زیر پوست کم رمقیِ بورس تهران

این عدم قطعیت‌ علاوه بر اینکه سبب تشدید فشار فروش ناشی از شناسایی سود در بازار می‌شوند، مانعی در برابر حرکت نقدینگی به سمت بورس است. باید توجه داشت این عوامل بنیادی هستند که روند بلندمدت بازار سهام را تعیین می‌کنند. بنابراین در صورت تداوم محرک‌های بنیادی و قطعیت درخصوص رشد سودآوری شرکت‌ها می‌توان انتظار داشت شرایط بازار سهام نیز بهبود پیدا کند. درست است که در این میان برخی معامله‌گران به شناسایی سود می‌پردازند اما پول هوشمند همواره مقصد سرمایه‌گذاری خود را می‌یابد. به این ترتیب می‌توان گفت بازار تنها در انتظار کسب اطمینان است و در صورت تداوم محرک‌های بنیادی، وضعیت کم رمق فعلی ادامه‌ نخواهد داشت.

در شرایط کنونی تداوم ریسک‌های غیراقتصادی (سنگ‌اندازی آمریکا در برجام) و عدم شفافیت در این خصوص، بسیاری از سرمایه‌گذاران را دچار سردرگمی و تردید کرده است. در کنار این ریسک، اجرایی شدن برخی قوانین جدید در بازار سهام همچون تغییر نحوه گزارشگری مالی از سوی ناشران و حذف پیش‌بینی سود و همچنین ساماندهی اعتبارات بر سرگیجه فعالان بازار افزوده است. موضوعی که خود می‌تواند عامل تقویت فشار فروش ناشی از شناسایی سود در بازار باشد.

بسیاری از کارشناسان بازار سهام معتقدند پس از رشدهای پرشتاب برخی سهم‌ها (به ویژه گروه کالایی) که عمدتا از ابتدای تابستان آغاز شد، بسیاری از سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی که عمدتا از الگوی رفتاری ریسک‌گریز تبعیت می‌کنند، به شناسایی سود پرداخته و به جمع فروشندگان سهام پیوسته‌اند. این وضعیت حالا با توجه به ریسک‌های غیراقتصادی و عدم قطعیت‌های موجود، شدت بیشتری پیدا می‌کند. اما این عدم اطمینان در مورد عوامل حمایتی نیز وجود دارد.

بازار ارز: در بازار ارز نیز از ابتدای سال تاکنون شاهد رشد بیش از ۲۰ درصدی نرخ دلار در بازار آزاد و قرار گرفتن قیمت این ارز در محدوده بالاتر از ۴۵۰۰ تومان بودیم. در این بازار از یکسو فشار عرضه از سوی صرافی‌ها مانع از عبور دلار از سطح کنونی می‌شود و از سوی دیگر تداوم تقاضای آربیتراژی از افت قابل توجه نرخ دلار جلوگیری می‌کند. در این میان نیز رئیس کل بانک مرکزی به پشتوانه تقویت سمت عرضه در روزهای آتی، وعده کاهش نرخ دلار را مطرح کرده است. همه این عوامل سبب می‌شود تا فعالان بازار در یک بلاتکلیفی قرار گرفته و محتاطانه وارد گردونه معاملات سهام شوند، چرا‌که سرکوب نرخ دلار و افت احتمالی نرخ این ارز تا پایان سال می‌تواند انتظارات از سودآوری سال آتی شرکت‌ها را تعدیل کند.

نگاهی به روند ارزش معاملات خرد سهام طی روزهای گذشته نشان از کمبود نقدینگی در بازار سهام دارد. دیروز نیز ارزش معاملات خرد سهام با کاهش ۲۷ درصدی نسبت به میانگین دی ماه در سطح ۱۲۹ میلیارد تومان قرار داشت. در این میان به نظر می‌رسد فضای تردید از روند آتی قیمت‌های جهانی و دلار و مهم‌تر از آن هراس از بازگشت ریسک‌های سیاسی، مانع از حرکت نقدینگی به سمت بورس شده است.

محمد نوربخش کارشناس بازار سهام: بازار با وجود افت ۳۶۸ واحدی در معاملات روز گذشته اما در مجموع وضعیت مناسبی را تجربه می‌کند، چرا‌که افت شدیدی در قیمت‌ها دیده نمی‌شود. به نظر می‌رسد بازار تا حدودی در انتظار تعیین تکلیف نرخ دلار است. در این میان ممکن است به واسطه سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی، نرخ دلار تا حدودی کاهش پیدا کند. به این ترتیب بسیاری از فعالان بازار در فضایی انتظاری قرار گرفته‌اند. در صورتی که نرخ‌های کنونی دلار مورد پذیرش بازار قرار گیرند، طبیعتا شاهد رشد قیمتی خواهیم بود. علاوه بر این به نظر می‌رسد معامله‌گران رصد قیمت‌ها را در بازارهای جهانی در اولویت فعالیت خود قرار داده‌اند و تا حدودی نگران پایداری قیمت‌ کالاهای جهانی هستند. در مجموع این عوامل وضعیتی احتیاطی را در بازار رقم زده است.

ولید هلالات، کارشناس بازار سهام: با وجود اینکه نماگر بورس تهران نتوانست از سطح ۱۰۰ هزار واحدی عبور کند اما وضعیت مناسبی را تجربه می‌کند. دلار نشان داد که با وجود افزایش عرضه از سوی بانک مرکزی به سطوح پایین‌تر از ۴۵۰۰ تومان افت نمی‌کند. در بازارهای جهانی نیز تداوم سیاست افزایش بدهی در آمریکا زمینه تضعیف روز به روز دلار را فراهم می‌کند. چینی‌ها نیز پول خود را تقویت کرده‌اند و به سیاست‌های پیشین خود همچون مسائل زیست‌محیطی پایبند هستند. این موضوع باعث می‌شود تا قدرت کالاها در بازارهای جهانی افزایش پیدا کند. در حال حاضر نماد ۷۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس تهران به این دو مولفه (نرخ دلار و بازارهای جهانی) وابسته‌اند و از این رو از شرایط بنیادی مناسبی نیز برخوردار هستند. در این میان اما باید توجه داشت از ابتدای تابستان تاکنون بازدهی مناسبی از صنایع کالامحور از آن معامله‌گران شده است. به این ترتیب بسیاری از فعالان حقیقی و حقوقی ریسک‌گریز با شناسایی سود از سهام بزرگ به جمع فروشندگان پیوسته و سبب تشدید فشار فروش می‌شوند. در مقابل نیز خریداران در انتظار موقعیت مناسب‌تر خرید سهام هستند. در این شرایط اما به نظر می‌رسد وضعیت خرید و فروش معامله‌گران کاملا تحلیلی و منطقی بوده و هیجانی در رفتار سرمایه‌گذاران دیده نمی‌شود. در صورت تداوم شرایط کنونی، در کوتاه‌مدت وضعیت کم‌نوسان کنونی باقی خواهد ماند.

ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سهام: بازار در معاملات روز گذشته به موجب رشد مناسب قیمت روی و سرب در بازارهای جهانی و همچنین تداوم رشد نرخ دلار، بیشترین تمرکز خود را روی نمادهای وابسته به دلار و بازارهای کالایی قرار داده است. دیگر صنایع بورسی نیز به واسطه رشدهای پرشتاب گذشته در حال حاضر با شناسایی سود سهامداران، در معرض فروش قرار گرفته‌اند. این سهام باید تا حدی مورد دادوستد قرار گیرند تا هدف قیمتی جدیدی در ذهن سهامداران ترسیم شود. در شرایط کنونی هر چند عوامل حمایتی همچون دلار و بازارهای کالایی به کمک بورس تهران آمده اما پارامترهای منفی همچون تداوم ریسک‌های غیراقتصادی مانند احتمال خروج آمریکا از معاهده برجام و همچنین عدم درک صحیح معامله‌گران از قوانین جدید (حذف پیش‌بینی سود و ساماندهی اعتبارات) سبب می‌شود تا وضعیتی محتاط بر معاملات سهام حاکم شود. در این میان نباید مرز روانی ۱۰۰ هزار واحدی را نیز فراموش کرد. با وجود این به نظر می‌رسد در صورت فراهم بودن شرایط مذکور و همچنین کاهش تردیدهای بازار، این مرز روانی به راحتی قابل دسترسی باشد.