مصاحبه تلویزیونی رئیس جمهور و چند نکته

یوسف ناصری در عصر ایران نوشت: دوشنبه شب دوم بهمن ماه جاری فرصتی حاصل شد تا رئیس جمهور از طریق یکی از شبکه های تلویزیونی و برخی شبکه های رادیویی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، با مردم صحبت کند.

عمده وقت تقریبا یک ساعته این مصاحبه تلویزیونی صرف بحث درباره موضوعات و معضلات اقتصادی شد و کمتر به مباحث سیاسی و بین المللی پرداخته شد. در این نوشتار، اشاراتی به برخی از نکات مطرح شده در این مصاحبه تلویزیونی می شود و چالش ها و مسائل مرتبط با نکات مطرح شده در این مصاحبه تلویزیونی رئیس جمهور کشورمان، مورد کند و کاو قرار می گیرد:

الف- رئیس جمهور در ارتباط با حادثه آتش سوزی و غرق شدن نفتکش سانچی و کشته شدن ۳۲ خدمه ایرانی و بنگلادشی آن، به درستی بر این موضوع تاکید کردند که بررسی شود چرا این حادثه برای این نفتکش رخ داده است و چه اقداماتی حقوقی ای می توان انجام داد.

روز دوشنبه، علی ربیعی وزیر کار، تعاون و رفاه که از طرف رئیس جمهور، به عنوان مسئول کمیته بررسی حادثه نفتکش سانچی در همین زمینه فعال است، اعلام کرد که قرار است امروز جعبه سیاه نفتکش سانچی با حضور نماینده کشور سازنده یعنی سوئد و کشورهای ذی نفع از جمله پاناما، بنگلادش، ایران و چین بازگشایی شود.

این در حالی است که هادی حق شناس معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ایران در همان روز اعلام کرده بود که پیش بینی می کنیم جعبه سیاه سانچی روز چهارشنبه بازگشایی شود.

اعلام زمان های مختلف توسط دو مقام دولتی ایران درباره یک موضوع واحد، یعنی زمان بررسی جعبه سیاه نفتکش سانچی، نشانگر ناهماهنگی هایی است و البته جعبه سیاه نفتکش غرق شده در زوز چهارشنبه هفته جاری بازگشایی شد. امید می رود هماهنگی های لازم ایجاد شود و خواسته رئیس جمهور مبنی بر مشخص شدن علت سانحه تصادف دو کشتی تحقق پیدا کند و علت دقیق حادثه، به اطلاع مردم کشورمان نیز برسد.

ب- رئیس جمهور در ارتباط با افزایش جهشی نرخ ارز در روزهای اخیر، به مردم اطمینان داد که کسری ارز در کشور وجود ندارد. او گفت کل درآمدی ارزی کشور در سال ۹۰ میلیارد دلار است و کل مخارج ارزی کشور و با احتساب ارز مورد نیاز برای قاچاق، بیش از مجموعا ۷۰ تا ۷۵ میلیارد دلار نیست.

مجری این مصاحبه تلویزیونی که از قبل گفته بود با رئیس جمهور شفاف و بدون رودربایستی و تعارف صحبت خواهد کرد، در زمان انجام مصاحبه تلویزیونی به رئیس جمهور کشورمان گفت نرخ دلار چرا به ۴ هزار و ۷۵۰ تومان رسیده است و البته رئیس جمهور در پاسخ گفت حتی نرخ دلار که افزایش پیدا کرده، خیلی پایین تر از قیمت ۴ هزار و ۷۵۰ تومان بوده است.

در حقیقت رئیس جمهور باور نداشت که نرخ دلار در روز دوشنبه به بالاتر از ۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده بود. در حالی که واقعا قیمت ارز رکورد شکنی کرده و به بیش از ۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسید.

به نظر می رسد مسئولان دولتی و مشاوران رئیس جمهور، اطلاعات دقیقی از بازار ارز به ایشان نداده اند و رئیس جمهور احتمالا به طور ناخواسته و غیر عامدانه اعلام کرد که قیمت دلار در روز دوشنبه خیلی پایین تر از نرخ ۴ هزار و ۷۵۰ تومانی است که مجری مصاحبه تلویزیونی گفته است.
اگر چه این فرض را نمی توان از نظر دور داشت که شاید حتی مسئولان اقتصادی دولت نسبت به بالاتر رفتن نرخ ارز از سطح 4 هزار و 700 تومان بی اطلاع باشند ولی به هر شکل واقعیت بازار این بود که نرخ دلار فراتر از 4 هزار و 700 تومان رفت و این یعنی دست کم 23 درصد افزایش نرخ ارز طی چند ماه اخیر.

ابهامی که می ماند این است که اگر منابع بیش از مخارج ارزی است بر چه مبنا شوک ارزی به اقتصاد وارد شد.

ج- رئیس جمهور در بخشی از مصاحبه تلویزیونی، به مساله گرد و غبار و ریزگرد در برخی استان های کشور و مساله آلودگی هوا در تهران و کلانشهرها پرداخت و از نهال کاری در 5 هزار هکتار از اراضی جنوب شرق اهواز که منشاء ریزگرد است، سخن گفت و این که این کار ادامه پیدا می کند و مالچ پاشی نیز در مقابله با پدیده گرد و غبار مورد توجه است.

رئیس جمهور از احداث و بهره برداری یک کانال 47 کیلومتری برای رساندن آب رود کارون به 5 هزار هکتار زمین نهال کاری شده خبر داد و این که این طرح آب رسانی در روزهای آینده افتتاح خواهد شد.

رئیس جمهور در حالی اعلام کرد که با این کانال 47 کیلومتری 20 متر مکعب در پانیه از کارون به منطقه نهال کاری شده آب انتقال خواهد یافت که اخیرا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست(و معاون رئیس رئیس جمهور) از این مشکل گفت که کارون قدرت پالایش خود را از دست داده است.
از این رو به نظر می رسد که با افتتاح کانال تاسیس شده برای رساندن آب از رود دچار بحران کارون، به منطقه ۵ هزار هکتاری نهال کاری شده اهواز، مشکلات رود کارون تعمیق خواهد شد و بیش از گذشته در چنبره فاضلاب های صنعتی و خانگی استان خوزستان گرفتار خواهد شد.

بر این اساس اگر چه همت دولت برای مالچ پاشی و جنگل کاری مناطقی که منشاء گرد و غبار داخلی هستند از یک جهت قابل تقدیر است اما از طرف دیگر، انتقال همان آب نه چندان سالم یا ناسالم کارون، به مناطق به اصطلاح جنگل کاری شده اهواز، بیانگر دور شدن ما از توسعه پایدار است.

چرا که آب رسانی به مناطق نهال کاری شده، به بهای فدا شدن کارون خواهد بود و در حقیقت آب به مناطق فوق بحرانی انتقال پیدا نمی کند و اخیرا هم نماینده اهواز در مجلس گفته است بر سر راه این کانال، جاده و لوله های نفت قرار دارد و مسیر کانال حل نشده.

علاوه بر این نکات، رئیس جمهور که از نهال کاری ۵ هزار هکتار زمین برای کنترل اراضی عامل ریزگرد سخن به میان آورد اما طبق گفته مقامات استان خوزستان فقط ۷۰ درصد از نهال های کاشته شده در سال گذشته سبز شده اند.

همچنین مالچ پاشی که تثبیت خاک است و با استفاده از فرآورده های نفتی می شود در واقع، بی استفاده کردن زمین را در سال های بعد در پی خواهد داشت. در حالی که فرضا با بهره گیری از روش کشاورزی بدون خاک، با نصب تجهیزات در زمین هایی که منشاء گرد و غبار هستند می توان محصولات کشاورزی را تولید و درعمل مانع رسیدن باد به خاک فرسایش یافته و عامل ریزگرد شد و در عین حال منشاء گرد و غبار را مهار کرد.

د-رئیس جمهور در پاسخ به سوال مجری تلویزیونی درباره مالباختگان موسسات مالی و اعتباری، با صراحت اعلام کرد که بانک مرکزی دست به کار شده و از منابع خود ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به مالباختگان پرداخت کرده است.

البته رئیس دولت دوازدهم اعلام کرد که این ۱۱ هزار میلیارد تومانی که بانک مرکزی به مالباختگان داده است در اصل پول مردم و کشور است و دولت و بانک مرکزی، خودش پولی ندارد.

رئیس جمهور همچنین گفت دستور داده است موقتا اعطای مجوز تاسیس بانک خصوصی متوقف شود. گمان می رود که حسن روحانی، به عنوان رئیس دولت اعتقاد دارد بانک ها و موسسات مالی و اعتباری نقش مهمی در بی ثبات کردن اقتصاد بر عهده داشته اند.

ه-حافظه رئیس جمهور در برابر آمار غلط- مجری مصاحبه تلویزیونی که به گمان خود در مواجهه با رئیس جمهور می خواست صدای مردم باشد در زمان بحث کردن درباره وضعیت مالباختگان موسسات مالی و اعتباری، اعلام کرد که «تعداد مالباختگان بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون خانوار است».

طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد خانوارهای ایرانی در حد ۲۴ میلیون خانوار است. در این مصاحبه تلویزیونی، حسن روحانی به مدد حافظه خود و همچنین، حاضر جوابی اعلام کرد که کل خانوارهای مالباختگان موسسات مالی و اعتباری ۲ میلیون تا ۳ میلیون هستند و نه ۲۰ میلیون یا ۳۰ میلیون خانوار.

و-حسن روحانی رئیس جمهور، در خصوص راهکارهای مقابله با آلودگی هوا در تهران و سایر شهرهای کشور از تولید بنزین با استانداردهای روز دنیا یعنی بنزین یورو ۴ گفت و به موضوع ایجاد آلودگی توسط ناوگان حمل و نقل از جمله کامیون ها و اتوبوس ها اشاره داشت.

او از این معضل گفت که در حال حاضر حدود ۲۳۰ هزار تا ۲۴۰ هزار کامیون فرسوده داریم که در هر ۱۰۰ کیلومتر ۷۰ لیتر سوخت مصرف می کنند و گفت اگر سالیانه ۷۰ هزار کامیون جدید را جایگزین کامیون های فرسوده فعلی کنیم، مشکل ایجاد آلودگی توسط کامیون های فرسوده رفع خواهد شد.

او از طرحی سخن به میان آورد که با تولید داخلی کامیون بتوان در سال ۱۳۹۷ و سه سال پس از ان کامیون های فرسوده را از رده خارج و کامیون های جدید را جایگزین آنها کرد.

ز- در حالی که حدود ۱۳۰ هزار هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد در ایران و ۱۵ هزار هکتار بافت فرسوده در تهران وجود دارد، رئیس جمهور در مصاحبه تلویزیونی شب گذشته، رویکرد دولت محمود احمدی نژاد در اجرای طرح مسکن مهر در مناطق دور از شهرها و بدون امکانات رفاهی و حداقلی از جمله آب و برق را به چالش کشید و از اراده دولت خود برای نوسازی و ساخت و ساز در مناطق دارای بافت فرسوده سخن به میان آورد.

ح- قطع یارانه ۳۰ میلیون نفر-رئیس جمهور ضمن این که از فیلتر بودن برخی شبکه های اجتماعی از جمله توئیتر انتقاد کرد و به نقل از وزیر ارتباطات کابینه گفت که طی ۲ سال گذشته ۲۰۰ هزار شغل موبال محور ایجاد شده است، اشاره ای گذرا به لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ داشت.

رئیس جمهور به طور گذرا اشاره کرد به تبصره ۱۴ لایحه بودجه تقدیمی به مجلس. رئیس جمهور ، تصویب این تبصره را برای از بین بردن فقر مطلق ضروری دانست. اما تبصره ۱۴ لایحه بودجه چه می گوید؟

تبصره ۱۴ لایحه بودجه از کاهش تعداد یارانه بگیران می گوید و این که یارانه نقدی ۳۲ میلیون نفر قطع شود و یارانه آنها صرف مقابله با فقر مطلق شود. موضوع قطع کردن یارانه ثروتمندان، یکی از وعده های حسن روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۲ بود که نخواست یا نتوانست بنا به ملاحظاتی آن را طی ۵ سال گذشته عملی کند و او برای سال ۱۳۹۷ از قطع یارانه ۳۰ میلیون نفر و اختصاص مبلغ آن به اقشار کم درآمد سخن می گوید.

ط- رئیس جمهور مدافع افزایش قیمت بنزین- همچنین حسن روحانی، به صورت تلویحی از نمایندگان مجلس خواست که تبصره ۱۸ لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ را تصویب کنند تا دولت بتواند اشتغال ایجاد کند.

اما دولت چگونه می خواهد اشتغال ایجاد کند؟ مجری مصاحبه تلویزیونی که به گمان خود می خواست با رئیس جمهور رُک و شفاف باشد و از قبل گفته بود مصاحبه ای چالشی با رئیس جمهور خواهد داشت، در خصوص چگونگی ایجاد اشتغال از طریق تبصره ۱۸ لایحه بودجه، کاملا تدافعی برخورد کرد یا گویی در این زمینه اطلاعاتی نداشت که به باور خود بتواند رئیس جمهور را به چالش بکشد.

تبصره ۱۸ اما می گوید دولت مجاز باشد نرخ حامل های انرژی از جمله بنزین را ۵۰ درصد افزایش بدهد و ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند و آن را صرف ایجاد اشتغال کند.

اگر چه لایحه بودجه برای بررسی و تصویب توسط دولت تهیه و به مجلس تقدیم شده است، هنوز در مرحله بررسی قرار دارد و مشخص نیست ایا با افزایش ۵۰ درصدی قیمت سوخت و اقلام دیگر موافق خواهد کرد یا نه ولی رئیس جمهور حداقل بخشی از ایجاد اشتغال را به این مولفه ربط داد و اظهار امیدواری کرد مجلس لایحه را به صورتی تصویب کند که دولت به وعده های خودش عمل کند.

ی-خودروی هیبریدی یا خودروی معمولی-مجری مصاحبه تلویزیونی، یکی از بحث های جنجالی این روزها را مطرح کرد و آن، این که چگونه در قضیه افزایش تعرفه خودروهای وارداتی، دولت تصمیم گرفته است مالیات واردات خودروی هیبریدی را ۱۱۰۰ درصد افزایش بدهد.

هر چند که خودروی هیبریدی، انواع و اقسام مختلفی دارد و بهترین نوع آن که سوخت فسیلی همچون بنزین مصرف نمی کند و سوخت آن از هیدروژن است، با این حال رئیس جمهور در جواب انتقاد مطرح شده گفت که خودروی معمولی را به نام خودروی هیبریدی وارد کشور می کنند.
همان طور که گفته شد خودروهای هیبریدی انواع مختلفی دارند و برخی از آنها مقداری مصرف بنزین دارند ولی به هر رو رئیس جمهور قول داد اگر خودروی هیبریدی(لابد همان هیدروژنی) وارد کنند تعرفه کمتری به آنها تعلق خواهد گرفت.

ک-در مجموع رئیس جمهور در این مصاحبه تلویزیونی هم از فیلتر بودن برخی شبکه های اجتماعی انتقاد کرد و بدون این که مشخصا راهکاری برای خروج از این وضع ارائه کند و هم با قاطعیت اعلام کرد که دولت در مدیریت بازار ارز موفقیت نسبی داشته است.

او همچنین از عزم جدی دولت برای مقابله با گرد و غبار و آلودگی هوا، ایجاد اشتغال، از بین بردن فقر مطلق، تلاش جدی برای حل مشکل مالباختگان موسسات مالی و اعتباری گفت و تاکید کرد که اعتراض در چارچوب قانون اِشکال ندارد.

حسن روحانی در عین حال پذیرفت و گفت که به دلیل اضطرار به فیلترینگ برخی شبکه های اجتماعی در ناآرامی های اخیر اقدام کرده ودر نهایت اعلام کرد قول ما به ملت این است که خادم خوبی برای مردم باشیم و این که در پیشگاه مردم و خداوند شرمنده نباشیم.