چرا کیفیت خودرو‌های داخلی پایین است؟

رویداد ۲۴ نوشت: احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور درباره عوامل پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی گفت: طی ۲ سال اخیر خودروهای داخلی کمتر از ۵ درصد افزایش قیمت داشته است. درحالی‌که مواد اولیه تولید خودرو به‌اندازه قابل‌توجهی گران شده است. به‌طور مثال، مس ۸۸ درصد، فولاد ۶۶ درصد و حتی قراضه ۵۶ درصد بالا رفته‌اند. این اتفاق در کنار افزایش حقوق کارگران در این صنعت است.

کیفیت خودروهای داخلی آنقدر پایین است که عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط‌زیست در جمع خبرنگاران گفته است اگر جای مردم بودم، سوار این خودروها نمی‌شدم. کلانتری معتقد است خودروسازها قوی هستند اما وقتی مردم آگاه شوند مطالبه گر خواهند بود.

این گفته در حالی است که هم مردم به کیفیت پایین خودروها آگاهی دارند و هم اینکه مطالبه‌گر قوی از خودروسازی هستند. اما اینکه چرا در این شرایط این امر محقق نمی‌شود و ما سال‌هاست شاهد کیفیت پایین و قیمت بالای خودروهای داخلی هستیم، سوالی است که در عمل یس جواب باقی‌مانده است.

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور در گفت‎وگو رویداد۲۴درباره عوامل پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی گفت: ما هم معتقدیم که کیفیت خودرو پایین است اما این موضوع به سیکل و روند اشتباه موجود بازمی‌گردد.

وی اشاره کرد: بحث کیفیت خودرو بحث پیچیده‌ای است. اما مهم‌ترین پیچیدگی آن از سال ۹۰ با مصوب کردن قیمت‌گذاری خودروها آغاز شد. اینکه مصوب شد خودروی سواری جزو کالای انحصاری به شمار آید و آن مشمول دستورالعمل قیمت‌گذاری شود. از همان ابتدا هم که قرار شد تا شورای رقابت، تعیین‌کننده فرمول قیمت گذاری باشد، اما در تعیین قیمت دخالت می‎کند. همین موضوع باعث شد تا خودروسازان ایرانی گرفتار شورای رقابت شدند. به گونه‌ای که قیمت‌گذاری‌ها صنعت خودروسازان در سال ۹۱ و ۹۲، ۶ هزار ميليارد تومان ضرر دید.

او ادامه داد: ابتدای سال ۹۶ این شورا بر اساس تورم بخشی بانک مرکزی اعلام کرد، تورم خودرو ۶ درصد است. یعنی ما حداقل می‌توانیم ۶ درصد خودرو را گران کنیم. این در حالی است که شورای رقابت ۲ درصد آن را به دلیل، کافی نبودن بهره‌وری و ۲ درصد دیگر را نیز به خاطر پایین بودن کیفیت خودرو کم کرد. یعنی خودروی جدید تنها بر اساس ۲ درصد افزایش قیمت باید تولید شود.

وی افزود: درصورتی‌که ما در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، ۴۰ درصد افزایش تولید داشتیم و این یعنی بهره‌وری نیز بالا رفته است. یکی از عواملی که باعث می‌شود تا بهره‌وری بالا برود این است به این معنا که تولید را بالا ببریم یا اینکه هزینه‌ها را کاهش دهیم. یکی از هزینه‌ها در صنعت خودروسازی مازاد نیروی انسانی است که دولت نیز اجازه نمی‌دهد با آنها تسویه کنیم. یعنی از سویی باید هزینه نیروی مازاد را پرداخت کنیم و از سویی دیگر شورای رقابت نظر دارد که بهره‌وری افزایش پیدا نکرده است.

نعمت‌بخش اشاره کرد: طی ۲ سال اخیر خودروهای داخلی کمتر از ۵ درصد افزایش قیمت داشته است. درحالی‌که مواد اولیه تولید خودرو به‌اندازه قابل‌توجهی گران شده است. به‌طور مثال، مس ۸۸ درصد، فولاد ۶۶ درصد و حتی قراضه ۵۶ درصد بالا رفته‌اند. این اتفاق در کنار افزایش حقوق کارگران در این صنعت است.

او ادامه داد: همین ماجرا و افزایش قیمت دلار در کارخانه قطعه سازان هم باعث شده تا قیمت قطعات خودرو بالا برود. اما با توجه به اینکه خودروسازان به‌اندازه همان ۲ درصد افزایش قیمت، به قطعه ساز قیمت می‎دهد، بنابراین قطعه‎ساز مجبور است از کیفیت کم کند و با مواد ارزان‌تر قطعه بسازد.

دبیر انجمن خودروسازان گفت: قطعه ساز وقتی به‌اندازه قیمت تمام‌شده هم نمی‌تواند محصول را بفروشد، دیگر قطعات باکیفیت نمی‌تواند تولید کند. درنهایت همین قطعات هم در خودروها مصرف می‌شود. چون ۸۶ درصد خودور قطعه است و اگر خوب نباشد قاعدتا کیفیت خودرو هم پایین می‌آید.

وی افزود: شاید برخی اشتباه تصور کنند که لغو انحصار باعث می‌شود تا قیمت خودروها افزایش پیدا کند. درصورتی‌که این‌طور نیست و ما تغییر چندانی در قیمت نیز نخواهیم داشت.

او ادامه می‌دهد: ۳ سال گذشته بنده به آقای نوبخت، معاون رئیس‌جمهور نامه نوشتم که خودرو باید از انحصاری بودن خارج شود و اجازه دهید که قیمت‌گذاری آزاد شود. آزاد شدن قیمت هم دلیلی برای افزایش آن نیست.

نعمت‌بخش اشاره کرد: اما مسئولان به این دلیل که سایپا و ایران‌خودرو بیش از ۹۰ درصد بازار را در دست دارند، این دو شرکت را تعیین‌کننده می‌دانند. درصورتی‌که اصلا ماهیت صنعت خودرو بر این است که در هر کشور یک یا دو شرکت بزرگ وجود دارد که تیراژ بالای تولید خودرو را در دست دارد. مانند آمریکا که بزرگترین بازار در دست شرکت جنرال موتور و فورد است و یا در کره ۷۰ درصد تولید خودرو به عهده هیوندا و کیا موتور است.

وی افزود: البته ناگفته نماند برعکس اینکه خودرو سواری انحصاری مصوب شده، اما اقدامات انحصارگرایانه انجام نشده. یکی از اقدامات انحصارگرایانه این است که قیمت کالا را تا حدی پایین بیاورید که رقبا را از بازار خارج کنید. درصورتی‌که ایران‌خودرو و سایپا هیچ‌گاه نتوانستند قیمت خودرو را خیلی پایین آورند. یکی دیگر از اقدامات این است که تولید کالا را پایین بیاورید تا بازار و تقاضا تشنه کالا شود. اما ما همیشه افزایش تولید داشتیم. سال گذشته ۴۰ درصد و امسال ۱۶ درصد تولید بیشتر شده است.

دبیر انجمن خودروسازان تاکید کرد: مسئولان می‌خواهند با انحصاری کردن قیمت خودروها به کارخانه، جلوی نرخ سود بالای خودرو برای سرمایه‌گذاران را بگیرند درصورتی‌که این تصمیم نه‌تنها باعث نمی‌شود که قیمت واقعی خودروي سواري در بازار محدود شود، بلكه آشفتگي و رانت جويي بازار به وجود می‌آورد. این رانت صدها ميليارد تومانی به جيب دلالان می‌ریزد و با تاسف فراوان نتيجه وجود و تداوم جو فسادآلودی می‌شود که مقابله با آن بسيار سخت و دشوار هم خواهد شد.

خودروهای داخلی برای محیط‌زیست استانداردند

نعمت‌بخش در پایان اشاره کرد: همه خودروهای تولید شده از نظر آلایندگی استاندارد یورو ۴ را دارد. اتفاقا در این حوزه صنعت خودرو از وزارت نفت که در تولید بنزین جلوتر است. چراکه در شهرهای بزرگ فقط بنزین یورو ۴ وجود دارد و شهرهای کوچک کیفیت بنزین پایین‌تر است. خودروها ازنظر استاندارد محیط زیست مشکلی ندارند.