معمای هدایت آب هورالعظیم به سمت مردم

برترین‌ها: سیل خوزستان و خرابی‌های آن همچنان سرخط خبرهاست و تلاش برای مهار سیلاب‌های سرکش در این استان ادامه دارد. طی چند روز گذشته شایعاتی مطرح شد مبنی بر جلوگیری وزارت نفت از ورود آب به تالاب هورالعظیم و هدایت آن به شهر اهواز که در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها داغ شد.

شایعه‌ای که موجی از مطالبه مردمی برای بازگشایی آب به تالاب هورالعظیم برای جلوگیری از آبگرفتگی شهرها در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت و زمینه را برای ایجاد دوقطبی نفت - مردم مهیا کرد.

با ورود سامانه بارشی پرقدرت به حوضه آبریز سدهای بالادستی استان خوزستان، تخلیه پرحجم مخازن این سدها برای مهار سیلاب در دستور کار قرار گرفت و همین مسئله سیلاب‌های مصنوعی بزرگی را روانه پایین‌دست کرد به‌گونه‌ای که تعداد زیادی از روستاهای حاشیه سرشاخه‌های کارون زیر آب رفت و درنهایت با رسیدن آب به شهر اهواز، حتی این شهر نیز از آبگرفتگی در امان نماند.

در این وضعیت، به سرعت انتشار شایعه منحرف کردن آب از ورودی تالاب هورالعظیم به مناطق اطراف و شهر اهواز داغ شد؛ با این استدلال که درصورت بالا آمدن سطح آب تالاب، تأسیسات نفتی مستقر در حاشیه جنوبی هورالعظیم و حدود 300حلقه چاه نفتی موجود در این منطقه به زیر آب می‌رود و وزارت نفت برای جلوگیری از توقف تولید نفت در این منطقه از ورود آب به مخازن 3 تا 5 این تالاب جلوگیری کرده است.

وزارت نفت با انتشار تکذیبیه‌ای اعلام کرد به‌واسطه طراحی کارشناسی تأسیسات نفتی غرب کارون و سوسنگرد، بالا آمدن آب خسارتی به این تأسیسات وارد نمی‌کند و وزارت نفت نیز برخلاف شایعات مطرح شده نه‌تنها مخالفتی با آبگیری مخازن 3 تا 5 هورالعظیم ندارد بلکه تمامی امکانات مهندسی خود را نیز برای کمک به مهار سیلاب بسیج کرده است.

در این میان اظهارنظر قاسم ساعدی، نماینده دشت آزادگان و هویزه در مجلس به شایعات دامن زد و دوباره صنعت نفت کشور متهم شد برای حفظ منافع خود، سیلاب را به شهر و زندگی مردم کشانده است.

ساعدی به «فارس» گفته بود: وزارت نفت از آغاز عملیات اکتشافات و حفاری نفت، هورالعظیم را به ۵ مخزن تبدیل کرده که مخازن یک و دو اندک آبی دارند اما مخازن ۳، ۴ و ۵ خشک هستند و حالا هم با هدایت سیلاب به این مخازن مخالفت می‌کند. او با اشاره به اینکه وزارت نفت تراز لوله‌های زیرگذر مربوط به انتقال آب بین مخازن تالاب را تغییر داده است، مدعی شده بود: در سیلاب‌های اخیر مخزن یک و دو آبگیری شده است اما سرریز مخزن شماره۳ به مخزن شماره۴ و سرریز مخزن شماره۴ به مخزن۵ به‌دلیل تغییر تراز لوله‌های زیرگذر امکان‌پذیر نیست.

نکته دیگری که از سوی نماینده دشت‌آزادگان و هویزه در مجلس مطرح شد، این بود که با ورود سیل به شهر رفیع، زمانی که حکم دادستانی شهرستان هویزه برای دادن حقابه هورالعظیم صادر شد، نفتی‌ها ۶ روز مهلت خواستند تا تأسیسات خود را جمع کنند و پس از اتمام این مهلت، دریچه‌های دایک مرزی به سمت عراق را باز کرده‌اند که با این ترفند تمام آب به سمت بخش عراقی هور هدایت شده که با این رویه پس از اتمام بارندگی‌ها دوباره هورالعظیم با بی‌آبی مواجه خواهد شد.

پس از طرح این ادعا، بیژن زنگنه درباره اتهام خشکاندن هور به‌دست وزارت نفت گفت: وقتی من دوباره در این دوره به وزارت نفت آمدم، جلسه‌ای بود که می‌گفتند می‌خواهیم هور را خشک کنیم که من پاسخ دادم این جنایت بشری است. من از ابتدا مخالف دستکاری در اکوسیستم هورالعظیم بودم و اعلام کردم هیچ منابعی برای این کار اختصاص نخواهم داد و هور باید به شرایط اولیه بازگردد.

وزیر نفت گفت: ما هیچگاه جلوی جریان چرخه آزاد طبیعت را نمیگیریم. ما با طبیعت باید زندگی کنیم. کاری نمی‌کنیم که ما را یک عمر لعنت کنند.

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت هم درباره انتقادات مبنی بر مخالفت شرکت های نفتی فعال در منطقه غرب کشور برای آبگیری کامل تالاب هور العظیم به «ایرنا» گفت: هیچ مانعی در مسیر جریان آزاد آب در منطقه هور ایجاد نشده و هر جا که لازم باشد دریچه های ارتباط بین حوضچه های ایجاد شده در هور را باز کرده و حتی اقدام به شکافتن جاده های خاکی کرده ایم.

برخی از فعالان خوزستانی محیط‌زیست که تا چند سال پیش پیگیر آبدار کردن تالاب هورالعظیم بودند وارد میدان شدند و با دادن اطلاعات کارشناسی، شایعه دخالت وزارت نفت در فرستادن آب به سمت مناطق مسکونی را خنثی کنند.

در نوشته‌هایی که این افراد در فضای مجازی منتشر کردند به‌صراحت آمده بود که هورالعظیم در اثر ایجاد جاده‌های تالابی در جریان جنگ تحمیلی به ۵مخزن تقسیم شده که ۲مخزن شمالی آن با آب شیرین کرخه و ۳مخزن جنوبی آن با آب شور زهاب کشاورزی اراضی منطقه و کانال فصلی سلمان آبگیری می‌شوند و حرکت آب در این مخازن تابع شیب آنها و به سمت تالاب هورالهویزه عراق است.

در حقیقت شیب حرکت آب تالاب هورالعظیم غالبا به سمت ضلع غربی تالاب و نقطه صفر مرزی با کشور عراق است. منطقه‌ای که در آن دایک مرزی احداث شده و از چند روز پیش برای تخلیه مخازن شمالی هورالعظیم از چندین نقطه شکافته شده تا آب به عراق و تالاب هورالهویزه که گنجایش آن تقریبا ۳ برابر تالاب هورالعظیم است برود.

کاظم گمراوی، فعال محیط‌زیست خوزستان این نکته را یادآور شده است که به‌واسطه شیب تالاب و قرارگیری آبریز کرخه در بخش شمالی هورالعظیم، عملا آبگیری کامل تالاب منوط به بسته شدن همه خروجی‌های آب به سمت عراق است تا ارتفاع آب در نقطه دایک مرزی به بیش از ۸متر افزایش یابد.

امروز هم «ایسنا» با انتشار تصاویری از هورالعظیم از جاری شدن آب در این تالاب خبر دادکه در ادامه می‌بینید.