هنر فرصت سازی در تثبیت نقش منطقه ای ایران

وب سایت دیپلماسی ایرانی: تحولات منطقه جنوب غرب آسیا هر روز پیچیده تر شده، شکل و ابعاد جدیدی پیدا می کند. در کانون این تحولات، شرایط بازیگری بنام ایران است که توانسته است در یک فرآیند زمانی، نقشه ها و سناریوهای خطرناک و شیطانی برای فرو بردن محیط پیرامونی در یک بحران بی پایان را نقش بر آب نموده و دشمنان و رقبای خود را با بن بست جدی مواجه ساخته است.

پایان سیطره سرزمینی داعش و خشم و عصبانیت دشمنان از موقعیتی که جبهه مقاومت با محوریت ایران پیدا کرده بود، موجب توجه آنان به این امر شد که باید طراحی دیگری صورت دهند چرا که رویاروئی عملیاتی با ایران بی فایده است و ضرورت دارد تقابل به صحنه دیگری کشیده شود.

این موضوع در دستور کار مثلث خطرناک آمریکا، اسرائیل و آل سعود قرار گرفته و جمع بندی این شد که باید موتور محرکه و کانون این حرکت مورد هدف قرار گیرد والا با زدن چند شاخ و برگ نمی توان به این درخت تنومند و قدکشیده، آسیبی رساند.

خروجی این همفکری آن شد که باید بازی نه در منطقه بلکه باید به درون ایران کشیده و عناصر قدرت این کشور که مهمترین آنها انسجام و یکپارچگی می باشد مورد هدف قرار گیرد، موضوعی که دبیر شورای عالی امنیت ملی از آن بعنوان جنگ نیابتی اینترنتی یاد کرد.

رفت و آمدها، برنامه ریزی ها و تلاش های صورت گرفته بین مثلث یاد شده، بروز ناآرامی ها و اغتشاش در تعدادی از شهرهای ایران بود که موجب برخی خسارت های مادی و معنوی گردید. این حوادث برغم تلخی ها و ناراحتی ملت ایران از یک سو و شادمانی کودکانه معدود کشورهای پشت پرده زخم خورده، حاوی عبرت ها و نکات قابل تاملی است که به برخی از ابعاد آن اشاره می گردد چرا که برای تداوم مسیری که در پیش داریم بسیار حائز اهمیت می باشد و هنر ما باید این باشد که بقول ریاست محترم جمهوری، چگونه تهدیدهای پیش آمده را به فرصتی برای بازیابی شرایط و موقعیت خود تبدیل کنیم و با شناخت بهتر به ادامه مسیر و دستیابی به سمت اهداف حرکت نمائیم؟ در این راستا، نکات زیر قابل ذکر می باشد:

نقش قدرت نرم:

در کنار قدرت سخت، که عنصری مهم و تعیین کننده در حفظ منافع و امنیت ملی کشورهاست، قدرت نرم در دنیای مدرن از مولفه های قدرت و تاثیرگذاری برای کسب نتایج مورد نظر است. در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران با رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای خود مواجه همه جانبه ای دارد، نه تنها قدرت نرم بلکه بالاتر از آن، به ظرفیت و جنبه های الهام بخشی خود نیاز مبرم دارد.

توجه به این موضوع از الزامات قدرت و ایفای نقش است و هر کشوری که خود را از امکان تاثیرگذاری بر دیگران دور سازد در واقع بخش مهمی از قدرت بازیگری خود را از دست داده است. همین امر ضرورت توجه به الزامات و بسترهای مورد نیاز چنین نقشی را بیش از پیش نمایان نمایان می سازد.

شناسائی نقاط قوت و ضعف:

یکی از موضوعاتی که برای همه کشورهای بخصوص بازیگران مهم و اثرگذار حیاتی است، شناخت و توجه دائمی به نقاط ضعف و قوت می باشد. ایران یکی از کشورهایی است که همیشه بخصوص در مقطع کنونی که در حال گذر از مرحله بسیار مهم در ایفای نقش منطقه ای است باید بشدت این موضوع را مورد توجه قرار دهد.

تقویت نقاط قوت و تمرکز بر نقاط ضعف و آسیب از ویژگی های یک بازیگر حرفه ای و هوشمند است. اگر توجهی آسیب شناسانه به حوادث روزهای اخیر نمائیم، متوجه می شویم که دشمن و رقبای ما روی نقاط آسیب و ضعف ما که از جمله آنها تنگناها و آسیب های اجتماعی و اقتصادی است تمرکز و از این طریق برنامه ریزی، سازماندهی و یارگیری کرده است.

اگرما بصورت علمی و کارشناسی، این نقاط آسیب و اشکال را شناخته و در صدد ترمیم و جبران آنها برآئیم، نه تنها تهدید را رفع کرده ایم بلکه از اتفاقات رخ داده بعنوان فرصتی برای ایفای نقش بهتر و حرکت واقعی تر استفاده کرده ایم و این خود یک پیروزی است.

تصورات و نگرش ها:

دنیای امروز بسرعت در حال تغییر است و ابزارها و شیوه های کسب قدرت و نقش آفرینی نیز تغییر یافته است. فناوریهای جدید، مرزها را در نوردیده و با مسلح شدن هر انسان به ابزارهای نوین هوشمند، کانال های اطلاع رسانی، تغذیه فکری و جهت دهی افکارعمومی و نگرشهای انسانها، دچار تغییرات جدی شده است.

هر چند این وضع برای همه کشورها، یک مساله و چالش است و فقط اختصاص به ما ندارد اما دقت نظری نشان می دهد که هر کشوری به گونه ای با این ابزارها و فناوریها برخورد کرده است. در یک کلام باید گفت کشورهایی که متوجه اهمیت و حساسیت شرایط هستند به همان نسبت که ابزارها هوشمند شده اند، سیاست های آن ها نیز هدفمند و بروز شده و در نتیجه، میزان آسیب پذیری آنها کاهش یافته است.

نکته دیگر اینکه این فناوریها، در کشوری مانند ایران عملا کارکرد نهادهای رسمی مانند تلویزیون، رادیو و غیره را به حاشیه رانده و در کنار شبکه های عظیم ماهواره ای و اینترنتی، به منبع قابل توجه تاثیرگذاری و جهت دهی مردم بخصوص طبقه جوان کشور تبدیل شده است. طبعا چنین شرایطی که در حالت عادی بنوعی خارج از کنترل حاکمیت ها قرار دارند بستر بسیار مناسبی برای برنامه ریزی و طراحی ها برای کشوری مانند ایران می باشد.

برای اصلاح این وضعیت و برطرف شدن کاستی ها، مناسب است تدابیر جدی اندیشیده شده و نهادهائی مانند رسانه ملی و دستگاههای تبلیغاتی و علمی کشور، در صدد برطرف کردن نقاط ضعف خود برآمده و وضعیت خود را بعنوان اصلی ترین منابع تغذیه اطلاعاتی و دانش کشور ارتقاء بخشند.

اخلال در روند توسعه کشور:

همانگونه که اشاره گردید، جمهوری اسلامی ایران توانسته است در تحولات محیط پیرامونی خود، موفقیت های بسیاری کسب و نقش خود را بعنوان یک بازیگر اثرگذار نمایان سازد. اکنون وضع به گونه ای است که بدون نظر و مشارکت ایران، مسائل جاری در منطقه جنوب غرب آسیا قابل حل نبوده و چشم اندازی برای خروج از چالش هائی که مدعیان منطقه و فرامنطقه ای را به خود مشغول ساخته است، وجود ندارد.

برغم این شرایط، ظرفیت و قدرت اقتصادی ایران همپای ابعاد دیگر قدرت آن پیش نرفته و همه تلاش های دشمنان بر آن است که نه تنها گشایشی در این زمینه صورت نگیرد بلکه با فشار بر کشورها و شرکتهای متمایل به همکاری با ایران و نیز ناامن جلوه دادن محیط داخلی ایران، از این نظر ملت ایران را در تنگنا قرار دهند و اجازه ندهند کشور بتواند آسیب ها و نقاط ضعف خود در این بخش را ترمیم نماید.

رضایت و رفاه شهروندان:

جمهوری اسلامی، ساختاری است که قدرت و نقش خود را از مردم و حمایت و پشتیبانی آنها دارد و ایستادگی و مقاومت اسطوره ای آنها در چهار دهه گذشته، مهمترین سرمایه کشور در مواجهه با توطئه ها، سنگ اندازیها و دشمنی ها بوده است. ملت عزیز ما نشان داده اند در مواقع خطر و بالاگرفتن دشمنی ها، نه تنها از منافع ملی کشور حمایت می کنند بلکه از بینش و هوشمندی بسیاری برخوردارند بنحویکه که کاملا دشمنی ها و دوستی ها را تشخیص و بر اساس برداشت و تحلیل آگاهانه خود عمل می کنند.

نحوه مواجهه این ملت با اتفاقات روزهای اخیر، پی بردن به ماهیت کور اقدامات صورت گرفته و جداساختن صفوف خود از برخی عناصر میدانی این حوادث، نشان از بینش و فهم بالای آنان از شرایط کشور و نیز اشراف بر طراحی ها و توطئه های دشمنان دارد و این همان پشتوانه و سرمایه ای است که جمهوری اسلامی ایران از آن برخوردار است و موجب خشم و عصبانیت دشمنان و بدخواهان کشور می گردد.

با این وجود، باید به معنای واقعی شان، ارزش و منزلت این همراهی ملت را که با ایستادگی و صلابت خود، بزرگترین برگ برنده و بازدارندگی در مقابل امواج دشمنی ها و توطئه ها هستند را دانست و با تمام وجود خود را خدمتگذار و خادم آنان دانست.

باید به توصیه حضرت امام(ره) که این مردم را بالاتر از امت زمان پیامبر(ص) و حضرت سیدالشهداء(ع) و ولی نعمت خود می دانستند وفادار بود و همه سعی خود را برای فراهم ساختن زندگی و رفاه متناسب با شان و منزلت آنان فراهم ساخت. ضروری است متوجه این واقعیت بود که کسب جایگاه مهم منطقه ای و ایفای نقشی اثرگذار، تنها زمانی ممکن است که ملت از هر لحاظ قوی، باانگیزه، شاداب و در تامین زندگی آبرومند خود موفق و سربلند باشند.

مواجهه و مدیریت حوادث جاری:

برغم تلخی ها و ناراحتی های روزهای گذشته و در حالیکه کشور در ماهها و هفته های گذشته با حوادث تلخی چون زلزله های متعدد و خسارات و ویرانی های آن مواجه بود، باید اذعان نمود که مدیریت شرایط ناشی از اغتشاشات و اعتراضات صورت گرفته در تعدادی از شهرهای گذشته، هوشمند و قابل قبول بوده و موجب حفظ شان و منزلت کشور در سطح منطقه و جهان شده است بطوریکه در جلسه جمعه شب گذشته شورای امنیت نیز تلاشها و شیطنت های آمریکا بجائی نرسید و اکثریت غالب کشورها اذعان نمودند که ایران به شرایط داخلی خود مسلط است و دلیلی برای طرح موضوع در شورا و سوء استفاده سیاسی از آن وجود ندارد.

خویشتنداری، صبر و مدارا، برخورد نرم و آرام با شرایط و اغتشاشات، عجله نکردن در برابر اقدامات کشورهای پشت پرده اغتشاشات از جمله: آمریکا و سعودی و عبور، تنها بودن این کشورها در میان مواضع منطقی و صبورانه اکثرکشورهای جهان و فرصت دادن به اینکه ابعاد داخلی و خارجی ماجرا بخوبی نمایان شود، همگی از نقاط ممتاز و برجسته مواجهه ایران با این موضوع داخلی بود.

با این وجود، همانگونه که رهبری معظم انقلاب اشاره داشتند بعد از شکست سرزمینی و حیثیتی داعش و حامیان آنها، باید مراقب سناریوها و طراحی های دشمنان بود و وضعیت کشور در همه ابعاد را به دقت مورد مطالعه قرار داد و از همه مهمتر اینکه در کلیت مدیریت جامعه دقت های لازم را بخرج داد و برنامه های دقیقی برای برطرف نمودن مشکلات مردم طراحی و اجرا نمود.

واقعیت این است که شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، امروز به اولویت نخست جامعه ما تبدیل شده است و شایسته است کشوری که به لطف الهی و تشخیص روندها و تحولات محیط پیرامونی، توانسته است به جایگاهی مهم و اثرگذار در منطقه دست یافته و سنگرهای مهمی را فتح نماید، از اوضاع داخلی ممتازی برخوردار و شهروندان آن از: رفاه، قدرت خرید و رضایت بالائی برخوردار باشند. با هوشیاری مجددی که ملت در مواجهه با اتفاقات اخیر نشان داد و راه هر گونه سوء استفاده و خدشه به حیثیت و وجهه کشور را بست اکنون لازم است همه تدابیر و قدرت کشور در این مسیر بکار گرفته شود.

اما در بعد سیاست خارجی، با روشن شدن ابعاد موضوع که حاکی از مشارکت چند کشور یاد شده و گروههای تروریستی می باشد نسبت به پیگیری حقوقی و بین المللی آن اهتمام ویژه ای نمود چرا که اقدامات این کشور ها از جمله توافق اخیر آمریکا و اسرائیل برای مقابله با ایرا،ن حاوی نکات بسیار مهمی است که پیگیری جدی دستگاه دیپلماسی را طلب می کند.

خوشبختانه شرایط کنونی در صحنه بین المللی به گونه ای است که دنیا متوجه ماجراجوئی آمریکا، رژیم صهیونیستی و آل سعود است و به هیچ وجه حاضر نیستند با آنها همراهی نمایند و این خود، سرمایه بزرگی است که باید از آن بهره برداری حداکثری نمود.