مأموریت جدید سعودی‌ها برای تقابل با ایران

روزنامه شرق در سرمقاله ای به قلم سیدعلی خرم استاد حقوق بین‌الملل، آورده است: عربستان اعلام کرد «در فرمانی ملکی، شورای وزیران عربستان سعودی به ریاست ملک سلمان بن عبدالعزیز ترمیم شد. ابراهیم العساف به سمت وزیر امور خارجه و عادل الجبیر به سمت وزیر مشاور در امور خارجه سعودی منصوب شدند.

همچنین حکم ملکی برای ازسرگیری دوباره شورای امور سیاسی و امنیتی به ریاست شاهزاده محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی صادر شد». برخی تغییرات شکلی دیگر در کابینه عربستان صورت گرفت که صرفا جابه‌جایی محسوب می‌شوند و شاید بیشتر به نفع افزایش قدرت محمد بن‌سلمان انجام شده باشد.

عربستان سعی کرد جهانیان را فریب دهد و بگوید طرحی نو درانداخته و دولتی جدید در عربستان بر سر کار آمده است؛ ولی آنچه ثابت ماند، محمد بن‌سلمان بود که همه مدارک نشان داده‌‌اند عامل اصلی جنگ و کشتار هزاران نفر بی‌گناه در یمن و عامل قتل مرحوم جمال خاشقجی است. به عبارت دیگر عربستان صرفا پوست انداخته؛ وگرنه پادشاه و سیاست خارجی نه‌تنها کوچک‌ترین تغییری نکرده؛ بلکه شاید تندتر هم بشود.

این پوست‌انداختن بی‌تردید به سفارش دونالد ترامپ بوده تا از یک سو مشکلات سیاسی در مجالس نمایندگان و سنای آمریکا برای گسترش روابط با عربستان برطرف شود و از سوی دیگر مأموریت‌های منطقه‌ای عربستان برای گسترش نفوذ خود و محدودکردن دامنه نفوذ ایران، بتواند شتاب بگیرد. به نظر می‌رسد مأموریت‌هایی که مورد حمایت و علاقه آمریکا است و آثار آنها در منطقه قابل پیگیری است، این موارد باشد:

نزدیک‌شدن به بشار اسد و ارتش او برای خروج ایران از این کشور در سوریه: بخش نظامی این طرح با بمباران‌های اسرائیل انجام می‌گیرد و روسیه هم ظاهرا زمینه‌سازی لازم برای خروج ایران را فراهم می‌کند. افتتاح سفارتخانه‌های امارات، بحرین و کویت در دمشق، نشان از جدی‌بودن این رفتار سیاسی دارد.‌

حرکت‌های اخیر از‌جمله سفر دونالد ترامپ به عراق برای فشار بر ایران: می‌خواهند تلاش کنند هیچ نیروی نظامی و مستشاری در عراق حضور نداشته باشد. دعوت از نخست‌وزیر عراق برای سفر به واشنگتن و افزایش سرمایه‌گذاری عربستان در عراق، این حلقه را تکمیل می‌کند.

صلح در یمن: این اقدام برای اعاده حیثیت از عربستان انجام شد و ابتکار را به دولت یمن و ائتلاف عربستان در مقابل حوثی‌ها داد که از ورود ایران به دعوای این منطقه جلوگیری کنند.

دستور کار عربستان و امارات در افغانستان: آمریکا از این دو کشور خواسته در افغانستان نقش‌آفرینی کنند و طالبان هم‌مرز و متأثر از ایران را با خود همراه کنند. عربستان از کمک پنج میلیارد دلاری به عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، در راه نزدیک‌کردن طالبان به خود و فشار بر دولت کابل، کاملا بهره‌برداری می‌کند.

گام اصلی عربستان برای فلسطین: سعودی‌ها اکنون با جدیت بیشتر آن را دنبال می‌کنند. عربستان تلاش خواهد کرد اعراب را بیشتر حول شناسایی بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت جدید اسرائیل و حذف دولت مستقل فلسطینی، به طور غیر‌مستقیم تشویق کند؛ اما اهداف مقابله‌جویانه عربستان با ایران فقط به موضوعات منطقه‌ای خلاصه نمی‌شود.

عربستان با اشتیاق فراوان در حال همکاری و تشویق آمریکا و اسرائیل برای حمله به ایران است. تا‌آنجا‌که به دونالد ترامپ مربوط می‌شود، هزینه این پروژه قاعدتا باید از سوی عربستان تأمین شود که بارها از سوی عربستان و آمریکا اعلام و تأیید شده است. آمریکا و اسرائیل هم علائم قابل استنادی ارائه داده‌‌اند.

حملات اسرائیل در سوریه و تهدید ایران مبنی بر عبورنکردن از خط قرمز اسرائیل، نشانه بارزی در‌این‌‌باره است. آمریکا هم که وعده تابستان داغ به ایران داده بود، اکنون با بی‌نتیجه‌ماندن آن حلقه‌های محاصره و فشار بر ایران در انواع آن را تنگ‌تر می‌کند. رهبر معظم انقلاب، این علائم را دریافت و درباره خطیربودن شرایط سال آینده هشدار دادند. اگر به این اتحاد نامیمون آمریکا، اسرائیل و عربستان، برزیل تازه‌وارد را هم اضافه کنیم، مشاهده می‌شود ائتلاف دشمنان ایران و راست‌های افراطی جهان چگونه در حال تقویت است که هشداری جدی است.

آنچه بر نگرانی‌ها می‌افزاید، هشدارهای برخی سیاست‌مداران و اندیشمندان آمریکایی از تحولات درون سیستم سیاسی آن کشور در راستای برنامه‌ریزی به منظور برافراشتن جنگی احتمالی در سال ۲۰۱۹ در منطقه است. قبلا در یادداشت‌های «شرق» تأکید شد دونالد ترامپ نیازمند یک دستاورد یا پیروزی در صحنه سیاست خارجی آمریکا برای عرضه در مقابل رقیب جمهوری‌خواه و در مقابل رقیب دموکرات در سال ۲۰۲۰ است. تلاش ترامپ و تیم تندرو او تا‌به‌حال در این عرصه، قرین موفقیت نبوده و در هیچ موردی پیروزی قابل عرضه‌ای کسب نکرده است؛ بنابراین چشمان ترامپ و اطرافیانش به موضوع ایران دوخته شده که به‌عنوان آخرین بهانه، از آن سوءاستفاده شود.

ریچارد هاس، رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا و نویسنده کتاب «جهان در اغتشاش»، در مصاحبه با شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی هشدار داد با وجود خروج نظامیان آمریکایی از سوریه و پیروزی بر داعش، خاورمیانه هنوز خطرناک‌ترین نقطه اشتعال در جهان به شمار می‌رود و ادامه داد: «ایران محتمل‌ترین گزینه برای جنگ عمده جدید در سال ۲۰۱۹ به شمار می‌رود. یکی از قوانین پایه در خاورمیانه این است که حتی قبل از آنکه اوضاع وخیم شود، وضع به سوی وخامت پیش می‌رود. من فکر می‌کنم ما هم‌اکنون شاهد همین وضع هستیم. اگر قرار باشد روی این شرط ببندم که در سال ۲۰۱۹ در کجا احتمال وقوع جنگ جدید و جدی در جهان وجود دارد، این مکان نه کره‌شمالی است و نه دریای جنوبی چین.

شما هرگز نمی‌دانید ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در اوکراین چه خواهد کرد؛ ولی من روی ایران شرط می‌بندم؛ چون یا اسرائیل با ایران رو‌در‌رو می‌شود یا سعودی‌ها شاید به امید تغییر اوضاع، کاری انجام ‌دهند؛ بنابراین ما آمریکایی‌ها، عربستان سعودی را صرفا به دیده قاتل یک روزنامه‌نگار (جمال خاشقجی) نمی‌بینیم؛ بلکه ما، سعودی‌ها را به دیده یک شریک مهم و ضروری در مقابله با ایران می‌بینیم یا برعکس ایرانی‌ها به خاطر فشار بی‌امانی که از محل تحریم‌ها احساس می‌کنند، در نهایت کاری انجام خواهند داد و درگیری آغاز می‌شود».‌این جملات آن‌قدر روشن و گویا هستند که نیاز به تحلیل و تفسیر ندارد. همه ارکان کشور باید در اندیشه و تدبیر برای عبور از این شرایط باشند.