بلایی که نقدینگى سر بازار ارز و طلا آورد

رویداد ۲۴ نوشت: پازوکی کارشناس مسائل اقتصادی، بر این عقیده است که افزایش حجم نقدینگى در اقتصاد نه تنها مشکل ساز نیست بلکه بسیار خوب و مثبت است، به شرط آنکه این نقدینگى به سمت بازار کسب و کار، اشتغال و بخش تولید برود نه اینکه توسط دلالان و تندروها که بخش زیادی از این پول در اختیار آ‌ن‌هاست، به بخش سکه، ارز، طلا و رانت برود.

طبق آمارهایی که بانک مرکزی اعلام کرده است، حجم نقدینگی در آبان ماه امسال به بیش از ۱۴۲۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که این رقم نسبت به آبان ماه سال ۱۳۹۴ که حدود ۹۰۷ هزار میلیارد تومان بوده، بالغ بر ۵۰۰ هزار میلیارد تومان رشد داشته است.

این روند رو به رو رشد نقدینگى باعث شد تا برخی آن را عاملی برای رشد تورم و البته افزایش قیمت ارز و سکه در کشور بدانند و به دنبال مهار آن باشند. اما طبق بررسی‌های کارشناسانه و گفته بسیاری از کارشناسان این زمینه،‌ افزایش نقدینگى در کوتاه مدت تاثیر منفی بر اقتصاد کشور ندارد،‌ به شرط آنکه این نقدینگى که شامل وجه نقد و شبه نقد می‌شود،‌ به سمت بخش‌های مانند اشتغال و تولید برود. زیرا در این شرایط است که می‌توان از افزایش نقدینگى در اقتصاد نگران نبود.

از سوی دیگر اما به نظر می‌رسد فضای حاکم بر اقتصاد ایران،‌ همچنان یک فضای نامناسب و نا ایمن است و ممکن است این حجم از نقدینگى به هر بخشی جز فضای اشتغال و تولید وارد شود. به همین منظور هدایت این سرمایه به بخش‌های مد نظر نیازمند یک عزم و اراده ملی و خصوصا شفافیت در سیستم پولی و بانکی است.

مهدی پازوکی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‎وگو با رویداد۲۴، با اشاره به افزایش نقدینگی در جامعه و آیا اینکه این موضوع می‌تواند در شرایط فعلی اقتصاد کشور مشکل ساز شود یا خیر، گفت: این موضوع در واقع به برخورد ما به نقدینگی بستگی دارد. اگر نقدینگی را در شرایط فعلی اقتصاد بتوانیم به سمت فعالیت‌های تولیدی و بنگاه‌های تولیدی سوق دهیم، افزایش نقدینگی نه تنها مشکل ساز نخواهد بود، بلکه می‌تواند زمینه را برای افزایش سرمایه گذاری در اقتصاد، افزایش اشتغال، افزایش تولید ملی و بالارفتن درآمد سرانه را به دنبال داشته باشد.

پازوکی با بیان اینکه یکی از دلایلی که نقدینگی به سمت بخش اشتغال و تولید نمی‌رود، نامناسب بودن فضای کسب و کار است، تصریح کرد: حکومت باید بتواند فضای کسب و کار را برای فعالیت‌های بخش خصوصی، مخصوصا در بخش تولید، فراهم کند. برای اینکه فضای کسب و کار کشورمان بهبود یابد، باید شفافیت در همه ابعاد ایجاد شود و دولت با سیاست‌های بخردانه زمینه را برای این شفافیت فراهم کند. ایجاد رقابت‌های سالم میان بنگاه‌های اقتصادی و مقابله با انحصار در همه بخش‌های خصوصی و دولتی هم می‌تواند زمینه را برای بهبود فضای کسب و کار مهیا کند.

این کارشناس با تاکید بر اینکه انحصار همانند سم برای اقتصاد کشور مضر است،‌ خاطرنشان کرد:‌ یکی از مشکلات بخش‌های تولیدی‌ کشورمان عدم نقدینگی لازم است. اگر نقدینگی به این سمت برود ‌خوب است، ‌اما اگر این نقدینگی وارد مباحث دلالی،‌ واسطه‌گری،‌ مسکن، طلا و بازار ارز شود،‌ می‌تواند آثار بسیار بسیار مخرب و آسیب زننده‌ای را به دنبال داشته باشد، به نوعی این موضوع همانند یک تیغ دو لبه است و ما نیز باید این فضا را تصحیح کنیم. متاسفانه در ایران، بخش اعظمی از همین‌ نقدینگی در دست گروه‌های فشار و تندروها قرار دارد که از طریق رانت و فساد اقتصادی،‌ برای دولت مشکلات عدیده‌ای را می‌آفرینند و سعی دارند تا فضا را مشوش جلوه دهند. در این زمینه باید مجموعه حکومت اعم از قوه مجریه،‌ قوه قضاییه و قوه مقننه زمینه را برای فضای کسب و کار فراهم کنند تا این نقدینگی در مسیر درست اقتصادی قرار بگیرد.

پازوکی با اشاره به اینکه خود دولت هم باید هزینه‌های اضافی خود را کم کند،‌‌ تصریح کرد: دولت باید همه تلاش خود را انجام دهد تا نقدینگی را به سمت فعالیت‌های «تولیدی» سوق دهد. حکومت اگر جلوی این فسادها را نگیرد،‌ این میزان نقدینگی می‌تواند برایش بسیار خطرناک باشد. همین الان دولت با هماهنگی دو قوه دیگر باید وارد عمل شوند و با بخشی از سیستم‌های بانکی‌ و‌ بخشی از افراد شارلاتان که وام‌های میلیاردی دریافت کرده اما آن را پس نداده‌اند،‌ برخورد کنند و آن‌ها را به سزای اعمال ننگینشان برسانند. این فرهنگ باید در کشور ما رواج پیدا کند که اگر کسی دزدی،‌ کلاهبرداری،‌ فساد و... انجام داد،‌ سریعا با او برخورد کنند.

پازوکی ادامه داد:‌ ما نمی‌گوییم که ایران مشکل اقتصادی ندارد،‌ بخش عمده‌ای از اعتراضات اخیری که در سراسر ایران شاهد آن بودیم،‌به دلیل وجود تبعیض،‌ نابرابری،‌ فساد و ناعدالتی است،‌ مردم از تمامی فسادها با خبر هستند. برخی از افراد هستند که به بهانه ایجاد کارخانه وام‌های کلان دریافت می‌کنند،‌ اما به جای کارخانه آن را وارد بخش طلا،‌ خرید ویلا و غیره می‌کنند،‌ ما باید با تمام وجود با این گونه رفتارها و پولشویی‌ها صریحا برخورد کنیم. مبارزه با پولشویی باید در دستور کار حکومت قرار بگیرد. یکی از دلایل اینکه بانک‌های بزرگ دنیا با ما کار نمی‌کنند،‌ عدم وجود شفافیت در سیستم بانکی و پولی کشور است.

این کارشناس با بیان اینکه نباید اجازه دهیم پول‌های کثیف وارد چرخه پولی و اقتصاد ما شود،‌ گفت:‌ پول‌های کثیف قابل کنترل است اما این موضوع نیازمند عزم و اراده است. من مهمترین مشکل اقتصاد ایران را «تندروها» می‌دانم،‌ نه استکبار جهانی و هیچ موضوع دیگری را در این امر دخیل نمی‌دانم،‌ البته منکر وجود دشمن نمی‌شوم اما مهمترین عامل وجود مشکلات در اقتصاد را همین گروه‌های فشار و تندرو می‌دانم. شیخ حسن روحانی خودش یک اصولگرا است و ۲۰ سال هم در شورای عالی امنیت ملی حضور داشته است و این موضوع را به خوبی متوجه شده است که اگر خواهان پیشرفت کشور در همه ابعاد است باید با دنیا مودبانه صحبت کند و تعامل مناسب با اقتصاد جهانی داشته باشد. روحانی از زمانی که روی کار آمده جلوی برخی از همین رانت‌ها را گرفته است و باعث شده تا ذی‌نفعان این موضوع، یعنی همان تندروها، درصدد تخریب و فشار به دولت برآیند. یا به طور مثال اگر به موضوع برجام نگاه کنید می‌بیند که تندروهای داخلی، دونالد ترامپ و اسرائیل بایکدیگر هم عقیده هستند و مشکلاتی را برای دولت موجود، ایجاد می‌کنند. به همین منظور باید علاوه بر مبارزه با رانت و پولشویی، شفافیت مالی را هم در دستور کار خود قرار دهیم تا بتوانیم جلوی این تندروها را تاحدودی بگیریم.

پازوکی با اشاره به اینکه حجم پس انداز در ایران کم نیست، تصریح کرد: مشکل این است که این پس‌اندازها به دلیل عدم فضای مناسب کسب و کار به سرمایه گذاری تبدیل نمی‌شود. یکی از دلایل اینکه اکنون قیمت طلا و ارز افزایش پیدا کرده، این است که بخشی از نقدینگی وارد چرخه پولی کشور شده است. زمانی که شما نرخ سود بانکی را کاهش دادید، بخشی از این پول از سیستم بانکی خارج شده و وارد اقتصاد کشور و سایر فعالیت‌های سوداگرانه مانند طلا، سکه، ارز و غیره می‌شود.

مهدی پازوکی با بیان اینکه روحانی باید تمامی مشکلات و واقعیت‌های اقتصادی پشت پرده را برای مردم بازگو کند،‌ خاطرنشان کرد:‌ روحانی باید بداند که بعد از خداوند متعال،‌ بزرگترین سرمایه‌ای که دارد، مردم هستند. اکنون بیش از ۴ ماه از شروع دولت روحانی می‌گذرد،‌ اما ببینید تندروها از تریبون‎های مختلف چه به روز ملت و دولت می‌آورند. روحانی مدیون ملت ایران است و نباید در قبال این تندروها عقب نشینی کند. روحانی بداند که دانشجویان،‌ طبقه متوسط‌،‌ قشر روشنفکر و حتی آن بخش از افرادی که سرخورده بودند،‌ به امید آینده بهتر به او رای دادند و حامی او هستند. رئیس‌جمهور خواهان کمک مردم در امور باشد تا بتواند نام نیکی از خود در تاریخ ایران برجای بگذارد،‌ اما اگر مرعوب تندروها شود،‌ قطعا دچار مشکل خواهد شد و تاریخ ایران به نیکی از او یاد نخواهد کرد.

این کارشناس ادامه داد:‌ همانطور که دیدید حقوق شهروندی اولین بار توسط دولت روحانی تهیه و تدوین شد‌. اما همین تندروها که در ظاهر سنگ مردم را به سینه می‌زدند،‌ هیچ حرفی در خصوص حقوق شهروندی به میان نیاوردند. این برنامه حداقل در صدسال گذشته اولین بار بود که توسط یک دولت تهیه می‌شود و اهمیت زیادی برای حقوق مردم قائل است. تندروها نه تنها هیچ حمایتی از آن انجام ندادند،‌ بلکه در شهر قم نیز توسط عوامل نزدیک به آنها علیه آن اعتراضات شدیدی را هم به راه انداختند و جالب تر اینکه در اعتراضات اخیر،‌ همین افراد و گروه‌ها دایه مهربان تر از مادر شدند و به دنبال این بودند تا با شعار مرگ بر روحانی، ‌زمینه را برای به قدرت رسیدن مجدد تندروها فراهم کنند. این تندروها هیچ فرقی با ترامپ ندارند، ترامپ کراوات می‌بندند اما این تندروها یقه خود را تا آخر می‌بندند و برای کشور مشکل آفرینی می‌کنند.

پازوکی ادامه داد:‌ همین تندروها در زمان محمود احمدی نژاد هیچ اعتراض و حرفی نزدند،‌ یا در زمان کرباسچی به قولی در به در دنبال این بودند تا مدارکی را علیه او در شهرداری تهران جمع آوری کنند اما اکنون در خصوص قالیباف و فسادهایی که رخ داده است،‌ هیچ اظهار نظری نمی‌کنند. روحانی باید صراحتا همین مشکلات را برای مردم بازگو کند تا مردم بدانند چه کسانی مخالف پیشرفت کشور هستند و اقتصاد کشور را به خطر انداخته‌اند. تفکر این آقایان نمی‌تواند یک تفکر جهان شمول و باعث سربلندی مردم ایران در جهان باشد.

تفکر تندروها هیچ چیزی جز عقب‌گرد برای کشور ما ندارد. ما یک روزی می‌خواستیم سیستم بانکی‌مان همانند سویس باشد، اما باید امروز سعی کنیم از افغانستان عقب نمانیم. زیرا سیستم بانکی افغانستان امروزه به شدت در حال مبارزه با پولشویی و حرکت به سمت شفافیت مالی است. اقتصاد کشور ما می‌تواند جزیی از ۱۵ اقتصاد برتر جهان با شد به شرط اینکه بتواند ارتباط و تعامل مناسبی را با جهان داشته باشد.