خارجنشینان مورددار، در حال بازگشت به ایران
از ژاپن در شرق دور تا کالیفرنیا در غربیترین بخش ایالات متحده، کشورها و شهرهای بسیاری در دنیا هستند که رویهمرفته جمعیتی چند میلیونی از مهاجران ایرانی را در خود جای دادهاند.
آمار ورود و خروج ایرانیان که تابعی از شرایط داخلی ایران بوده است، گویا این روزها ورودهای بیشتر از خروج را نشان میدهد.
چند ماه پیش از این، سید محمود علوی، وزیر اطلاعات در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره بازگشت برخی اشخاص که پس از سال ۸۸ از کشور خارج شدهاند، گفت: به همه کسانی که مرتکب خلافی نشدند و از کشور رفتهاند، تضمین میدهیم در صورت بازگشت، هیچ مشکلی نداشته باشند. ما انشاءالله ترسهای بیمورد را حل میکنیم و هر کس خلافی انجام نداده مشکلی نخواهد داشت.
این سخنان وزیر اطلاعات با واکنشهای متفاوتی روبهرو شد. سنگینترین انتقاد از اظهارات علوی را مهدی طائب، فرمانده قرارگاه عمار مطرح کرد. وی گفت، دعوت و خواهش برای بازگشت به کشور از افراد مجهولی که جرمی نکردهاند، کار بیهودهای است و این موضع از جایگاه دولت به عنوان جایی که مظهر رأی و حیثیت مردم است، بعید به نظر میرسد.
وی همچنین این پرسش را مطرح کرد که آیا در رابطه با کسانی که در فتنه ۸۸ جرمی مرتکب نشده بودند، منع ورود یا ناامنی وجود داشت که وزیر اطلاعات این گونه موضع میگیرد؟
به رغم چنین انتقاداتی، گویا لحن دولت جدید در حال تأثیرگذاری است و عدهای از فعالان سیاسی و مقامات دولتهای پیش که در سالهای اخیر از کشور خارج شده بودند، در حال بازگشت به ایران هستند.
سید حسین موسویان و سیروس ناصری، اعضای تیم اولیه مذاکرات هستهای در دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی که در اوایل دولت احمدینژاد ایران را ترک کرده بودند، به تازگی به تهران آمدهاند. موسویان با تأکید بر اینکه «در ایران خواهد ماند» گفته است که برای کار سیاسی نیامده است.
این در حالی است که قشقاوی معاون کنسولی، امور مجلس وزارت خارجه نیز به تازگی خبر داده، ایرانیانی که به هر دلیل از داشتن پرونده حقوقی در کشور، اعم از شاکی خصوصی یا مدعیالعموم، نگران هستند، میتوانند به آدرس ایمیلی که برای این کار اختصاص یافته، ایمیل بفرستند و از وضعیت حقوقی خود اطلاع پیدا کنند؛ این کار در راستای اندیشیدن تمهیدات برای بازگشت کسانی است که به هر دلیل، مجبور به ترک میهن شدهاند، ولی تمایل دارند به کشور بازگردند.
البته معاون وزیر خارجه، نقش مسائل سیاسی را در خروج ایرانیان از کشور کمرنگ دانسته و با اعلام آماری تقریبی گفته است: «از مجموع پنجمیلیون ایرانی، این آمار ۵۰ یا ۱۰۰هزار نفر مگر چقدر زیاد است. من با شما نه بحث جناحی دارم، نه بحث سیاسی. در عالم واقع میگویم، حتی اگر بپذیریم موج، موج جریانات سیاسی بود، این تعداد نسبت به کلیت آمار ایرانیان در خارج از کشور، آمار بالایی نیست که از لحاظ آماری قابل اعتنا باشد».
اما با وجود این، به نظر میرسد که اگر قرار است بازگشت پر سر و صدایی اتفاق بیفتد، از جانب فعالان سیاسی و رسانهای مقیم خارج از کشور خواهد بود.
چندی پیش، سید ابراهیم نبوی، طنزنویس روزنامههای دوره اصلاحات، گفته است: «من ده سال پیش برای اینکه یک سالی از ایران بروم از کشور خارج شدم و از همان سال اول قصد بازگشت داشتم. در حقیقت من این ۱۰ سال را مثل مسافر، منتظر هواپیمایی که دائم تأخیر میکند، منتظر ماندم. نه برای ماندن در اینجا برنامه ریختم و نه حتی یک روز برای همیشه ماندن در فرنگ فکر کردم. حالا هم معتقدم باید برگردم چون همیشه معتقد بودم».
هرچند نبوی اقرار کرده کارهایی انجام داده که به خاطر آنها به دادگاه خواهد رفت، اگر چنین بازگشتی با دردسرهای کم همراه باشد و دولت در حفظ آرامش فضای سیاسی کشور موفق عمل کند، افراد بیشتری از خارج به میدان سیاست ایران بازخواهند گشت. شاید آن روز، دوره جدیدی از روزنامهنگاری و فعالیت سیاسی پر سر و صدا آغاز شود.
نظر کاربران
هرکس مونده هم میخواد بره