«شیشه عمر» ترامپ چگونه به دست ایران افتاد؟

انتخاب: مصطفى السعيد در الاهرام نوشت: ایالات متحده در پیش بینی های خود در مورد نتایج تحریمهای اقتصادی امریکا علیه ایران مبالغه می کند و انتظار دارد عدم موافقت ایران با امضای توافق جدید موجب تغییر حکومت شود.

این نشریه مصری در ادامه آورده است: در سوی دیگر، به نظر نمی رسد ایران از تحریمها هراس شدیدی داشته باشد؛ چرا که در طول ۳۵ سال با شدیدترین تحریمها مواجه بود. هرچند حال نسبت به گذشته شرایط بسیار فرق کرده است؛ بویژه از حیث افزایش شبکه روابط ایران با هم پیمانانش، که در صدر آنها روسیه و چین قرار دارد. بعلاوه، هم پیمانان اروپایی آمریکا مخالف تحریمهای واشنگتن بوده و به دنبال راه حل هایی برای جبران تحریمهای ایران هستند.

علاوه بر اینکه چین، هند، پاکستان و ترکیه به خرید نفت ایران ادامه می دهند، اما مهمترین چیزی که به نفع ایران است و از تاثیر تحریمهای آمریکا بر آن می کاهد، اعلام جنگ تجاری ترامپ علیه اروپا،کانادا، مکزیک و برزیل، در کنار روسیه و چین است؛ مساله ای که موجب مقابله مشترک این دولتها با جنگ تجاری آمریکا می شود.

به دنبال اعمال تعرفه های گمرکی بر بسیاری از واردات دولتهای اروپایی، آلمان بر حجم همکاری های اقتصادی خود با چین افزود؛ همانطور که موضع اروپا در مخالفت با تحریمهای آمریکا علیه ایران، در بخشی از آن، به نارضایتی اش از جنگ ترامپ با صادرات اروپایی ها به ایالات متحده باز می گردد.

با توجه به اینکه ایالات متحده نگران ان بود که تحریمهای ایران نتایج سریعی نداشته باشد، تصمیم گرفت آن را به دو مرحله تقسیم کند، دوره اول شامل تحریم بانکها و شرکتهایی که با ایران در تعامل هستند و دوره دوم، ممنوعیت صادرات نفت ایران که از نوامبر آینده آغاز می شود. ترامپ در برابر یک چالش خطرناک قرار دارد؛ چرا که وعده داده است صادرات نفت ایران را به صفر برساند.

اما چین که وارد کننده یک چهارم نفت ایران است، تعرفه های گمرکی را بر واردات نفت آمریکا اعمال کرده است، تا ضربه دو گانه ای را به آن وارد کند؛ یعنی واردات نفت آمریکا را کاهش داده و زمینه را برای جایگزینی نفت ایران فراهم کند و از سوی دیگر، ترکیه اعلام کرده است که به واردات نفت از ایران ادامه می دهد.

به این ترتیب، ترامپ نمی تواند به وعده خود در مورد به صفر رساندن صادرات نفت ایران عمل کند و در صورت شکست ایالات متحده در تحقق تاثیر فشارها بر ایران، دولت آمریکا در یک تنگنای واقعی در برابر هم پیمانان و دشمنانش قرار می گیرد و ناتوانی آن در استفاده از قدرت نظامی یا اقتصادی در برابر ایران مشخص می شود؛ مساله ای که عواقب وخیمی برای جایگاه ایالات متحده در منطقه و جهان دارد.

سیاست ترامپ به گونه ای بوده که به راحتی در حال از دست دادن هم پیمانان خود و سوق دادن آنها به سمت تمرد از سیاستهای آمریکاست. این مساله باعث نزدیکی دولتهای اروپایی به چین و روسیه و همدردی آنها با ایران می شود. ایران اکنون به خط مقدم دفاع از ائتلاف روسی چینی تبدیل شده است؛ چرا که موفقیت ترامپ در به تسلیم واداشتن ایران، وی را تشویق می کند که به سیاستهای محاصره و تحریم دیگر دولتها ادامه دهد.

تنها گزینه ای که برای دولت امریکا باقی مانده است، تلاش برای بر هم زدن ثبات داخلی ایران است که البته این تلاش رئیس جمهور آمریکا تا به حال ناکام مانده است. در این شرایط، که گزینه اعمال قدرت نظامی نیز به مصلحت هیچ یک از طرفها نیست، ترامپ روی دور دوم تحریمها در ماه نوامبر، حساب کرده است.

این در حالی است که حزب جمهوری در استانه انتخابات کنگره نگران آن است که مجبور به پرداخت بهای کاهش محبوبیت ترامپ و سیاستهای کورکورانه او شده و حزب دموکرات با پیروزی در انتخابات، بتواند ترامپ را کنترل کند.