فرار از آموزش زبان انگلیسی به آغوش روسی!

روزنامه قانون نوشت: سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش به روسیه رفت و در دیدار از مدارس مسکو ناگهان به این نتیجه رسید که چرا دانش‌آموزان ایرانی، زبان روسی بلد نیستند. او در روزهای اول این بازدید در صفحه توییترش نوشت: « در بازدید از مدرسه‌ای در روسیه متوجه شدم متاسفانه دانش‌آموزان روس نسبت به فرهنگ و زبان ایران، بیگانه هستند.

آقای نیکونوف، ريیس کمیته آموزش دومای روسیه گفت آمادگی دارند تا زبان فارسی مانند زبان چینی در برخی مدارس روسیه به عنوان زبان دوم آموزش داده شود. او در بخشی دیگر از صحبت‌هایش از شکستن انحصار زبان انگلیسی در مدارس صحبت کرد و ضمن اعلام آمادگی وزارت آموزش و پرورش ایران برای لحاظ کردن زبان روسی به عنوان زبان دوم در برخی مدارس گفت: «به‌دنبال این هستیم تا انحصار زبان انگلیسی را به عنوان زبان دوم مدارس بشکنیم». اما صحبت‌های او در توییتر و خبرگزاری‌ها با انتقادها و واکنش‌های بسیاری مواجه شد.

چالش‌های فراوان آموزشی اجازه ورود زبان جدیدي را نمی‌دهد

آنچه معلوم است اینکه در مدارس ایران از قبل از انقلاب تا به امروز، دو زبان انگلیسی و عربی به‌عنوان زبان دوم تدریس می‌شود اما خروجی دانش‌آموزانی که در آموزش‌های مدرسه به این زبان‌ها مسلط می‌شوند، صفر است. بهلولی با اشاره به اینکه دانشجوی دانشگاهی ما در حد فوق لیسانس و دکتري نمی‌تواند یک دیالوگ ساده را با کسی به زبان انگلیسی برقرار کند، ادامه می‌دهد:«دانشجو یا دانش‌آموزی که در این سیستم آموزش می‌بیند حتی نمی‌تواند یک صفحه از متون تخصصی انگلیسی خود را ترجمه کند». این مشکلی است که دانش‌آموزان در درس عربی نيز دارند. گاهی وقت‌ها آموزش‌ها آن‌قدر پیچیده و ناکارآمد می‌شود که تنها به گرفتن نمره رضایت می‌دهند و آن‌قدر از آن درس دلزده می شوند که حاضر نیستند یک‌بار دیگر نگاهی به کتاب‌های‌شان بیندازند. آن هم درباره زبانی که این همه نظام روی آن حساسیت دارد، این ناکارآمدی دیده می‌شود. کارشناس آموزش به این ناکارآمدی های دستگاه آموزشی ایران اشاره می‌کند و می‌گوید:« آن وقت ما بیاییم یک گزینه دیگر را به نام آموزش زبان روسی مطرح کنیم؟ در این حالت سوالات بسياری مطرح می‌شود که بی‌پاسخ می‌ماند و پاسخ دادن و عمل کردن به آن، کار یک سال و دوسال نیست و نیاز به تلاش و برنامه‌ریزی های فراواني دارد که باز هم معلوم نیست اثربخش باشد. ما قرار است زبان روسی را به چند دانش آموز آموزش دهیم؟ معلم های آن را از کجا می‌آوریم؟ اگر قرار است برای همه مدارس اجرا شود، معلم‌های آن را از کجا می‌آورند؟ اگر برای بعضی از مدارس باشد، چرا تبعیض می‌گذارید بین مدارس و بچه‌ها؟».

آموزش فرهنگ و زبان از يكديگر جدا نیستند

یکی از مشکلات اصلی ما در توسعه این است که در خواندن و صحبت کردن به زبان انگلیسی ضعیف هستیم. این روزها حتی کسی که دکتري خوانده نيز نمی‌تواند از یک سایت انگلیسی مربوط به رشته تخصصی خودش سر در بیاورد. آن‌وقت زبان دیگری وارد چرخه آموزش می‌شود که هنوز هیچ زیرساختی برای آن تعریف نشده است.

بهلولی درخصوص مشکلات نظام آموزشی براي تدریس زبان در مدارس می‌گوید:« ما در آموزش زبان در مدارس، یک مشکل عام داریم. اینکه معلم نداریم، کلاس‌ها شلوغ است و معلم‌ها به روز نیستند که همیشه وجود داشته اما در مورد درس زبان باید به یک‌سری نکات توجه شود تا درسی به نام زبان برای دانش‌آموزان خوشایند شود و آن را یاد بگیرند و به آن اقبال نشان دهند. ما متاسفانه در مدارس به‌‌گونه‌اي زبان انگلیسی را برای بچه‌ها تدریس می‌کنیم که تمام زیبایی‌ها و پویایی‌اش از بین می‌رود. یکی از دلایلی که دانش‌آموزان در کلاس‌های متفرقه زبان را بهتر یاد می‌گیرند، این است که استادها درباره فرهنگ انگلیسی زبان‌ها در کلاس‌ها با بچه‌ها صحبت می‌کنند. اما متن‌هایی که در کتاب های درسی از آن استفاده می‌شود، هیچ‌کدام درباره زیبایی‌های فرهنگ انگلیسی‌زبان‌ها نيست و از متون اصلی انتخاب می‌شود. وقتی کتاب‌ها از سیستم رسمی آموزشی ایران عبور می‌کند به چنین وضعیتی دچار می‌شود. نمی‌شود که ما زبان جایی را یاد بگیریم، در حالی که چیزی از فرهنگ آنجا نمي‌دانيم. زبان با فرهنگ آمیخته است».

این کارشناس آموزش و عضو هیات مديره معلمان در انتهای صحبت‌هایش دوباره به شوخی بودن صحبت‌های وزیر اشاره می کند و ادامه می‌دهد:« من به عنوان یک معلم و کارشناس این صحبت را جدی نمی‌گیرم و به نظر من این صحبت آقای وزیر در حد شوخی است. شاید بخواهند آن را در تعدادی از مدارس اجرا کنند که باز هم فکر می‌کنم هیچ کدام از دانش آموزان به آن اقبال نشان نمی‌دهد».

روسی را اختیاری کنید

اما صحبت های وزیر درباره تدریس زبان روسی به عنوان زبان دوم در مدارس تنها به واکنش‌های مردم ختم نشد و واکنش معاون ریيس جمهور را نيز در پی داشت. حسام الدین آشنا در تويیتر خود نوشت: «منظور ایشان آموزش اختیاری بوده است، نه اجباری. در حال حاضر آلمانی و فرانسوی در کنار انگلیسی به عنوان زبان انتخابی در مدارسی که داوطلب به اندازه کافی وجود داشته باشد، قابل ارائه است.اضافه شدن هر زبان اختیاری دیگری نیاز به طی مراحل تصویب دارد».

مدارس را از انحصار زبان انگلیسی درآوریم!

سرانجام وزیر آموزش و پرورش از سفر روسیه به ایران آمد و در نشست خبری که دیروز در هشتمین دوره مجلس دانش‌آموزی برگزار شده بود، درباره انتخاب زبان روسی به عنوان زبان دوم مدارس و توسعه آموزش زبان روسی در مدارس، گفت:«منظور ما این نبوده است که آموزش زبان روسی به عنوان زبان دوم واجباری انجام شود بلکه بحث ما این است که چرا باید شرایطی را ایجاد کنیم که تدریس زبان خارجی به شکل انحصاری مربوط به زبان انگلیسی باشد!». بطحایی با بیان اینکه انحصار آموزش زبان انگلیسی در مدارس کار درستی نیست، افزود: «بر اساس دستورالعمل شورای عالی آموزش و پرورش زبان‌های خارجی تدریس شده در کشور در مقاطع متوسطه اول و دوم، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی و اسپانیایی هستند. تلاش ما این است که اگر تعدادی دانش‌آموز به هر دلیلی علاقه‌مند به یادگیری زبان دوم آلمانی، روسی و ... باشند، این امکان را برای آن‌ها ایجاد کنیم». او با تاکید بر اینکه ما باید زمینه توسعه سایر زبان‌های خارجی به ویژه روسی را در مدارس کشور فراهم کنیم، افزود:« در جریان سفر اخیری که به کشور روسیه داشتم، طی گفت‌وگوهای انجام شده در تلاش هستیم تا این توافق ایجاد شود که زبان فارسی نیز در مدارس کشور روسیه به عنوان زبان دوم تدریس شود. همچنین مباحثی در کتاب‌های درسی مدارس کشور روسیه برای آشنایی با فرهنگ ایرانی قرار داده شود. فاطمه سعیدی عضو اصلاح‌طلب کمیسیون آموزش نیز با اشاره به اظهارات اخیر وزیر آموزش و پرورش درمورد تدریس زبان روسی در مدارس ایران و آموزش زبان فارسی در مدارس کشور روسیه، گفت:« پیشنهاد تعجب‌برانگیز وزیر آموزش و پرورش درباره تدریس زبان روسی در مدارس ایران و زبان فارسی در مدارس روسیه در میان اخبار تلخ و نگران‌کننده این روزها ازجمله برخوردی که توسط گشت ارشاد انجام شده، آنچنان که باید دیده نشد.متاسفانه برخی مسئولان در کشور ما بی‌توجه به الزامات قانونی و ساختار اداری کشور وقتی با یک مقام خارجی دیدار می‌کنند، پیشنهاداتی می‌دهند که نه اجرایی و نه به صلاح است».