احتمال همکاری ایران و ژاپن در بخش خودروسازی

خبرآنلاین: سفر اخیر نخست وزیر ژاپن به ایران پس از ۴۱ سال گرچه سفری سیاسی تلقی می شد اما در ذات خود می تواند زمینه های نزدیکی اقتصادی در کشور را فراهم اورد. ژاپن یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان،در بسیاری از حوزهها امکان همکاری اقتصادی با ایران را داراست.

یکی از زمینه های طمرح شده در این بخش البته خودروسازی است.صنعت خوردوسازی در ایران با مشکلات متعددی روبروست . هر چند بیش از نیم قرن از عمر این صنعت می گذرد اما نه در انتخاب شرکای استراتژیک به درستی عمل کرده و نه عمق ساخت داخلی را ایجاد نموده است .

به عبارت دیگر وابستگی به واردات از یک سو و تکنولوژی قدیمی تولید از سوی دیکر سبب شده است آسیب پذیری این بخش بالا باشد.

سفر نخست وزیر ژاپن به ایر ان بهانه‌ای بود برای طرح دوباره موضوع همکاری ایران و ژاپن در بخش خودروسازی . محمدرضا نجفی منش، فعال اقتصادی و رییس انجمن همگان قطعه سازان گفتگویی داشتیم که در پی می اید.

آمدن شینزو آبه به ایران هر چند دلیل سیاسی داشت،ولی برخی معتقدند این نزدیکی سیاسی می تواند در حوزه های اقتصادی مورد بهره برداری قرار گیرد . بفرمایید آیا موضوع همکاری ایران و ژاپن در عرصه عمل نیز برای خودروسازان وجود خارجی دارد؟ یا تنها صرفا بحثی در محافل کارشناسی است؟

به شکل جدی موضوعی در این خصوص نشنیدم . همین حدس و گمان هاست. بعید هم می دانم که طرف مقابل چنین قصد و حتی تمایلی داشته باشد. به هر روی آن ها در روزهای راحت تر از امروز حاضر به همکاری گسترده نبودند و مراودات اقتصادی خود را در سطح نفت با ایران نگه می داشتند، حال در شرایطی که وضعیت خیلی سخت تر شده از نظر من محال است که ژاپنی ها حاضر به همکاری باشند.

بسیاری از شرکت های ژاپنی در ایران دفتر دارند، مراودات ایران و ژاپن حالا به بالاترین سطوح سیاسی رسیده، این اتفاقات نمی تواند در ایجاد شرایط همکاری موثر باشد؟

ببینید ما همواره تمایل داشتیم که با ژاپنی‌ها همکاری اقتصادی، سرمایه گذاری مشترک و... داشته باشیم اما ژاپنی‌ها عقب می‌کشیدند. آن ها مثلا در گروه بهمن مزدا را داشتند ولی آن را هم رها کردند و رفتند. درنتیجه می‌توان گفت علی رغم اعلام تمایل اولیه، آنها حاضر به همکاری با ما نبودند. همان طور که گفتید بسیاری از شرکتهای ژاپنی، حتی شرکت های بزرگ آن در ایران دفتر دارند ولی حاضر به افزایش همکاری های خود با ایران نیستند.

به نظر شما صنایع ژاپنی کمتر از صنایع اروپایی می‌توانند به توسعه ایران یاری برسانند؟

قطعا می‌توانند، من شخصا به ژاپن رفتم و حتی در آنجا و اینجا سمینار برگزار کردیم و از ضرورت افزایش همکاری‌ها نیز صحبت شد ولی به هر حال هیچ وقت گفتگوها وارد ‌مراحل جدی‌تر نشد. حتی در دوران پسا برجام نیز تلاش‌هایی شد ولی بی‌نتیجه ماند چرا که طرف مقابل منتظر یک گشایش جدی‌تر بود. در هر حال یکی از ویژگی‌های ژاپنی‌ها این است که خیلی دیر تصمیم می‌گیرند ولی هنگامی که تصمیم بگیرند کاملا متعهد و جدی آن را اجرایی می‌کنند.

باید توجه داشته باشیم که ژاپن چه پتانسیل عظیمی دارد؛ این کشور سالانه تا نزدیک هزار میلیارد دلار اضافه بودجه دارند و اگر یک درصد این رقم در ایران سرمایه گذاری شود کشور ما می تواند از نظر کیفی رشد معنا داری کند.

چه عواملی مانع همکاری میان ایران و ژاپن در بخش تولید می‌شود؟

ببینید ژاپنی ها مردمانی بسیار محافظه کار هستند که خارج از قاعده ای که برای آن ها وجود دارد، عمل نمی کنند. پس از جنگ دوم جهانی و اشغال این کشور توسط آمریکا، کاملا در کمپ این کشور قرار گرفتند و سعی می کنند از انجام هر کاری که آن ها را از متحدان خود در کاخ سفید دور می کند، جلوگیری کنند. به بیان دیگر آمریکا در این کشور نفوذ بالایی دارد و به همین دلیل ژاپنی ها نیز کاری خلاف تمایل آنها نمی کنند.

البته اینجا ژاپنی ها با چینی ها یک تفاوت دارند. چینی هایی که با آمریکا شراکت تجاری دارند و سهم شراکت با آمریکا برایشان سودآورتر است اغلب رسما از ایران بیرون می‌کشند ولی تحریم‌ها را دور می زنند. در سیاست خارجی و اقتصاد نیز چینی ها نه تنها تحت سلطه آمریکا یا هر کشور دیگری نیستند بلکه در جایی که منافع آنها تهدید شود، سکوت نخواهند کرد.

با خروج رنو از ایران، معلوم شد در حوزه خودروسازی حتی امکان همکاری با اروپا هم وجود ندارد، از این رو لاطم است تدبیری دیگر اندیشیده شود،آیا در این خصوص برنامه ریزی شده است؟

قبول دارم . تاثیر امریکا بر اروپا به حدی مشهود است که من خودم به شوخی به فرانسوی ها می گفتم آمریکا پخ کند، شما در می روید. این در حالی است که فرانسوی ها هم خیلی به دمکراسی خود می نازند و هم مدعی مستقل بودن دارند ولی عملا در مقابل امریکا هیچ حرفی برای گفتن ندارند. این میان روسیه تنها کشوری است که با آمریکا مقابله می کند ولی هنوز نمی توانیم با آنها حداقل در زمینه خودروسازی کار چندانی کنیم.

این طرف و آن طرف وعده همکاری لادا روسیه مطرح است، چقدر این مساله می تواند واقعی شود؟

این تنها یک وعده و شوخی است چرا که مالک لادا، رنو فرانسه است که عملا اگر می خواست با ایران همکاری کند از کشور نمی‌رفت. من هم این حرف را شنیدم ولی فکر می کنم در چارچوب وعده بوده و عملی نیست.برای همکاری بین المللی به نظر می رسد فعلا باید صبر کرد.