رئیس صداوسیما در برابر باند سیاسی جام‌جم؟

روزنامه آرمان: همزمان با وقوع سیل در کشور و نیاز مناطق سیل‌زده به کمک نهادهای دولتی و نظامی، جریانی در صداوسیما در اقدامی غیرحرفه‌ای به نوعی علیه دولت و نیروهای دولتی مشغولند.

اگرچه پیش از این نیز این موضوع در رسانه‌ای که باید ملی باشد، دیده می‌شد اما اخیرا این روند شدت گرفته و بسیاری از برنامه‌های غیرسیاسی سیما نیز به اظهار نظر و تخریب درباره عملکرد دولت می‌پردازند. این اتفاق در حالی می‌افتد که رئیس سازمان صداوسیما نیز در قامت یک منتقد ظاهر شده و ضمن ابراز نارضایتی از تخریب دولت، در جلسه‌ای با حضور رئیس‌جمهور با اذعان به اشتباه بودن رفتار زیر مجموعه‌اش، وعده اعمال اصلاحات در این سازمان را داده است.

محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در این خصوص گفت: «رئیس صداوسیما از برخی، برنامه‌های این سازمان که زنده پخش می‌شود و اظهاراتی علیه دولت دارند، رضایت ندارد. همان‌طور آقای علی‌عسگری از برخی مجریانی که خودشان هم خیلی آدم‌های سیاسی به معنای کلمه نیستند ولی صحبت‌هایی را به طنز یا لحن دیگری بیان می‌کنند، رضایت ندارد. طبق گفته‌های آقای علی‌عسگری در جلسات هیات دولت، خودشان هم از این اتفاقات در صداوسیما رضایت ندارند ولی تلاش‌شان اصلاح این برنامه‌ها و روند است.»

اخیرا مجری یکی از برنامه‌های اجتماعی شبکه3 سیما در برنامه زنده گفته بود: ‌«لعنت به مسئولی که کمک نکرد و لعنت به مسئولی که در این شرایط کار را رها کرد و رفت». مهران مدیری، مجری برنامه دورهمی در شبکه نسیم نیز به تندی از دولت انتقاد و اظهار کرد: «سال ۹۷ دیگر شاهکار کردید. این وضعیت اقتصاد است، این وضعیت معیشت مردم است، این وضعیت قیمت ارز است و این وضعیت زلزله و جدیدا سیل است و این وضعیت هزار تا چیز دیگر است. چکار می‌کنید با خودتان، چکار می‌کنید با ما؟» گفتنی است که این اظهارات مدیری بی‌پاسخ نماند و عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور خواستار تنبیه این مجری تلویزیون شد.

یک گام به جلو

مصطفی ایزدی، فعال سیاسی و کارشناس رسانه در این خصوص به «آرمان» گفت: «صداوسیما همیشه برنامه‌ها را به گونه‌ای می‌سازد که فعالیت‌های مثبت دولت نادیده گرفته و اقدامات نادرست پررنگ شود. برای مثال چند روز قبل برنامه خبری بیست و سی، در گزارش بازدید رئیس‌جمهور از مناطق سیل زده، صرفاً به نمایش تصویر آقای روحانی درون هواپیما اکتفا کرد. در حالی که بخش‌های دیگر خبری حضور رئیس‌جمهور در میان مردم را نشان می‌داد. این اقدامات در رسانه‌ای که ملی است برای تخریب دولت انجام می‌شود».

این کارشناس رسانه افزود: «طبیعی است که در این شرایط وزرا و رئیس‌جمهور به انتقاد از رئیس صداوسیما روی بیاورند. او نیز که پاسخی برای این انتقادات ندارد، در قامت منتقد ظاهر شده و با ابراز نارضایتی از عملکرد برخی برنامه‌ها وعده اصلاحات می‌دهد. آیا رئیس سازمان صداوسیما نمی‌تواند سیاست‌گذاری صحیح داشته باشد و با نظارت بر عملکرد کارمندانش آن سیاست‌ها را اجرا کند که در جلسه هیات دولت به انتقاد از خود روی می‌آورد؟» ایزدی تأکید کرد: «به‌رغم انتقاداتی که بیان شد، پذیرش ناراضی بودن مخاطب طرفدار دولت از برنامه‌های صداوسیما، توسط رئیس این سازمان، خود گامی رو به جلو است».

صداوسیما در قانون اساسی

مصطفی ایزدی یکی دیگر از مشکلات صداوسیما در کشور را انحصارطلب بودن این نهاد توصیف کرد و افزود: «قانون اساسی ما تأکید کرده که این سازمان با نظارت قوای سه‌گانه اداره و رئیس آن توسط مقام معظم رهبری منصوب شود. این تأکید قانون اساسی به این معنا نیست که دیگر جریان‌ها، احزاب قانونی، نهادها و بخش خصوصی حق داشتن تلویزیون ندارند. این تفسیر مانند آن است که بگوییم چون مسئولیت روزنامه‌های کیهان و اطلاعات به رهبری واگذار شده، دیگران حق انتشار روزنامه ندارند. قانون اساسی اجازه تأسیس شبکه تلویزیونی را به بخش خصوصی می‌دهد».

باوجود انتقاد بسیاری از نهادها و شخصیت‌های سیاسی با حق انحصاری صداوسیما، کمیسیون فرهنگی مجلس دهم در شهریورماه 1397 طرح جدیدی را در این خصوص تصویب کرد. طبق مصوبه کمیسیون فرهنگی در ماده چهار طرح نظارت بر صداوسیما، پخش فراگیر برنامه‌های رادیویی یا تلویزیونی در داخل و خارج از کشور در انحصار سازمان صداوسیما خواهد بود. همچنین هرگونه ارائه خدمات نوین پخش فراگیر رادیویی و تلویزیونی الزاما بر بستر شبکه ملی اطلاعات منحصر و محدود می‌شود. احد آزادی‌خواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس اما این مصوبه را محدودکننده و تحدیدگر الیت رسانه‌های دیگر ندانسته و گفته بود: «انحصار صدور مجوز صوت و تصویر فراگیر در مصوبه کمیسیون فرهنگی مجلس به معنای تحدید امکان ایجاد تلویزیون خصوصی نیست. بلکه تنها مسئولیت صدور مجوز آن بر عهده این سازمان گذاشته شده است».

این اظهار نظر با رئیس کمیسیون فرهنگی واکنش وزیر ارتباطات را در پی داشت. آذری جهرمی مصوبه مجلس را خلاف اصل 44 قانون اساسی دانسته و تصریح کرده بود: «این طرح کمیسیون فرهنگی مجلس، ضمن تصدی‌گری، سبب رقابت حاکمیت با بخش خصوصی نیز می‌شود که خلاف قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ است. در عین حال برای فعالان بخش خصوصی نیز هزینه دارد و بازار آنها را کوچک می‌کند.» رئیس‌جمهور نیز پیش از این بارها به وضوح به انتقاد از برخی موضع‌گیری‌های سیاسی صداوسیما پرداخته و در یکی از سخنرانی‌های خود در 26 اردیبهشت 1396 در آخرین روزهای تبلیغات انتخاباتی خطاب به طرفدارانش گفته بود: «همه کارمندان صداوسیما افراد خوبی هستند و ما خبرنگاران و تولیدکنندگان این سازمان را دوست داریم، اما این رسانه گرفتار یک باند سیاسی شده است.»

رعایت اعتدال و بی‌طرفی

رئیس اسبق صداوسیما هم به «انتخاب» گفت: صداوسیما یک رسانه ملی است. حالا مدیران با هر گرایشی که در صداوسیما باشند. محمد هاشمی ادامه داد: امام یک فرمایشی در این باره دارند که همیشه می‌تواند ملاک عمل باشد. می‌فرمودند «حالا کسانی در چارچوب نظام هستند ممکن است نظرات و دیدگاه‌های متفاوتی داشته و عضو احزاب و گروه‌های مختلفی باشند این فکر و اندیشه برای خودشان محترم است، اما نباید در برنامه‌های صداوسیما نظریات و عقاید گروه‌ها و احزاب اعمال شود. آنجا باید سیاست‌های نظام باشد، متعلق به مردم است و باید سیاست‌های کل نظام مطرح باشد.

آموزنده باشد و بد آموزی نداشته باشد». صداوسیما یک دانشگاه عمومی و سراسری است. باید ویژگی‌های دانشگاه و اعتدال و بی‌طرفی را رعایت کند. عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: حالا یک مدیر ممکن است وابسته به جبهه اصولگرا باشد یا جبهه تندرو یا معتدل یا هر گرایش دیگری داشته باشد، که مساله‌ای شخصی است، اما مدیریت سازمان صداوسیما و شورای نظارت باید بر محتوا نظارت و در راستای فرمایش امام عمل کنند. هاشمی تاکید کرد: صداوسیما رسانه شخصی و گروهی نیست. کسانی که می‌خواهند استفاده گروهی و شخصی کنند از نظر امام صلاحیت حضور در صداوسیما را ندارند.

هاشمی درباره تبعات سپردن صداوسیما به یک جریان خاص سیاسی تصریح کرد: تبعاتش این است که صداوسیما را از رسانه ملی به رسانه گروهی تبدیل می‌کند و خسارت آن این است که مردم دیگر به این رسانه اعتماد ندارند و به رسانه‌های دیگر مراجعه می‌کنند مخصوصا رسانه‌های خارجی. بنابراین وقتی که یک مخاطب برود سراغ آن شبکه‌ها طبعا به جای خودی‌ها، دیگران تغذیه‌اش می‌کنند. هاشمی با اشاره به تاکید رهبری بر بحث تهاجم فرهنگی گفت: اگر این موضوع اتفاق بیفتد ما خودمان مردم را به طرف مهاجمین هل می‌دهیم که هرچه می‌خواهند به جوان‌های ما، تلقین و تفهیم کنند.