رهاسازی ناگهانی آب سد، علت تشدید سیل گلستان
به گفته یک کارشناس حوزه آب، علت تشدید خسارت‌های سیل گلستان عدم رهاسازی به موقع آب پشت سدهای بالادستی و رهاسازی ناگهانی آن، آن هم از ترس شکستن تاج بتنی سد بوده است.
خبرگزاری مهر: به گفته یک کارشناس حوزه آب، علت تشدید خسارت‌های سیل گلستان عدم رهاسازی به موقع آب پشت سدهای بالادستی و رهاسازی ناگهانی آن، آن هم از ترس شکستن تاج بتنی سد بوده است.
روزهای نخست نوروز ۹۸ با تلخی ویرانی و مرگ در نقاطی از کشور آغاز و هفت سین عده‌ای از هم وطنان نقش بر آب شد. شیرینی سال نو همچنان در کام ایرانی‌ها بود که خبر سیل در استان گلستان و عزادار شدن خانواده‌های ساکنین آن این شیرینی را به تلخی کشید. داغ این خبر همچنان تازه بود که ورود سیل به شیراز، پایتخت تمدن ایرانی آن هم از دروازه تاریخی آن، دروازه قرآن، خبر ساز شد.
سیل به شیراز رسید و در مدت زمان بسیار کوتاهی علاوه بر خسارات مالی، جان تعداد زیادی از هموطنان‌مان را گرفت. در پی این فاجعه اخبار تلخی از شمال غرب، غرب و حتی جنوب کشور به گوش می‌رسید و بر اساس پیش بینی هواشناسی توده‌ای باران زا از غرب و شمال غربی وارد کشور می‌شد در نتیجه این پیش بینی اغلب استان‌هایی که احتمال وقوع سیل در آنها وجود داشت به حالت آماده باش درآمدند.
در این بین برخی متخصصین در پی علت بالابودن خسارات سیل بودند تا در حوادث بعدی بتوان با اقدامات به موقع، خسارات را به حداقل ممکن رساند. در این بین هرچند به دلیل تلخی رخدادها، روحیه بسیاری از هم وطنان متأثر و آسیب دیده است، اما این مقوله نباید مانع بررسی کارشناسانه موضوع شود. نکته قابل توجه در این میان، جلوگیری از وقوع حوادث طبیعی نظیر سیل نیست، بلکه پیش بینی و به کارگرفتن راهبردهایی است با بهترین مدیریت، کمترین آسیب به جان و مال مردم و همچنین محیط زیست برسد. به این ترتیب باید در نظر داشت که نمی‌توان خسارات را در تمامی زمینه‌ها صفر کرد، اما میتوان با مدیریت به موقع آن را به حداقل ممکن کاهش داد.
در راستای علت یابی چند و چون وقوع سیل در استان گلستان برخی از کارشناسان علت تشدید سیل را خالی نکردن حجم سدهای بالادستی گنبدکاووس می‌دانند. به منظور بررسی همه جانبه این گزاره گفتگویی داشتیم با حمید سینی ساز، کارشناس حوزه آب که در ادامه می‌خوانید:
به عقیده شما خالی نکردن حجم آب سدهای بالادستی گنبدکاووس چقدر در تشدید سیل استان گلستان مؤثر بوده است؟
سینی ساز: متأسفانه همان اتفاقی را در استان گلستان شاهدیم که چند ماه پیش در استان خوزستان و درباره سد دز هم شاهد آن بودیم و این نشان می‌دهد که سو مدیریتِ ریشه‌داری در کشور بر سر مدیریت آب وجود دارد. در قضیه سیل اواخر پاییز ۹۷ در استان خوزستان هم به دلیل باز کردن دیرهنگام و پرفشار دریچه‌های سد دز، آن هم درست یکی دو روز مانده به شروع بارندگی‌های قابل توجهی که از قبل پیش‌بینی شده بود، بدون اینکه ساکنین پایین‌دست به درستی اطلاع‌رسانی شده باشند یا فرصتی برای آمادگی داشته باشند، بسیاری از روستاهای پایین دست دچار سیل شدند.
برای وزارت نیرو مراقبت از سالم ماندن تاج سدها و سازه‌های بتنی کشور بیش از تأمین آب مردم اهمیت دارد.
منظور شما این است که رها سازی مدیریت شده آب سد می‌توانست از شدت سیل در خوزستان بکاهد؟
بله؛ چرا که کشاورزان طبیعتاً از ابتدای پاییز که آغاز فصل زراعی است، نیازمند آب بودند و اگر آب سد از ابتدای پاییز به آرامی رهاسازی می‌شد، خسارت‌های جبران‌ناپذیری که بر جا ماند نیز به وقوع نمی‌پیوست.
در استان گلستان نیز همین گزاره رهاسازی مدیریت شده آب سد می‌توانست مؤثر باشد؟
سو مدیریت اما در استان گلستان، شدیدتر است. چرا که با وجود ۶ ماه بارندگی زیاد که از ابتدای سال آبی جاری بنابر آمارهای هواشناسی، روند بارش‌ها از متوسط بلندمدت کشور بیشتر بوده، باز هم رهاسازی اصولی و منظمی از آب مخازن سدهای استان صورت نگرفته و تنها با احساس خطر مسئولین وزارت نیرو مبنی بر احتمال شکسته شدن سد بر اثر فشار زیاد آب، رهاسازی دفعی و ناگهانی؛ و مشابه ماجرای سد دز، بدون اطلاع رسانی به موقع به مردم انجام گرفته است.
به هر حال وزارت نیرو بابت تأمین آب در بلند مدت نگرانی دارد...
متأسفانه این نشان می‌دهد از طرفی وزارت نیرو بر خلاف آنچه از وجود هزاران ایستگاه هواشناسی خود دم می‌زند، قدرت تشخیص به‌هنگام بارش‌ها را در کشور ندارد و حتی به هشدارهای مراکز بین‌المللی هواشناسی نیز توجهی نمی‌کند، و از سویی دیگر برای وزارت نیرو مراقبت از سالم ماندن تاج سدها و سازه‌های بتنی کشور بیش از تأمین آب مردم اهمیت دارد.
آنچه مسئله اصلی آب کشور است، بی‌برنامگی برای مدیریت نزولات جوی است نه کم‌آبی.
یعنی شما معتقدید سدها عامل تشدید سیل بوده‌اند؟
تا حدودی بله؛ اگر وزارت نیرو با بودجه‌های کلانی که صرف ساختن این تعداد سد و سازه بتنی کرده (که به طور متوسط یک‌پنجم کل بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای کشور مصروف این قبیل پروژه‌ها شده است) نه تنها نتواند از وقوع سیل‌ها جلوگیری کند، بلکه خود عاملی برای تشدید خسارات سیل به مردم باشد، اساساً ماهیت وجودی و کارکردی این وزارتخانه چیست؟ با وجود این تعداد سد، اگر باز هم قرار بر قطعی و جیره‌بندی آب در تابستان و وقوع سیل و آب‌گرفتگی در زمستان باشد، بود و نبود آنها چه تفاوتی می‌کند؟ سدهایی که بابت هر کدام از آنها، فارغ از بودجه‌های کلانی که از بیت‌المال صرف شده، پوشش گیاهی و درختان بسیاری در بالادست قطع شده و از بین رفته و پایین‌دست نیز در اغلب ایام سال خشک است. همین از بین بردن پوشش گیاهی در بالادست و پایین‌دست سدها خود عاملی برای تشدید خسارات سیل است. چرا که وجود پوشش گیاهی باعث کند شدن شدت جریان روان آب‌ها و کاستن از قدرت تخریبی سیل است.
سیل در کنار تبعات تلخی که دارد، تا چه اندازه می‌تواند به برطرف شدن چالش آب کشور کمک کند؟
چالش آب در کشور ما از جنس کمبود فیزیکی آب نیست، بلکه از جنس سوءمدیریت است. کشور ما در سال‌هایی که بارندگی‌های بسیار کمی را هم تجربه کرده (به طور مثال در سال آبی ۹۷-۹۶) باز هم بارها و بارها روزهایی وجود داشته که مردم دچار حوادث سیل و آب‌گرفتگی شدند و حتی بابت آن خسارات جانی به هم وطنان مان وارد شد. آنچه مسئله اصلی آب کشور است، بی‌برنامگی برای مدیریت نزولات جوی است. طبق آمار بیش از ۷۰ درصد آب باران در کشورمان به فاصله اندکی پس از بارش، مستقیماً تبخیر می‌شود. از حدود ۳۰ درصد باقیمانده نیز، به طور متوسط یک‌سوم آن در قالب سیلاب‌ها به دریاها می‌ریزد. حجم سیلاب‌ها البته در سال‌های مختلف متفاوت است و به طور مثال، امسال تلفات آب ناشی از سیلاب‌هایی که به دریاها ریخته شده و همچنان می‌ریزد؛ به مراتب بیشتر از سال گذشته است.
چه عوامل دیگری را در ایجاد شدن چالش کم آبی تأثیرگذار می‌دانید؟
تلفات آب در شبکه‌های انتقال و توزیع نیز به گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، به طور متوسط ۳۰ درصد آب ورودی به این شبکه‌هاست. همه این مراحلی که به آنها اشاره شد تا پیش از رسیدن آب به دست مصرف‌کننده است. یعنی بدمصرفی‌های احتمالی مردم تا اینجا هیچ نقشی ندارد.
اگر آب سد از ابتدای پاییز به آرامی رهاسازی می‌شد، خسارت‌های جبران‌ناپذیری که بر جا ماند نیز به وقوع نمی‌پیوست.
همه ایراد از نحوه مدیریت از سوی متولیان اداره آب کشور، به ویژه وزارت نیرو است. در چنین شرایط نابسامانی، خیلی تفاوتی نمی‌کند که بارندگی‌های سالانه در کشور ما چقدر باشد. اگر سه برابر آنچه امسال بارش به ثبت رسیده نیز باران بیاید، با وجود بی‌تدبیری‌ها و تلفات بالای تبخیر و سیل در کشور، باز هم مسئله آب در کشور ما همچنان حل نشده باقی خواهد ماند.
وزارت نیرو نشان داد با وجود ابزارهای متعدد قدرت تشخیص به‌هنگام بارش‌ها را در کشور ندارد.
برای حل این چالش باید چه کرد؟
برای حل چالش آب در کشور باید رویکردها و مبانی مدیریت فعلی آب کشور اصلاح شود. در کشوری که به خاطر شرایط اقلیمی گرم و نیمه‌خشک آن، پتانسیل تبخیر بالاست، نباید رویکرد استحصال و ذخیره‌سازی آب به صورت سطحی باشد. بلکه باید هر بیشتر و هر چه سریع‌تر، آب باران را به داخل سفره‌های زیرزمینی هدایت کرد تا هم از تبخیر آن جلوگیری به عمل آید و هم خسارات ناشی از جاری شدن روان آب‌ها به حداقل برسد.
اما متأسفانه رویکردی کاملاً برعکس از سوی وزارت نیرو گرفته شده که حتی در برخی موارد مانع از انجام اقداماتی که سفره‌های زیرزمینی را تغذیه می‌کند، می‌شود. از بین بردن پوشش گیاهی بر اثر تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و باغی و تبدیل آنها به ویلاها و همچنین معدن‌کاوی‌های غیراصولی در دامنه‌های شیب‌دار از دیگر عواملی است که باعث می‌شود خسارت‌های سیل در هنگام بارندگی‌ها افزایش پیدا کند.
نظر کاربران
متاسفانه مدیران ما تجربه نداشته واین ویرانی ایران را نابود خواهد کرد.
مرگ براین دولت بی تدبیر وناامید
بی تدبیری دولت تدبیر و امید و مسولان نا شایست............
پاسخ ها
این دولت که بی تدبیره و حرفی توش نیست؛
ولی ۳۰-۴۰ ساله که ایران مسوول و دولت با تدبیر به خودش ندیده
مشخصا میتوان گفت که افراد با مدراج علمی بالا ولی بیسواد در وزارت نیرو در حال نابودی کشور هستند.
پاسخ ها
مدارج علمی بالا كدومه؟
اينا همه مداركشون جعليه يا عين مدرك حسن فريدون سفارشيه. دو كلمه انگليسى نميتونه حرف بزنه دكتراى حقوق بهش داده اند. خودت حساب كن اينجا چه خبره
اینو واقعا راست گفته، حالا کاری ندارم اگر توو جناح موافق دولت بود این شخص،این حرفا رو نمیزد،اما سدها مخرب محیط زیست و باعث تغییر آب و هوا و مسبب این سیل ها هستند
تیترتون مطلب را خوب بیان نکرد .
همینطور علت دیر رها شدن اب سد علاوه بر موضوع حقابه کشاورزان!!!!! طبق شنیده ها این بوده که یکی از اقایون پرورش ماهی داشته وعلت جمع کردن ماهی ها بوده !!!! یعنی جیب یک مفتخور و سود اندک او در قبال خانه وزندگی چند شهر وروستا !!!
آیا فکر نمیکنید مدیریت آب ومحیط زیست کشور دست آدمهای نفوذی در سیستم حکومتی است تا تیشه به ریشه کشور زده شود
چقدرنمازباران میخونیم که باران بیاد وقتی خدابرکتش برامون میفرسته ناراحتیم که باران نبار واقعا بنده های ناشکری هستیم .متاسفانه تمام این اتفاقات که عید رابرای هموطنان عزیزمون تبدیل به غم وغصه کرد همش بخاطربرنامه ریزی اشتباه مسولین است .لطفا ازخداشاکی نباشیم .حال همگی ما ایرانیان بخاطراین اتفاقات بدبدبداست .
کار ما چیه مقاومت کردن .ما مقاومت میکنیم .مرگ بر آمریکا مرگ بر اسرائیل مرگ بر انگلیس برو الی آخر
اینو واقعا راست گفته، حالا کاری ندارم اگر توو جناح موافق دولت بود این شخص،این حرفا رو نمیزد،اما سدها مخرب محیط زیست و باعث تغییر آب و هوا و
وقتی افرادنالایق مدیرورییس میشوند نتیجش این میشه
آب رو هم احتکار کردن
ایشان با عرض معذرت، زر مفت زده اند!!
وزارت نیرو، از کجا از چند ماه پیش میدانست که قرار است بارندگی شدید داشته باشیم؟ در شرایطی که کشور در خشکسالی حد اقل بیست ساله به سر می‌برد، به چه حسابی باید از تابستان یا اوایل پاییز آب سدها را به تدریج رهاسازی میکردند؟ به حساب اینکه انشالله در زمستان، باران می‌آید؟! مشکل خشکسالی بیشتر است یا سیل؟ سیل است که روستاها و شهرها را از سکنه خالی می‌کند یا خشکسالی؟ الان اگر این کار را کرده بودند و بعد باران نمیبارید، همین حضرات نمی‌آمدند بگویند: به خاطر عدم تدبیر مسئولین، سدها خالی و خشکسالی تشدید شده!
داد از پرچم و باد و این حرفها!!
به اینا میگن کارشناس!!
پاسخ ها
برادر من الان کشور های پیشرفته از سه ماه بارندگی هاشونم خبر دار میشن.مسءولین و مدیران رانتی حکومت خوابن و وقتی هم بیدارن به فکر اختلاسن.
این آقا داره چی میگه. ما چهل سال تلاش کردیم تا سفره های زیرزمینی نابود شوند تا نه تنها الان، بلکه نسل‌های آینده ایران هم نابود شوند و امکان زیست پیدا نکنند. بعد این یارو میاد میگه باید سفره های زیرزمینی رو تقویت کرد.
یک متخصص محیط زیست هم که یه کشور اومد با هزار دسیسه فراریش دادید رفت.
کی گفته اینهمه سد عیر کارشناس بسازند و درختان را برای برج و ویلا قطع کنند
کم کم دارن به گندی که زدن اعتراف میکنن..
تماما ساخت و سازهای کیلویی به اصطلاح جهادی که همه چیز را قبضه کرده‌اند واجازه به شرکت‌های خارجی نمیدادند، حاصلش همین خسارتهاست..
هرساله در کشورهای اروپایی از طریق اخبار و فضای مجازی شاهد بارش بارانها و برفهای طولانی مدت و سیل آسا هستیم اما هیچگونه خسارتی به حوزه شهری و مردم آن هم بخاطر مدیریت و راهکارهای مناسب وارد نمیشود
ای کاش مانند مربیهای ورزشی چندتا مدیر باتجربه هم وارد میکردیم تا شاهد اینهمه تلفات جانی و مالی نباشیم
مدیران بیعرضه اونایی که لیاقت ندارید اوناییکه سواد ندارید
عوضیها برید کنار تا چند تا آدم باتجربه و پخته بیاد سر کار
پاسخ ها
کاملا درسته موافقم چرا باید یه مشت بی عرضه سر کارهای حساس مدیریتی باشن ما این همه متخصص و تحصیل کرده داریم از اینا استفاده بشه،چرا باید مردم تاوان بی تدبیری شماهارو با جون خودشون و عزیزاشون پس بدن،حالا ضرر و زیان. مالی و گرفتاری و بدبختی هاش به کنار
بالاخره این برکنار کردن استاندار گلستان باعث شد که همه چی لو بره مگه ما تو کشورمون چنتا استان داریم که به فرموده ایشون 20 تا استاندار یعنی چیزی حدود 70 درصد 100 تا نماینده و 90 تا هم فرماندار به خارج از کشور سفر کنند؟
پشت میز یه چیزایی میبافی دیگه سد های گنبد روتاخیری بازکردن تا شهرهای پایین دست امادگی پیداکنن حتی سدپایین دستی سد وشمگیر سالها خوابیده ولایروبی نشده بود ودریچه اش بازنمیشد
افراد نالایق .بی سواد . وقتی باشن اینطوری میشه یه آدمهای رو گذاشتن رو پست های مختلف که رقم دو دوتا چهار تا رو بلد نیستن .اینقدر آدم باشعور داریم که بهترین تحلیل هارو برا مناطق بلدن چرا اونا رو نمیارین .
نازی درست گفت و اون بیسوادی که سر راه اب وسیل .. با کلی هزینه کار انجام میده بجز بیسواد مغرور ...چی میشه گفت؟! احمد لایروبی ؟ خودتو خواب زدی یا واقعا خوابی؟!
امیدوارم حداقل الان این دولت بحساب(تدبیروامید)یفکری بحال مردم گلستان بکنه تا بتونن خساراتی ک بهشون واردشده جبران کنن.
کاش مردم عزیز ایران کمی آگاه و با سواد بودند و میدونستند که فقط دولت ما مقصر نبود تمام مسئولین نظام از عزیزانی که دزدی کردند و رفتند و عزیزانی که بعد از استفای وزیر امور خارجه کشورمون تو مجلس شیرینی پخش میکردند!!! بنظر شما دلسوز ایران کیه؟
نمیدونم فقط میتونم بگم الهی خدا ریشه ظلم رو بزنه هرکی میخواد باشه
سهمیه و تبعات آن!