استفاده از «تومان» به جای «ریال» ضرورت دارد؟

«بانک مرکزی نرخ تورم را کنترل کند» عنوان سرمقاله روزنامه آرمان امروز به قلم هادی حق‌شناس است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید.

طبیعتا هر برنامه‌ای که بانک مرکزی اجرا می‌کند باید به یک سوال مهم جواب دهد و آن این است که هدف از حذف چهار صفر پول چیست؟ آیا این یک اقدام اولویت‌دار برای بانک مرکزی است و یا اینکه خیر، یک اقدام شکلی، ظاهری یا اصطلاحا یک عمل جراحی زیبایی است. بانک مرکزی یکی از مهم‌ترین وظایفی که در بازار پول دارد، این است که نرخ تورم را کنترل کند، نرخ رشد اقتصادی را مواظبت کند، نرخ رشد نقدینگی را تحت کنترل دربیاورد، نظارت بر بانک‌ها را انجام دهد تا مطالبات معوقه بانک‌ها افزایش پیدا نکند.

یا بدهی خود را به بانک مرکزی پرداخت و طلب خود را از دولت دریافت نماید. اینها نکات مهمی است که بانک مرکزی باید آن را اجرایی نماید. بانک مرکزی در حالی که بازارهای ارز و پول در تلاطم است و شاخص‌های پولی مطلوب نیست، به دنبال جراحی عمل زیبایی است. در حالی که اگر بانک مرکزی توان دارد باید به فکر جراحی معضلات جدی حوزه پول باشد. نرخ تورم دورقمی امروز در دنیا سابقه ندارد و یا مربوط به کشورهایی است که در لیست کشورهای در حال توسعه نیستند. نرخ رشد نقدینگی مربوط به کشورهایی است که سیاست مدون برنامه‌ای ندارند.

کشورهایی امروز در دنیا به دنبال حذف سه صفر یا شش صفر یا ۱۲ صفر رفتند که مردم در معاملات روزانه اولا برای جابه‌جایی پول مشکل داشتند، ثانیا تورم‌های سه رقمی را تجربه کرده بودند. درحالی که اقتصاد ایران هیچ‌گاه تورم سه رقمی را تجربه نکرده است.

نه تنها تورم سه رقمی را تجربه نکرده، بلکه امروز بانکداری الکترونیکی منتج به این شده است که دانش‌آموزان مدارس ابتدایی هم کارت پول داشته باشند و هرقدر که زمان می‌گذرد، ضرورت پول نقد در کیف مردم حداقل و حداقل می‌گردد. شاید چند سال آینده اصلا ضرورت چاپ پول کاملا حداقل شود. بنابراین همانطور که امروز در کشورهای توسعه یافته ضرورتی برای حمل پول وجود ندارد در آینده هم ممکن است پول الکترونیکی جایگزین پول کاغذی باشد. اگر منظور بانک مرکزی صرفا حسابداری حسابدارها باشد، در حالی که وارد عصر دیجیتالی شده ایم، بودن چهار صفر یا نبودن چهار صفر در برنامه‌های نرم‌افزاری تاثیری در محاسبات نخواهد داشت. اگر مردم فکر کنند با چهار صفر حذف کردن تاثیری در قدرت خرید آنها ایجاد خواهد شد، هرگز چنین اتفاقی نخواهد افتاد. ممکن است در آینده برای زیبایی پول، چهار صفر حذف بشود اما واقعیت مطلب این است که امروز این اولویت بانک مرکزی نمی‌تواند باشد.

مهم‌ترین اولویت بانک مرکزی باید کنترل نرخ تورم، کنترل بازار ارز، یکسان سازی نرخ ارز و وصول مطالبات معوقه باشد که اگر چنین بشود، نتیجه آن کاهش رشد نقدینگی، کاهش چاپ پول، کاهش نرخ تورم و آسانی محاسبات حسابداری خواهد بود. اکنون در ادبیات بازار پول هم ریال و هم تومان داریم که مردم گاهی از واژه ریال و گاهی تومان استفاده می‌کنند. لذا ضرورتی ندارد که به مردم بگوییم از تومان استفاده کنند و ریال استفاده نکنند و به همین دلیل هم ضرروتی برای این کار وجود ندارد مضاف بر اینکه اگر ضرورتی هم باشد در اولویت نیست. درواقع کل بحث این است که امروز این ضرورت یا نیست یا بانک مرکزی ضرورت‌های دیگری دارد.