پاسخ سروش محلاتی به علی مطهری

روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: حجت‌الاسلام هادی سروش محلاتی مدرس حوزه علمیه قم در یادداشتی به یادداشت دکتر علی مطهری نایب رئیس مجلس درباره عزاداری هفتم صفر پاسخ داده است.

متن نامه به شرح زیر است:

به نام خدا

جناب دکتر علی آقا مطهری عزیز

با سلام

درباره نوشته جنابعالی در مورد هفتم ماه صفر ملاحظاتی را تقدیم می‌نمایم. در مورد دو نکته مهم که در نوشته‌تان آورده‌اید با شما همراه و هم فکر هستم؛

اول؛ در مورد اشتهاء نابحق به ترویج عزاداری و غم در جامعه.

دوم؛ در مورد بی‌محتوا بودن قسمت قابل توجهی از برنامه‌های صداوسیما در ایام مربوط به اهل‌بیت(ع). و اجازه دهید

اضافه کنم که این پدیده منفی وقتی بیشتر منفی می‌شود که در اکثر برنامه‌هایشان، ترویج از مداحان بی‌سوادی می‌شود که از مسیر صحیح مداحی فاصله گرفته‌اند. این دو مورد از نوشته‌تان جای قدردانی دارد و از ادامه این تفکر رسا و زیبا استقبال می‌شود.

اما نکته‌ای که مورد ملاحظات می‌تواند قرار گیرد، موضوع ولادت حضرت کاظم(ع) در روز هفتم صفر و شهادت امام مجتبی در همان روز است که جنابعالی مورد توجه قرار داده‌اید.

اجازه دهید نتیجه بررسی خود را تقدیم کنم:

در متن جنابعالی ولادت امام کاظم(ع) در روز هفتم صفر قطعی گرفته شده و سالروز شهادت امام حسن(ع) غیر قطعی و متکی به روایت ضعیف!

در مورد ولادت امام کاظم(ع)

اولا؛ در اینکه هفتم صفر روز ولادت حضرت کاظم باشد، "روایتی" نداریم. بلکه معدودی از مورخین بدین واقعه اشاره فرموده‌اند که عبارت‌اند از؛ فتال نیشابوری صاحب کتاب روضه الواعظین، و طبرسی در کتاب اعلام الوری و ابن‎شهرآشوب در کتاب المناقب.

ولی این قول بوسیله فقیه بزرگ جناب شهید اول در کتاب فقه استدلالی‌ وی بنام "الدروس" ضعیف دانسته شده و از درجه اعتبار ساقط گشت.

و ثانیا؛ در مقابل این سه نفر از مورخین، ما مواجه با اقوال دانشمندانی از شیعه و غیر شیعه هستیم که مبنای ولادت حضرت کاظم(ع) را ماه ذی‏حجه گذاشته اند؛ مانند کلینی، شیخ مفید، شیخ طوسی، شهید اول، و از علماء عامه؛ خطیب بغدادی، ابن جوزی.

و ثالثا؛ که دارای اهمیت بیشتر است وجود "روایاتی" مبنی بر ولادت حضرت کاظم(ع) در ماه ذیحجه است.

روایت نخست

کتاب المحاسن که از جناب برقی است و ایشان از اقدم علماء امامیه است(در جلد دوم حدیث شماره ۱۱۰۳)در روایتی از ابوبصیر نقل می‎کند: در مسیر حج خدمت امام صادق(ع) بودیم، و چون در مکانی بنام ابواء توقف کردیم، برای ما سفره انداخته شد که در این میان پیکی ازسوی همسر امام صادق آمد و از حال ایشان و نزدیک شدن ولادت نوزادی، امام صادق را مطلع نمود.. که ولادت حضرت کاظم بود.

روایت دوم

در همان کتاب المحاسن حدیث ۱۵۵۶ است که از منهال نقل میکند؛در مسیر بازگشت از حج با امام صادق بودم، در ابواء توقف کردیم و در آنجا، موسی بن جعفر(ع) به دنیا آمد. وامام صادق(ع) وقتی وارد مدینه شدند، مردم رابه واسطه مبارکی این ولادت، سه روز اطعام نمودند.

روایت سوم

در کتاب دلائل الامامه (ص۳۱۳) ابوجعفر طبری که از علماء شیعه است از امام عسکری(ع) نقل نموده که: امام کاظم(ع) در ماه ذی‏حجه در ابواء به دنیا آمد.

اما در مورد سالروز شهادت امام مجتبی(ع)

گرچه شهادت حضرت در ۲۸ صفر هم نقل شده و مورد تایید شیخ طوسی در کتاب التهذیب است، اما از سوئی شیخ کلینی در کتاب الکافی؛ شهادت ایشان را در آخر ماه صفر ذکر نموده است و از ناحیه دیگر؛ بزرگانی چون شیخ بهایی و نیز پدر عالمش و شهید اول و شیخ کفعمی و... بر این باورند که؛ شهادت امام مجتبی در هفتم صفر قرار گرفته است.

در پایان اجازه دهید به دو نکته ایجابی و سلبی اشارت کنم؛ اول آنکه منقول ومعروف است شهرت مناسبت هفتم صفر به ولادت حضرت کاظم(ع) از ناصرالدین‌شاه است!

دوم اینکه اساتید ما از مشایخ‌شان مانند حضرت امام که از شاگردان مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی بودند، نقل میکردند که سیره جدی آن مرجع وموسس حوزه، بر اقامه عزا برای حضرت مجتبی(ع) در روز هفتم صفر بوده و بر آن پافشاری هم داشته.

استاد مدقق و محقق ما آیت‌الله شبیری زنجانی، که خود از منتقدین بحقِ در مورد افزایش ایام عزاداری هستند، در مورد اقامه عزا در هفتم صفر بر این باورند که؛ "عزاداری روز هفتم ماه صفر به عنوان سوگواری سبط اکبر(ع) و تعطیل بازار که سنت شیعیان بوده از شعائر دینی است و باید محفوظ بماند" کما اینکه مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی هم هفتم صفر را روز شهادت امام مجتبی علیه‌السلام می‌دانستند و اقامه عزا می‌کردند و وصیت به اقامه عزا هم فرمودند.

از تصدیع، پوزش خواسته و توفیقات جنابعالی؛ که یادگار ارزشمند شهید استاد مطهری هستید را از خدای متعال خواستارم.