ریال و روبل، جای دلار را می‌گیرند

روزنامه ایران: ایران و روسیه مصمم هستند با ریال و روبل، حکومت دلار در تبادلات مالی و بانکی بین دو کشور را کم‌رنگ کنند. این چکیده خبری بود که رئیس بانک مرکزی ایران پس از ملاقات خود با رئیس بانک مرکزی روسیه اعلام کرد.

هفته گذشته بود که عبدالناصر همتی در راستای توافق رؤسای جمهور ایران و روسیه در تهران برای افزایش حجم تجارت و پشتیبانی از سیستم بانکی دوکشور برای ارتقای روابط بانکی و مالی دو کشور به روسیه سفر کرد.

اگرچه اهداف متعدد مالی و بانکی در این سفر پی‌گیری می‌شد اما با توجه به تحولات صورت گرفته در فضای بین‌الملل و قرار گرفتن ایران و روسیه در مدار تحریم‌های امریکا، محوری‌ترین هدف را می‌توان به اراده دو کشور برای کنار زدن یا کم رنگ کردن دلار در تبادلات مالی و بانکی بین دو کشور دانست.

اما آن گونه که رئیس بانک مرکزی بیان کرده: در حال حاضر ۲۵ درصد از مبادلات میان دو کشور بر مبنای پول ملی صورت می‌گیرد که رقم کمی است و روسیه و ایران به‌دنبال آن هستند که بتدریج با حذف دلار و بقیه ارزها به تسهیل مبادلات تجاری نزدیک شوند. براساس این نقشه راه، روابط کارگزاری میان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه گسترش خواهد یافت و مبادله بر اساس پول ملی خواهد بود.

کشورهایی که به دلار «نه»گفتند

به‌نظر می‌رسد تحولات روی داده در فضای بین‌الملل و فاصله‌گیری از نظام تک قطبی بتدریج آثار خود را در سست شدن پایه‌های حکومت دلار در اقتصاد جهانی نشان می‌دهد.

به‌عنوان نمونه اسپوتنیک در گزارش اخیر خود به کشورهایی پرداخته که بازیگران مهم اقتصادی یا سیاسی جهان هستند و مصمم به کاهش وابستگی خود به دلار. روسیه، چین، ایران، ‌ترکیه و برخی کشورهای دیگر به این سمت گام برمی‌دارند.

در این گزارش با اشاره به تلاش‌های چین برای جهانی‌سازی یوان به‌عنوان ششمین ارز جهانی به اظهارات اخیر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه پرداخته شده است: امریکا با استفاده از دلار به‌عنوان یک ابزار مالی، در حال لطمه زدن به اطمینان دلار است و اشتباه استراتژیکی را مرتکب می‌شود.

ایران حضور در پیمان‌های پولی دوجانبه را کلید می‌زند

ماهیت پیمان‌های پولی دوجانبه چیست؟ به زبان ساده این پیمان‌ها، مبتنی بر استفاده از واحد‌های پول ملی کشورهای مبدأ و مقصد در تجارت و تأمین مالی بین دو کشور است به گونه‌ای که نیازی به ارزهای ثالث نباشد. برای اجرایی شدن این پیمان‌ها نیاز است بانک‌های مرکزی کشور مبدأ و مقصد در تجارت، وارد مذاکره با یکدیگر شده و پیمان پولی دوجانبه را امضا کنند.

اما وضعیتی که اقتصاد ایران در آن قرار گرفته، اهمیت پیمان‌های دوجانبه پولی را برای کشورمان مضاعف می‌کند. ظرفیتی که در نهایت می‌تواند برای شکستن فضای یک‌جانبه تحریم و سهولت در مبادلات بانکی و مالی به ایران کمک کند.

یک دهه و اندی از امضای نخستین پیمان دو جانبه پولی در دنیا می‌گذرد اما ایران تاکنون چه گام‌های عملی در این زمینه برداشته است؟ مهرماه سال گذشته بود که ایران در جریان سفر معاون اول رئیس جمهوری به آنکارا نخستین پیمان دو جانبه پولی خود را در قالب سواپ ریال و لیر با ترکیه به امضا رساند و حالا نوبت به همسایه شمالی رسیده است: روسیه.

تحلیلگران اقتصادی به کارکرد پیمان‌های مالی دوجانبه خوشبین هستند به مثابه یک تیر با دو نشان؛ هم بی‌اثرسازی تحریم‌ها و هم افزایش تبادلات مالی با همسایگان.