آشفته بازار جراحی زیبایی در ایران

روزنامه هفت صبح: در چند سال اخیر تعداد مراجعان جراحی های زیبایی و شکایات از جارحان پلاستیک پا به پای هم افزایش داشته اند، ماجرا چیست؟ تبلیغات ماهواره یا تبحر پزشکان ایرانی؟ کدام یک باعث شده تا روز به روز به تعداد متقاضیان عمل بینی، گونه، لب یا شکم در ایران اضافه شود؟ هر وقت بحث از جراحی زیبایی و رکوردشکنی آن در ایران می شود، انگشت اتهام مسئولان و جامعه شناسان به سمت تبلیغات ماهواره و شبکه های خارجی می رود، اما بعضی از جراحان پلاستیک می گویند، این تبحر پزشکان ایرانی است که باعث اقبال مردم ایران و حتی سایر نقاط دنیا به انجام جراحی در کشورمان شده است.

اگر آمار خطاهای پزشکی را که هر سال از سوی پزشکی قانونی و سازمان نظام پزشکی منتشر می شود در کنار آمار مراجعین جراحی های زیبایی قرار دهیم می بینیم که هر دو افزایش داشته اند. هم مراجعان و هم قصور پزشکی در حوزه جراحی های پلاستیک؛ طوری که طبق این آمار گرچه در سال های 88 و 89 دندانپزشکی و در سال 91 حوزه متخصصان زنان بیشترین بار شکایات را به خود اختصاص دادند اما حالا جراحان پلاستیک به صدر جدول شکایات و قصور پزشکی آمده اند.

جراحان پلاستیک می گویند اغلب خطاهای پزشکی مربوط به پزشکان عمومی است و نه فوق تخصص های جراحی زیبایی؛ اما برجسته ترین خبر قصور پزشکی که در چند ماه اخیر سروصدای زیادی به پا کرد و باعث لغو مجوز پزشکی پزشک متخلف شد، مربوط به یک فوق تخصص جراحی پلاستیک در کشور بود، پزشکی که 30 نفر شاکی در پرونده خود دارد...

جراحی برای 50 درصد مراجعین ضرورتی ندارد

دکتر منفرد، جراح فوق تخصص پلاستیک و عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران، معتقد است برجسته شدن تخلف دکتر م.ل نوعی غرض ورزی است و کمتر پیش می آید که یک جراح فوق تخصص دچار چنین قصوری شود: «دکتر م.ل از پزشکان قدیمی انجمن بود. شاید کوتاهی از انجمن بود که باید زودتر به این موضوع رسیدگی می کرد. دکتر ل به دلیل مشکلات جسمی و روحی، دچار این قصور شد اما این اتفاقات به ندرت برای فوق تخصص های جراحی پلاستیک می افتد و اغلب شکایات مربوط به پزشکان عمومی است.»

این جراح زیبایی در پاسخ به این سوال که چرا تعداد مراجعان جراحی زیبایی رو به افزایش است، می گوید: «در ایران زیبایی بینی مهم است و افراد حتی از پزشک ایده آل ترین بینی بدون هیچ ایرادی می خواهند. نکته دیگر این است که پزشکان ایرانی عمل بینی را بهتر از همه جای دنیا انجام می دهند و برای همین تعداد مراجعاتشان بیشتر است.»

او همچنین درباره شکایاتی که پا به پای تعداد مراجعان در حال افزایش اند، می گوید: «از هر 10 شکایت شاید یک شکایت مربوط به جراحان پلاستیک باشد. مشکل اصلی، وجود جراحان عمومی است که وارد این حوزه شده و عمل زیبایی انجام می دهند. من به عنوان پزشک فوق تخصص در دو هزار عمل بینی که انجام دادم تا به حال یک شکایت هم نداشته ام.»

دکتر منفرد در پاسخ به اینکه تا به حال برای بار دوم بینی بیماری را عمل کرده یا نه می گوید: «10 درصد عمل ها روتوش و عمل ترمیمی بعدی می خواهد.» وقتی با افرادی که جراحی زیبایی انجام داده اند حرف می زنیم، اغلب آنهایی که جراحی کوچک کردن شکم انجام داده اند از عمل شان ناراضی اند و می گویند که چربی ها برگشته اند. دکتر منفرد در این باره توضیح می دهد: «باید دید قصد فرد از عمل جراحی شکم چیست. خیلی ها تصورشان از عمل جراحی شکم این است که وزنشان خود به خود کم شود، در حالی که این عمل برای بهبود شکل بدن است. وقتی یک نفر بعد از عمل رژیم نمی گیرد و دوباره شروع به پرخوری می کند، وزنش دوباره زیاد می شود.»

این جراح پلاستیک در پاسخ به اینکه آیا افراد باید برای انجام جراحی حتما به پایتخت مراجعه کنند یا نه، می گوید: «فوق تخصص در تهران بیشتر است اتما بهترین کار این است که افراد قبل از انجام عمل زیبایی به سایت انجمن جراحان زیبایی مراجعه کنند و ببینند اسم پزشک مورد نظرشان در لیست 220 نفره فوق تخصص ها وجود دارد یا نه. راجع به رزومه اش تحقیق کنند و اگر فرد پزشک عمومی است، از عمل اجتناب کنند. تاکید دارم که پزشک معالج شان حتما فوق تخصص داشته باشد، یعنی هفت سال در رشته عمومی، چهار سال تخصصی و سه سال جراحی پلاستیک و ترمیمی و سوختگی را گذرانده باشد.»
دکتر منفرد همچنین درباره تعرفه های جراحی های زیبایی می گوید: «تعرفه جراحی پلاستیک در مورد شکستگی فک و صورت و به طور کل آسیب دیدگی تعریف شده اما سایر عمل های زیبایی تعرفه مشخص ندارند و توافقی است بین فرد و پزشک.»

آیا قیمت پایین هم یکی از علل فراگیر شدن این نوع جراحی ها در جامعه است؟ دکتر کلانتر هرمزی پاسخ می دهد: «در مقایسه با کشورهای آمریکایی، اروپایی و حاشیه خلیج فارس چون پزشکان ما اعتدال را رعایت می کنند قیمت ها پایین تر است. همین مسئله موجب شده بیماران از کشورهای مختلف برای جراحی زیبایی به ایران مراجعه کنند.»

این فوق تخصص جراحی پلاستیک در واکنش به عملکرد صدا و سیما در برنامه ای با عنوان کافه سوال که به آثار منفی جراحی پلاستیک پرداخت می گوید: «من شخصا در این برنامه حضور پیدا کردم و همان موقع انتقادم را به برنامه سازان مطرح کردم که راه حل آگاهی سازی این نیست که شما تعدادی هنرپیشه را بیاورید که در این مورد صحبت کنند. جراحی پلاستیک هم در جای خود ارزشمند است و باید به مردم به طور صحیح آگاهی دهیم.»

روی قیمت جراحی زیبایی نظارت وجود ندارد

یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس مشکلات فرهنگی را دلیل مراجعه مکرر مردم برای جراحی پلاستیک و بعد شکایت های متعدد می داند و می گوید «چون به جامعه آموزش و آگاهی های لازم داده نشده است افراد معمولا نتیجه عمل خود را با دیگران مقایسه می کنند و طبعا نارضایتی هایی ایجاد می شود. نکته دیگر ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است. شما تصور کنید یک جراح عمومی وقتی می بیند جراحی زیبایی بازار داغی دارد برای کسب درآمد بیشتر به آن روی می آورد و طبعا چون قیمت پایین تری از یک فوق تخصص جراحی زیبایی می دهد مردم استقبال بیشتری می کنند.»

حسن تامینی در گفتگو با هفت صبح توضیح می دهد «حتی بیمارستان ها و مراکز پزشکی به علت اینکه عمل زیبایی شامل بیمه نمی شود و درآمد بیشتری کسب می کنند به این نوع جراحی تمایل دارند. قیمت تجهیزات پزشکی هم در سال های اخیر بالا رفته که این، قیمت ها را بالا برده و باعث بروز نارضایتی در مردم می شود.» او در پایان تاکید می کندن چون تعرفه دولتی در این حوزه وجودندارد، قیمت ها بدون هیچ گونه نظارتی از نظام پزشکی یا وزارت بهداشت، توسط پزشکان تعیین می شود.

آمارها چه می گویند؟

براس اس آمارهای موجود جراحی بینی در رتبه اول، جراحی اندام در رتبه دوم و حذف چین و چروک صورت در رتبه سوم جراحی های معمول در ایران قرار دارد. انواع جراحی های زیبایی شامل موارد مختلفی می شود. عمل زیباسازی لاله گوش، رفع افتادگی پلک ها و از بین بردن پف آنها، لیفتینگ صورت که به منظور رفع افتادگی آن و از بین بردن چین و چروک انجام می شود. جراحی زیبایی چانه و از همه رایج تر جراحی زیبایی بینی یا رینوپلاستی که کشور ما دارای رتبه اول در آن است.

تزریق بوتاکس به لب، کاشت مو و لایپوساکشن که عملی به منظور برداشتن چربی های زیرپوستی فرد است هم در رتبه های بعدی قرار دارند. آخرین مورد یعنی لایپوساکشن از خطرناکترین موارد جراحی زیبایی است که موارد مرگ و میر در آن بسیار شایع است. هم اکنون ایران در کنار برزیل بالاترین رتبه را در آمار جراحی پلاستیک در اختیار دارد.

بعضی جراحان پلاستیک می گویند تعداد کسانی که به عنوان متخصص عمل می کنند، ۱۰ برابر بیشتر از جراحان پلاستیک واقعی است. برای مثال روزانه بیش از ۳۰ تا ۵۰ نفر برای انجام عمل لایپوساکشن به کلینیک ها و مطب ها مراجعه می کنندو تعداد زیاد افراد متقاضی باعث شده تا پزشکان با توجه به درآمد کمی که در سایر رشته ها دارند، برای جراحی پلاستیک مشتاق شوند.

خود مردم هم مسئولند

به گواه آمارهای رسمی، میزان شکایت از جراحان پلاستیک به طور محسوسی بالا رفته است. آیا این امر ناشی از ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است؟ یا مردم به حقوق شان واقف شده اند که هرگونه تضییع حقوق خود را پیگیری می کنند؟ دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمزی، فوق تخصص جراحی پلاستیک در پاسخ به این سوالات می گوید «عمده ترین علت بالا رفتن آمار شکایت از جراحی پلاستیک آگاهی نداشتن خود مردم است. به این معنی که مردم باید بدانند جراحی پلاستیک یک عمل اضطراری و فوری نیست، بلکه نیاز به تحقیق و بررسی فراوان دارد. مراجعه کننده باید اطمینان پیدا کند که پزشک مورد نظر توانایی لازم برای آن عمل داشته باشد. در هیچ جای دنیا پزشک به در خانه بیمار مراجعه نمی کند و این خود مردم هستند که به پزشکان مراجعه می کنند، پس باید این کار را با وسواس و دقت انجام دهند و جراحی پلاستیک را هرگز کوچک نشمرند.

علت دوم ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است. با این وضعیت اگر به طور طبیعی احتمال وقوع عوارض در یک جراحی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد باشد، با ورود یک فرد غیرمتخصص بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد خواهد بود، ضمن اینکه یک جراح پلاستیک متخصص اگر عارضه ای در کارش ایجاد شود با دانش خود می تواند آن را جبران کند اما اگر فردی غیرمتخصص باشد سعی می کند آن عارضه را کتمان کند و در نهایت ممکن است آن عضو با چند بار عمل مکرر از حالت عادی خارج شود و به نقطه برگشت ناپذیری برسد.»

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که چرا در سال های اخیر میل به جراحی پلاستیک در کشور زیاد شده است به هفت صبح می گوید «دلیل این موضوع تبحر جراحان پلاستیک ایرانی است که حتی از کشورهای اروپایی و آمریکا هم بیماران به پزشکان ایرانی مراجعه می کنند. علت دوم هم ساده انگاری مردم نسبت به جراحی پلاستیک است.»