عاقبت «محمد ثلاث» چه شد؟

فرارو: سه بار قصاص، حکم دادگاه برای محمد ثلاث عامل حمله اتوبوسی به نیرو‌های پلیس در گلستان هفتم است. حمله‌ای که باعث شد سه نیروی پلیس به شهادت برسند.

محمد شهریاری سرپرست دادسرای امور جنایی تهران از محکومیت عامل قتل سه نفر از ماموران نیروی انتظامی در حادثه خیابان پاسداران به سه بار قصاص خبر داد.

به گفته شهریاری متهم به حبس هم محکوم شده است. این حکم در صورت درخواست وکیل متهم قابل تجدید نظر است، اما با توجه به ماهیت پرونده به نظر نمی‌رسد تغییر زیادی در آن صورت گیرد.

بهمن ماه سال گذشته پس از اعتراضات سراسری دی ماه خیابان گلستان هفتم پاسداران محل زندگی نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی شاهد رخ دادن حوادث تلخی بود.

در نیمه‌های بهمن تعداد زیادی از دراویش پس از فراخوان در شبکه‌های اجتماعی در گلستان هفتم حاضر شدند، آن‌ها می‌گفتند این حضور به خاطر ممانعت از محدود کردن نورعلی تابنده قطب آن‌ها صورت گرفته است.

دراویش مدعی بودند که ممکن است نیرو‌های امنیتی نورعلی تابنده را بازداشت کنند. براساس این تصور دروایش گنابادی از نقاط مختلف ایران در گلستان هفتم جمع شدند. تجمع دراویش گنابادی در گلستان هفتم با حضور نیرو‌های امنیتی تلاقی پیدا کرد و درگیری‌هایی در روز ۱۵ بهمن ماه رخ داد.

ساعاتی پس از درگیری‌ها رئیس پلیس منطقه و مقامات امنیتی در محل حاضر شده‌اند و با دراویش تجمع کرده گفت‌وگو کرده‌اند.

سایت مجذوبان نور متعلق به دراویش اعلام کرد سرتیپ مسعود مصدق، از فرماندهان پلیس در محل حاضر شده و قول داده به حضور نیرو‌های لباس شخصی در خیابان‌های اطراف پایان دهد و خواهان متفرق شدن دراویش شده است.

به نوشته مجذوبان، دراویش به او گفته‌اند: "تا بازگرداندن کامل آرامش به منطقه و تعهد متقن نسبت به جلوگیری از اقدام افراد خودسر، بر حضور پرشمار خود در این محل ادامه خواهند داد. "

با وجود اینکه نیرو‌های امنیتی اعلام کردند که قرار نیست محدودیتی برای قطب دراویش ایجاد شود، اما تجمع پس از چند روز آرامش در گلستان هفتم ادامه یافت.

ادامه این تجمع با حواشی تازه‌ای همراه بود، از جمله دستگیری نعمت الله ریاحی اعتراض‌های دراویش را افزایش داد.

روز ۳۰ بهمن ماه دراویش در اعتراض به بازداشت ریاحی در گلستان هفتم تجمع کردند، آن‌ها خواستار آزادی ریاحی شدند. خواسته‌ای که تحقق نیافت و در ادامه تجمع دراویش در غروب ۳۰ بهمن ماه به درگیری شدید با پلیس منجر شد.

درگیری به شب کشیده شد، دروایش در این درگیری با استفاده از چوب، پرتاب سنگ و مواد آتش زا به زد و خورد با نیرو‌های پلیس پرداختند. در این درگیری‌ها تعدادی زخمی شدند. نیروهای پلس نیز با باتوم و گاز اشک اور اقدام به متفرق کردند تجمع کنندگان کردند.

این روند ادامه یافت تا اینکه یکی از دراویش یعنی محمد ثلاث با حرکت دادند اتوبوسی که در خیابان پارک بود به سمت نیرو‌های پلیس، سه تن از آن‌ها را به شهادت رساند. این حادثه واکنش‌های فراوانی را در افکار عمومی در پی داشت و بسیاری این اقدام را محکوم کردند. عده‌ای آن را با اقدامات تروریستی داعش در اروپا مقایسه کردند.

در آن شب تلخ یک نیروی بسیجی نیز توسط یک دستگاه خودرو سمند زیر گرفته شد و شهید شد. تعدادی زیادی از نیرو‌های امنیتی و دراویش نیز زخمی شدند. حدود ۳۰۰ نفر از دراویش از جمله عامل حمله به نیرو‌های امنیتی بازداشت شدند.

روز بعد اعلام شد که راننده اتوبوس مرگ در گلستان هفتم محمد ثلاث، از دراویش گنابادی بوده است. اما فرهاد نوری، مدیر سایت مجذوبان نور در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا دست داشتن دراویش در حمله به پلیس را تکذیب کرد و گفت: "این اتفاق باعث ناراحتی دراویش نیز شده است. " او گفت: "در مسلک و مرام دراویش انجام چنین حرکت‌هایی جایی ندارد. "

۲۰ روز بعد از حادثه دادگاه محمد ثلاث به صورت علنی برگزار شد.

دفاعیات ثلاث

محمد ثلاث در این جلسه دادگاه در دفاع از خود گفت که از روی خشم دست به حمله زده است.

او گفت: «نیروی انتظامی موظف است نظم را برقرار کند نه اینکه با چماق مردم را بزند. ۱۷ جای شکسته روی سر من وجود دارد آن‌ها اول چندین ضربه به من وارد کردند و باعث عصبانیت من شدند.»

محمد ثلاث در اظهاراتش در دادگاه با خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی کرد و گفت: «بنده چند وقتی بود که در گروه دراویش بودم، ولی درویش نیستم و اگرچه دراویش من را قبول ندارند، اما من آن‌ها را دوست دارم. دراویش معتقدند زندگی جز صلح و دوستی و صفا چیزی نیست. من به این‌ها اعتقاد دارم البته در آن لحظه به علت عصبانیت برخلاف آن عمل کردم.»

او در مورد رویداد‌های پیش از زیر گرفتن ماموران گفت: «شب پیش از حادثه یکی از برادران ایمانی‌ام به نام نعمت الله ریاحی با من بود، اما صبح فردا او را به اتهام دزدی خودروی پراید دستگیر کردند. چگونه ممکن است شخصی که سه هکتار باغ دارد، خودرو بدزدد.»

او همچنین گفت که یکی از دلایل عصبانیت او این بود که دادستان شعبه سوم حکم جلب بزرگ دراویش یعنی نورعلی تابنده را صادر کرده بود و قصد داشتند او را بازداشت کنند.

متهم گفت که صاحب اتوبوس را نمی‌شناخت: «من راننده اتوبوس بودم و مالک را نمی‌شناسم. آن اتوبوس در محل پارک بود. در شب حادثه هم سوئیچ روی اتوبوس قرار داده شده بود، اما من از کسی اجازه‌ای برای این کار نگرفتم.»

در جلسه اول دادگاه اولیای دم سه مقتول خواستار قصاص شدند. در جلسات بعدی دادگاه نیز محمد ثلاث به دفاع از خود پرداخت.

او در آخرین جلسه دادگاه اتهامات خود از جمله سه فقره قتل عمد و همین طور اخلال در نظم عمومی از طریق جنجال و تعرض را نپذیرفت.

ثلاث عمدی بودن حادثه را رد کرد و گفت: "اگر این طور بود چرا اول به صورت آرام به سمت آن‌ها رفتم، نوربالا زدم و بوق زدم که کنار بروند."

محمد ثلاث در بخش دیگری از دفاعیات خود به ضعیف بودن بینایی‌اش اشاره کرد و گفت: «دو متری را هم تشخیص نمی‌دهم.»

او با ابراز ناراحتی از کشته شدن مأموران انتظامی گفت: «من عاشق اعدامم. این‌ها را نمی‌گویم که من را اعدام نکنند، من عاشق اعدام هستم. من با ماشین رفتم و می‌خواستم حادثه را رد کنم. عمداً روی آن‌ها نرفتم، وجدانم راحت است.»

پیش از ارائه آخرین دفاعیات متهم، یکی از مأموران پلیس که به عنوان شاهد در دادگاه حاضر شده بود، گفت: «ما زمانی که به خیابان (گلستان) هفتم رسیدیم، دیدم که یک اتوبوس با سرعت کمی در حال حرکت به سمت ما است که فکر کردیم می‌خواهد از خیابان عبور کند؛ اما پس از اینکه مدتی از حرکتش گذشت، به یک‌باره سرعت خود را زیاد کرد و با حرکت به سمت چپ و راست به مأموران به نوعی حمله‌ور شد.»

وکیل متهم نیز در آخرین دفاعیات پرونده گفت که مواردی مانند ضعف بینایی متهم و این که آیا در موقع رانندگی با دست شکسته می‌توانسته کنترل مناسبی بر خودرو داشته باشد یا نه، باید مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.

رد ادعاهای ثلاث

قاضی محمدی کشکولی ریاست دادگاه محمد ثلاث را بر عهده داشت. قاضی محمد شهریاری سرپرست دادسرای جنایی نیز نماینده مدعی‌العموم را بر عهده داشت.

محمد شهریاری در جلسه دادگاه در رد ادعا‌های ثلاث گفت: «بسیار ساده‌لوحانه است که اظهارات متهم مبنی بر عصبانی بودن لحظه‌ای را بپذیریم. در همان شب یعنی ۳۰ بهمن ماه و بامداد یکم اسفند ماه دو دستگاه خودروی سمند و پرشیا به ماموران حمله و آن‌ها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. خودروی سمند در گلستان هفتم نیز تعدادی از ماموران را به صورت حرفه‌ای مجروح کرد. متهمان دستگیر شدند، آنان که عصبانی نبودند؛ لذا این نشان می‌دهد یک ساماندهی قبلی در این ماجرا وجود دارد.»

شهریاری افزود: «آثار موجود در بدن متهم بعد از تهاجم عمدی توسط افراد حاضر در محل بوده است. در تحقیقات از ایشان سوال شد که آیا این سه مامور را می‌شناسید که گفته خیر، من آن‌ها را نمی‌شناسم؛ بنابراین تهاجم وی صرفا از روی عصبانیت نیست، وی در بین متهمان دستگیر شده تنها کسی است که گواهینامه پایه یک دارد و رانندگی اتوبوس را انجام می‌دهد.»

سرپرست دادسرای جنایی تهران تاکید کرد: "قتل با هیچ انگیزه‌ای قابل پذیرش نیست، متهم از سلامت روانی کامل برخوردار است. هم خودش اذعان داشت و هم روانپزشک پزشکی قانونی آن را اعلام کرد؛ لذا اولیای دم تقاضای قصاص دارند، بنده هم تقاضای قصاص دارم و در خصوص اخلال در نظم عمومی نیز تقاضای اشد مجازات دارم. "

محمد ثلاث به روایت خودش

محمدرضا ثلاث فرزند اسدالله متولد ۱۳۴۶ است. او در دادگاه درباره خودش گفت: «بنده محمد ثلاث ۵۰ ساله اهل بروجرد ساکن تهران دارای دو فرزند در حال حاضر مجرد و شیعه ۱۲ امامی هستم.»

او افزود: «تاکنون دو همسر خود را طلاق داده ام و اکنون مجرد هستم و حدود ده الی دوازده سالی است که در تهران سکونت دارم.»

ثلاث ادامه داد: «۷، ۸ سابقه کیفری دارم که یک نوبت آن به خاطر حمل مواد مخدر در اتوبوس سابقه کیفری مالی، سابقه کیفری اخلال در نظم عمومی، سابقه ایراد و جرح با چاقو، تمرد از دستور ماموران نیروی انتظامی و اخلال در نظم عمومی از جمله این سوابق کیفری بنده است.»

ثلاث گفت: «شغل اصلی اش رانندگی اتوبوس است و هیچ گونه سابقه بیماری و یا بستری شدن نداشته است.

او در باره محل سکونتش افزود: «من در زمان فعالیت دچار شکستگی دست شدم و چند ماهی بیکار بودم و به علت بدهی صاحبخانه ام من را از منزل بیرون کرد و در این ایام خانه دخترم در تهران یا مادرم در بروجرد و یا دوستان دیگرم اقامت داشتم.»

او در دادگاه اظهار کرد: «حدود ۱۰، ۱۵ روز در یک اتوبوس در خیابان گلستان پاسداران اقامت داشتم به این ترتیب که به خانه دیگران برای دوش گرفتن می‌رفتم و برای اقامت به این اتوبوس بر می‌گشتم.».