پاسخ به داستان‌سرایی های ژول ورنی درباره سانچی

روزنامه قانون : کشتی نفتکش سانچی متعلق به ایران، روز ۱۶ دی در حالی که ۱۳۶ هزار تن میعانات گازی را از ایران به مقصد کره‌جنوبی حمل می‌کرد، در آب‌های چین پس از برخورد با کشتی فله بر چینی به نام «سی اف کریستال» دچار آتش‌سوزی شد و ۳۲ نفر از پرسنل آن مفقود شدند. این کشتی به مدت هشت روز در آب های اقیانوس می‌سوخت در حالی که تلاش ها برای خاموش کردن آتش سوزی ادامه داشت و امیدها برای زنده ماندن پرسنل آن ناامید نشد.

شدت گرمای ناشی از آتش سوزی چنان زیاد بود که نیروهای امداد‌و نجات نتوانستند بیشتر از نیم ساعت به کشتی راه پیدا کنند و سر انجام کشتی نفتکش زیر آب ها رفت و تمام امیدهای ناامید شد و تمام پرسنل آن نیز جان باختند. حجم اخبار و شایعات منتشر شده بعد از حادثه بسیار زیاد بود؛ یکی اینکه همان روزی که کشتی به زیر آب‌ها رفت، ربیعی وزیر کار و تعاون اعلام کرد: مقامات چینی از همان روز اول اعلام کرده بودند که تمام خدمه کشتی جان باخته اند اما ما تلاش‌های‌مان را به امید بازگشت آن‌ها انجام دادیم. حال دیروز نشست خبری رسیدگی به این حادثه با حضور تمام اعضای کمیته رسیدگی به ریاست علی ربیعی، نماینده ویژه ريیس جمهور تشکیل شد. در این نشست راستاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان بنادر و دریانوردی و همچنین سیروس کیان ارثی، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش و سایر اعضای این کمیته نیز حضور داشتند.

ربیعی در همان ابتدای نشست، دوباره اعلام کرد که ما تلاش های‌مان را در ارتباط با این فاجعه انجام دادیم اما نوع شهادت این عزیزان بر غم ما افزود. ربیعی با اشاره به اینکه گفته می شود مسیر نفتکش غیرقانونی بوده یا به مقصد کره‌شمالی در حال حرکت بوده یا اینکه هدف موشک های آمریکایی قرار گرفته است، افزود:« این ها داستان سرایی‌های ژول ورنی است و علت آن ناآگاهی از مسائل دریایی، سیاسی و بین المللی است. نماینده ویژه ريیس جمهور درباره اینکه می پرسند« چرا تکاوران را بردید»، گفت: « فردای حادثه موضوع را با کارشناسان پزشکی، کارشناسان شیمی، کاپیتان‌ها و متخصصان دریانوردی در ميان گذاشتم. كه گفتند درست است که موتورخانه تا حدودی امن است اما هوای خود را از عرشه دریافت می‌کند.

چینی‌ها هم تصریح کرده بودند که ۱۱۱ هزار و ۵۱۰ تن میعانات گازی، مازوت و گازوییل و مواد شیمیایی، شانسی برای زنده ماندن باقی نمی‌گذارد. باوجود همه اطلاعات، من حتی اگر یک ابسیلون هم فکر می کردم کسی زنده مانده، می خواستم عملیات را ادامه دهم». ربیعی در ادامه صحبت‌هایش گفت کارشناسی به او گفته که خدمه کشتی اگر گرفتار آتش هم نشده باشند گرفتار گازهای سمی شده اند و شانس زنده ماندن نداشته‌اند، اما او گفته طبق تصمیم های انسانی ما باید عملیات نجات را متوقف نکنیم و احتمال یک عملیات ضعیف را هم از دست بدهیم».

او درباره اینکه چرا به حرف چینی ها مبنی بر جان باختن پرسنل کفایت نکرده و عملیات امداد و نجات را ادامه داده است،گفت:«‌آن‌وقت از ما نمی پرسیدند که چرا برای ادامه عملیات نجات به حرف چینی ها اعتماد کردید؟ حالا حداقل می گوییم که ما تلاش‌مان را کرده ایم». ربیعی درباره اینکه تکاوران ارتش را برای چه کاری به محل حادثه بردید، گفت:« تخصص آن‌ها، ورود به مکان هایی است که مملو از آتش است. آن‌ها می توانند جان افراد را در این وضعیت نجات بدهند». وزیر کار با اشاره به اینکه حادثه آتش سوزی نفتکش سانچی در مرزهای آبی ما نبوده است و به خاطر همین نمی توانستیم 50 کشتی برای حمل فوم مورد نیاز به آنجا ببریم، گفت:«ما وقت کافی نداشتیم چون برای اعزام تکاوران به آنجا با حداکثر سرعت حرکت کردیم که حداقل 15 ساعت طول می کشید».

عقبگرد، علت آتش سوزي کشتی؟

ربیعی در این نشست روشن شدن تمام ابهام ها را در گرو باز شدن جعبه سیاه کشتی اعلام کرد و گفت:« دوستان کشتی کریستال چینی ها را ندیده اند، فقط بخشی از دماغه این کشتی را که جداره مخازن کشتی ما را شکافته بود، بررسی کردند». او درباره اینکه چرا نفتکش سانچی منفجر شده است، افزود:« شاید به خاطر شدت برخورد يا شاید هم به دلیل عقب رفتن کشتی چینی پس از برخورد بوده است؛ علت دقیق حادثه نیازمند بررسی بیشتر است».

البته ربیعی همچنان دیدار با خدمه کشتی کریستال چینی‌ها را لازم و ضرروی می داند و می‌گوید:« در بررسی سانحه علاوه بر جعبه سیاه، بخشی به ملاقات با خدمه کشتی مقابل برمی‌گردد که پس از بررسی معاینه دقیق کشتی کریستال و مصاحبه با کارکنانش در فرآیند بررسی، مورد استفاده قرار خواهد گرفت‌ که هنوز این مراحل بررسی آغاز نشده است». نماینده ريیس جمهور با اشاره به اینکه روزی که چینی ها وارد کشتی شدند حرارت چیزی بین ۸۰ تا ۹۰درجه در بعضی از نقاط کشتی بود، افزود:« آن‌ها توانستند ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در کشتی بمانند و جعبه سیاه را که در مکانی قابل دسترس قرار داشت، پیدا کنند. البته پیکر دو نفر را هم پیدا کردند و از طریق سبد ویژه به بیرون منتقل کردند».

ربیعی درباره اینکه چرا وزیر امور خارجه یا وزیر راه برای شفاف‌سازی اذهان مردم صحبت نکردند، گفت:«بحث محموله به وزارت نفت بر می‌گشت. بخشی به وزارت راه برمی‌گشت و بخش‌هایی به وزارت امورخارجه؛ به همین دلیل دولت تصمیم گرفت یک نفر موضوع را پیگیری و مدیریت کند. نماینده وزارت نفت، راه و امور خارجه در همه مراحل همراه من بودند. بیش از چهار بار تماس‌های تلفنی مکرر با وزیر امورخارجه داشتیم. اجازه دهید این سنت را تمرین کنیم که در مواقع بحرانی، یک نفر صحبت کند و نمي‌خواهد همه مسئولان حضور داشته باشند».

خسارت جبران پذير است

نماینده ویژه ريیس جمهور در پاسخ به این سوال درباره اینکه چرا پیکر یکی از دریانوردان ایرانی با لباس پیدا شده است و این برای پیش بینی حادثه کافی نیست، افزود:« این لباس شناوری بوده و احتمالا یکی از پرسنل هنگام حادثه در جایی قرار داشته که توانسته از گزینه انفجار اولیه در امان بماند و با لباس شناوری وارد آب شود». ربیعی درباره تمایل‌نداشتن بانک های خارجی برای پرداخت خسارت کشتی سانچی به ایران و تدابیر ایران برای این مساله گفت:«اولا که خسارت جبران‌ناپذیر است. خسارات معنوی زیاد بود و نمی‌شود خسارت فرزندی که دیگر پدر ندارد و زوجی که با هم سوختند را جبران کرد. مسائل حقوقی را باید پیگیری کرد، خوشبختانه کشتی بیمه بود.

محموله‌ای که کره جنوبی خریداری کرده، بیمه بوده است». در بخش دیگری از این نشست محمد راستاد، رییس سازمان بنادر و دریانوردی درباره اینکه چرا کشتی چینی با دماغه به نفتکش ایرانی خورده و چرا برای کاهش شدت حادثه جهت خود را تغییر نداده است، گفت: «ممکن است این کشتی با این هدف که کمترین آسیب را ببیند، این کار را کرده باشد و شاید هم سرعت اتفاق و حادثه به گونه‌ای بوده که تغییر مسیر قابل اجتناب نبوده است». ريیس سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به اینکه حداقل یک افسر ناوبر یعنی افسر دوم یا سوم کشتی در اتاق کنترل در زمان حادثه حضور داشته است، ادامه داد:

« امکان ندارد همه پرسنل در هنگام حادثه در حال استراحت باشند. باتوجه به حضور دانشجویان کارآموز در کشتی، حداقل یک دانشجوی کارآموز هم در اتاق کنترل در کنار افسر ناوبر حاضر بوده است اما دلیل دقیق اینکه چطور دو کشتی با یکدیگر برخورد کرده‌اند، باید پس از بررسی های دقیق‌تر مشخص شود». راستاد گفت:« محموله کشتی چینی‌ها، سویا بوده و اصلا ریسک اشتعال ندارد. این کشتی با دماغه که بالاترین استحکام را دارد، به کشتی ایرانی برخورد کرده و با توجه به اينكه مواد قابل اشتعال در کشتی ایرانی بوده حریق ایجاد شده است و با توجه به اینکه پرسنل‌ چینی‌ها در انتهای کشتی‌شان بوده‌اند، بلافاصله با قایق نجات از کشتی کریستال خارج شده‌اند و نیروهای امدادی آن‌ها را نجات می‌دهند و علت حادثه ندیدن آن‌ها، این است».

فاصله زیاد ایران با سانچی، مانع کمک‌رساني مستقیم شد

کیان ارثی، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش نیز با بیان اینکه ما هر هفته یک محموله یک میلیون بشکه‌ای به مسیر کره جنوبی حمل می‌کنیم و همین کشتی سانچی برای هشتیمن باری بود که به کره جنوبی می‌رفت، گفت:« حتی زمانی را که کشتی برای برگشت اعلام کرده بود، نیم ساعت قبل از حادثه بوده که نشان می‌دهد همه مسیر از پیش تعیین شده بود». در ادامه اين جلسه برومندی،رییس کمیسون امنیت ملی مجلس نیز درباره اینکه وقتی به چین رفتیم، تصمیم داشتیم اگر کوتاهی و نقصی در چینی ها دیدیم، همان روز به توکیو برویم و از آنجا کارها را پیگیری کنیم، ادامه داد:

« وقتی شرایط را دیدیم، همانجا مستقر شدیم. اینکه افکار عمومی را قانع کنیم، وظیفه داریم اخبار صحیح به مردم بدهیم. اگر یک کشتی در آب‌های آزاد دچار سانحه شود، اجازه داریم از همه کشورها کمک بخواهیم اما قوانین بین المللی و نزدیکی به سواحل چین حکم می‌کرد از نیروی آن‌ها استفاده کنیم». همچنین محمود برازنده ، مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در این نشست در پاسخ به این سوال که چرا فردای حادثه عملیات نجات آغاز شده است، گفت:« باتوجه به فاصله ۳۰۰ کیلومتری سانحه از ساحل شانگهای، از زمان شروع عملیات ۱۰ تا ۱۵ ساعت برای رسیدن اولین کشتی‌ها به محل حادثه طول می‌کشد. اینکه مسائل زیست محیطی و آلودگی‌های نفتی مخابره شده، صحت ندارد و تحت تاثیر جو روانی موجود مطرح شده است».

بهرامی، سخنگوی شرکت ملی نفتکش درباره اینکه آیا رادارهای کشتی ها دچار نقض فنی بوده است یا نه، گفت:«دو نوع رادار داریم؛ یک مدل برای مسافت‌های طولانی‌تر استفاده می‌شود و دیگری همه اشتباهات تا فاصله نزدیک را نشان می‌دهد. این کشتی از لحاظ تجهیزات راداری هیچ مشکلی نداشته و تمام مسائل ایمنی را رعایت می‌کرده است». به گفته وی،درباره اینکه می‌توانند تا 4۰ - 3۰ مایل حرکت اشیا را رصد کنند، گفت: بحث این نیست که دوستان کشتی را دیدند یا نه. بحث این است که عکس‌العمل‌هایی که انجام شده، چطور بوده و دو کشتی چطور با هم ارتباط می‌گیرند و همچنین زیرساخت‌های مسیر آبی امکان حرکت را می‌داده یا خیر.

بهرامی گفت: در سال ۲۰۱۶ در این منطقه ۴۰ درصد کل حوادث دریایی رخ داده است. ۳۶ کشتی در این منطقه غرق شدند. چندی پیش نیز یکی از ناوهای آمریکا در این مکان تصادف کرد. این منطقه، منطقه شلوغی است و ریسک بالایی دارد. رادار به تنهایی کامل نیست و واکنش به رادار توسط اپراتور انجام می‌شود. طی نامه ای از رییس‌جمهور درخواست کردم جانباخته‌ها شهید محسوب شوند، ایشان هم موافق بودند و گفتند با رییس بنیاد شهید مذاکره کنید. موافقت شد این افراد تحت عنوان شهدای خدمت محسوب شوند و سه پیکر عزیزان هم به تهران خواهد رسید که اگر اهل تهران باشند، در قطعه شهدای خدمت مدفون خواهند شد.