دو سناریوی بورس تا پایان سال ۹۶
شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته روند نسبتا کم‌نوسانی را تجربه کرد. در برآیند هفتگی دماسنج بازار سهام رشد اندک ۳/ ۰ درصدی را تجربه کرد. نماگر اصلی بورس تهران در هفته دوم دی ماه افت نزدیک به ۲ درصدی را تجربه کرده بود.
به این ترتیب این نماگر در هفته گذشته رشد ۵/ ۱ درصدی را به ثبت رساند. نوسانات دو هفته اخیر بورس تهران بیش از هر چیز دیگری دستمایه عوامل سیاسی داخلی و بین‌المللی بوده است. پس از بازگشت آرامش به فضای داخلی کشور از ابتدای هفته جاری، ریسک برجام میان فعالان بازار مطرح شد. در این خصوص فعالان بورس بیش از هر چیز دیگری اخبار سیاسی را دنبال کرده‌اند و احتمالا نکته جدیدی در این خصوص باقی نمانده است که به آن اشاره شود. تقریبا اجماع نظرات به ادامه رفتار کج‌دار و مریز آمریکا در قبال برجام اشاره دارد. بر این اساس آمریکا از هر تلاشی برای فشار بر ایران دریغ نمی‌کند اما این موضوع در چارچوب عدم نقض توافقنامه بین‌المللی برجام خواهد بود. در شرایط کنونی ارزیابی از رفتار بازار در قبال برجام می‌تواند روند قیمتی سهام را در کنار سایر متغیرها مشخص سازد. برخی بر این باورند که بازار انتظار طرح تمدید تحریم‌های ایران را می‌کشید و اگر صحبت‌های ترامپ در این خصوص غیر از این باشد، بازارهای داخلی را با نوساناتی همراه خواهد کرد. برخی کارشناسان اما بر این باورند که بازار مطابق همیشه با بیش‌واکنشی به رفتار احتمالی ترامپ در قبال برجام مواجه
بوده است. احتمالا فعالان بازار مطابق سنت همیشگی در قبال ریسک‌های سیستماتیک تا حد زیادی هیجانی رفتار کرده‌اند. بر این اساس هراس از لغو یکطرفه برجام از سمت آمریکا تا حد زیادی رفتار معامله‌گران را در خرید و فروش سهام تحت تاثیر قرار داده است.
اهمیت بررسی علل رفتار معاملاتی هفته‌های اخیر بورس از آن جهت است که اگر سناریوی نخست در قبال رفتار معاملاتی بازار مورد نظر باشد احتمالا روند کم‌نوسان قیمت سهام را باید در کوتاهمدت انتظار داشت. بر این اساس کاهش ارزش معاملات و خروج نسبی نقدینگی از سمت حقیقی‌های بازار ناشی از ریسک ترامپ نبوده باشد، دیگر عوامل در این خصوص موثر بوده‌اند و این موضوع با وجود اطمینان نسبی از بقای برجام نیز می‌تواند ادامه داشته باشد. اما در صورتی‌که رفتار خنثی و بازار نسبتا رکودی بورس در هفته گذشته با نگرانی از خروج آمریکا از برجام توجیه شود در نتیجه بازگشت اطمینان نسبی از ادامه کار برجام می‌تواند بار دیگر تقاضا را برای سهام افزایش دهد. بر این اساس باید نگاهی دقیق‌تر به آنچه در هفته‌های اخیر گذشت و همچنین انتظارات آتی داشت.
آخرین برآوردهایی که می‌توان از گزارش‌های نشریات معتبر بین‌المللی پیش از اظهار نظر رسمی رئیس‌جمهوری آمریکا داشت، احتمال تمدید طرح تعلیق تحریم‌های ایران است. از مدت‌ها قبل و پیش از واکنش بازار به این موضوع (طی هفته گذشته) این سناریو به‌عنوان محتمل‌ترین حالت رفتار آمریکا در قبال برجام مطرح بود. در این خصوص به نظر می‌رسد آمریکا ریسک خروج یکطرفه از برجام را با توجه به اثر سوئی که خروج از یک قطعنامه بین‌المللی برای این کشور به همراه دارد، نپذیرد. با این حال این کشور همچنان تمام تلاش خود را برای کارشکنی در قبال برجام به کار خواهد گرفت. در این خصوص احتمال وضع تحریم‌های جدید در سایر حوزه‌ها برای تداوم فشار بر کشورمان مطرح است. بر این اساس باید در انتظار اعلام تصمیم نهایی ترامپ در این خصوص بود. اظهارات و عملکرد یک سال گذشته ترامپ حاکی از این موضوع است که نباید انتظار رفتار منطقی از وی را داشت اما به نظر می‌رسد نحوه تنظیم برجام به اندازه کافی مستحکم بوده که آمریکا گرچه در عمل سدی در برابر اجرای مطلوب آن برای کشورمان است اما در نهایت ترامپ برای فسخ کامل این قطعنامه چندان توانا نباشد. تا لحظه تنظیم این گزارش
رئیس‌‌جمهور آمریکا نظر نهایی خود را در این خصوص منتشر نکرده بود اما به نظر می‌رسد سناریوی عنوان‌شده در بالا محتمل‌ترین حالت ممکن باشد. بر این اساس باید در انتظار واکنش فعالان بازار داخلی به این موضوع بود. بورس تهران و همچنین بازار ارز طی دو هفته نوسانات نسبتا شدیدی را به ثبت رسانده‌اند. اثر نوسانات ارز به بازار سکه نیز کشیده شد. با اطمینان می‌توان گفت ارزیابی از علل این نوسانات قیمتی می‌تواند نقشه راه حداقل برای کوتاهمدت بورس باشد.
شاید کارشناسان این حوزه با رصد اخبار سیاسی ماه‌های اخیر سناریوی محتمل در قبال برجام را پایبندی ترامپ عنوان می‌کردند اما موج شک و تردید در میان عمده فعالان این بازار کاملا مشهود بود. شاید بر همین اساس بود که بانک مرکزی نیز در سرکوب نرخ چندان عجله نداشت و نمایندگان بازارساز ارز نیز با طمانینه بیشتری هفته گذشته را پشت‌سرگذاشتند تا توان خود را احتمالا برای هفته‌های آتی و پس از فروکش کردن التهاب سیاسی ذخیره کنند. در بازار سهام نیز رفتار معامله‌گران تا حدود زیادی حال و هوای ریسک سیستماتیک به خود گرفته بود. با این حال شاید علت اصلی این موضوع که بعضا اثر ریسک برجام را در فشار فروش سهام طی هفته گذشته بی‌تاثیر می‌دانند را بتوان در ریزش غافلگیر‌کننده قیمت سهام در دو هفته قبل جست‌وجو کرد. بازار سهام در اواخر آذر و ابتدای دی در حالی‌که فضای نسبتا مثبتی را در معاملات تجربه می‌کرد و عمده معامله‌گران بر تداوم صعود شاخص سهام تاکید داشتند، به ناگاه با موج ریزش قیمت سهام مواجه شد. در حالی‌که معدود نفراتی از اهالی بازار به نزدیک شدن موعد قانونی تمدید طرح تعلیق تحریم‌های ایران توسط ترامپ توجه داشتند، عمده هراس بازار از
ناآرامی‌های داخلی ناشی می‌شد. در این میان سمت تقاضای سهام کاملا قدرتمند بود و این موضوع باعث شد که قیمت سهام در بسیاری از نمادهای بزرگ افت محسوسی را تجربه نکند.
از ابتدای هفته گذشته بازار با ریسک ترامپ مواجه شد و این موضوع مانع از آن شد تا بار دیگر عواملی که در ماه‌های اخیر محرک قیمت سهام بودند در بازار خودنمایی کنند. این در حالی بود که عوامل حمایتی در بازارهای جهانی به‌خصوص قیمت کالاها همچنان پرقدرت‌تر از گذشته بودند و در کنار سطوح بالای نرخ دلار چشم‌انداز روشن از سودآوری شرکت‌های این حوزه ایجاد کرده بودند. در این شرایط حمایت کف‌های قیمتی را از سهام شاهد بودیم اما موج شناسایی سود و هراس از بازگشت ریسک سیستماتیک مانع از رشد قیمت سهام شد.
حدود سه ماه قبل (مهرماه) نیز بازار سهام و همچنین ارز رفتاری مشابه با شرایط کنونی را پیش از اظهار‌نظر رسمی ترامپ در قبال برجام در پیش گرفته بود. با این حال با کاهش تلاطم ناشی از این موضوع بازارها مسیر قبلی خود را در پیش گرفتند. در این شرایط نیز به نظر می‌رسد با فروکش کردن احتمالی این موضوع و در صورتی‌که رفتاری برخلاف انتظارات از ترامپ رخ ندهد بار دیگر بازارها به حافظه خود اعتماد کنند. در این خصوص احتمال بازگشت قدرتمند بازارسازها به بازار ارز وجود دارد، گرچه سرکوب نرخ ارز مورد نقد بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان بوده است اما سیاستی که سیاست‌گذار ارزی در سال‌های قبل در پیش گرفته، نشان از این دارد که بانک مرکزی به‌شدت به سرکوب نگاه سفته‌بازی در بازار ارز توجه ویژه دارد. بر این اساس احتمال کنترل نوسانات دلار به منظور حذف نگاه سرمایه‌گذاری به این بازار مورد انتظار است.
ارسال نظر