«جعفر توفیقی»، سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با «بهار»:
از كرامت استادان و دانشجويان دفاع كنيم
توفیقی: ما بر آنیم که از کرامت استادان و دانشجویان دفاع کنیم تا به کسی بی‌احترامی نشود و همه با شور و اشتیاق در کلاس حاضر شوند.
روزنامه بهار: دانشجویان سال‌های سختی را در هشت سال گذشته، از سر گذراندند. بعضی از آنان ستاره‌دار شدند و بعضی دیگر، به زندان رفتند. سختی این سال‌ها برای اعضای هیات علمی دانشگاه هم کمتر نبود که عده‌ای از آن‌ها به اجبار بازنشسته و خانه‌نشین شدند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم بخشی از مهم‌ترین خبرهای حوزه اجتماعی به تصمیم‌گیری رییس‌جمهوری برای انتخاب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اختصاص یافت. دانشگاهیان مطالبات مختلفی را همزمان با روی کار آمدن دولت روحانی مطرح کردند اما در بین همه این درخواستها، به رسمیت شناخته شدن استقلال دانشگاه‌ها توسط دولت، انتخابی شدن روسای دانشگاه‌ها و نگاه غیرامنیتی به آن‌ها سه مطالبه اصلی جامعه دانشگاهی کشور از دولت در مقطع فعلی بوده است. روحانی در کابینه‌اش، «جعفر میلی‌منفرد» را برای تحقق خواست و مطالبات دانشگاهیان و پیشبرد سیاست‌های برنامه‌های دولت یازدهم در حوزه آموزش عالی به مجلس پیشنهاد کرد اما با وجود حمایت گسترده دانشگاهیان، مجلس به «جعفر میلی‌منفرد» رای اعتماد نداد.
پس از او روحانی، به «جعفر توفیقی» اعتماد و او را برای یک دوره ۹۰ روزه، به عنوان سرپرست وزارتخانه «علوم، تحقیقات و فناوری» منصوب کرد تا یکی از خوشنام‌ترین مدیران آموزش عالی، سکانداری و هدایت کشتی آسیب‌دیده این وزارتخانه و دانشگاه‌ها را برعهده بگیرد. توفیقی گفته، گزینه نهایی دولت برای وزارت علوم است و برای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی می‌شود. براساس برنامه‌های دولت قرار است وزرای آموزش و پرورش، علوم و جوانان تا یک ماه دیگر به مجلس معرفی شوند. توفیقی در یک بعدازظهر شهریوری، زمان بسیار کوتاه نیم‌ساعته‌ای را -به سبب برنامه‌های فشرده پیش از آغاز سال تحصیلی جدید- در اختیار «بهار» قرار داد و پرسش‌هایمان را شنید و پاسخ گفت؛ در دفتر کارش، در طبقه ۱۶ جنوبی ساختمان اصلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جایی که این روزها پس از هشت سال بار دیگر چهره مدیران آشنا به چشم می‌خورد.
چطور شد که پس از هشت سال، مجددا قبول کردید تا به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بازگردید؟
برگشت من با تصمیم رییس‌جمهوری محترم و جمع‌بندی ایشان بود که براین اساس از من هم دعوت کردند تا در کابینه حضور داشته باشم. البته من حدود ۳۰ سال است که در بخش‌های مختلف مرتبط با وزارت علوم، تجربه مدیریت داشته‌ام و در مسئولیت‌های مختلف از مدیریت گروه در دانشگاه تا معاون وزیر و بعد هم به‌عنوان وزیر در سال هاي ۸۲ تا ۸۴ خدمت کرده‌ام و در تدوین بسیاری از قوانین از جمله برنامه‌های سوم، چهارم و قانون جدید وزارت علوم مشارکت داشته‌ام؛ مجموع این تجربیات در آموزش، پژوهش و فناوری در این مدت اعم از ملی و بین‌المللی این بود که می‌توانم در این برهه از زمان به پیشرفت‌های علمی کشور خدمتی کنم. امروز خوشبختانه تولید علمی، اولویت اصلی کشور شده است و تصور می‌کنم تمام ظرفیت‌های علمی، مدیریتی و پژوهشی باید کمک کنند تا این مسیر با قدرت جلو رود. معتقدم حل همه مشکلات ما در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تنها مستلزم توسعه علمی است.
در هشت سالی که گذشت، از یک سو، بسیاری از دانشجویان ستاره‌دار شدند و از سویی دیگر بسیاری از استادان دانشگاه‌ها، با بهانه‌هایی سیاسی، اجبارا بازنشسته یا محترمانه اخراج شدند. اتفاق‌هایی که اعتماد جامعه دانشگاهی نسبت به مدیریت وزارت علوم و دانشگاه‌ها را مخدوش کرد و فاصله عمیقی بین این دو ایجاد کرد. آیا می‌توان این اعتماد را دوباره احیا کرد و بازگرداند؟
در هر مقطعی از مدیریت، افراد نقاط قوت و ضعفی دارند. طبیعتا تدبیر اقتضا می‌کند که ما نقاط قوت را شناسایی و آن‌ها را تقویت کنیم تا پس از شناسایی نقاط ضعف، به آن‌ها رسیدگی شود. وزارت علوم و دانشگاه‌ها باید به گونه‌ای برخورد کنند که درها روی مردم باز باشد تا هرکسی، چه هیات علمی برای بازنشستگی و چه دانشجو برای ستاره‌دار شدن که احساس می‌کند در این سال‌ها حقی از او ضایع شده است، مراجعه کند و مسائل و مشکلات را بگوید. در واقع مردم باید بدانند که یک سیستم رسیدگی قوی و اطمینان‌بخش وجود دارد تا از این طریق و با عملکرد صحیح ما و رسیدگی دقیقی که به مطالبات هیات علمی و دانشجویان و کارکنان می‌شود، اعتماد برگردد.
انجمن‌های اسلامی در این سال‌ها، در بسیاری از دانشگاه‌ها یا به شدت محدود شدند یا دفاترشان توقیف و تعطیل شدند. برای احیای این تشکل دانشجویی، برنامه‌ای دارید؟
یکی از سیاست‌ها، توسعه فعالیت‌های دانشجویی در قالب تشکل‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و من همیشه این را یک فرصت می‌دانستم و اکنون هم می‌دانم. هر قدر که از آن‌ها حمایت و دانشجویان را تشویق کنیم که وارد این عرصه شوند، آثار بسیار مثبتی روی فعالیت‌های علمی‌شان خواهد گذاشت ولی نکته ای که مورد توافق همه است، این است که باید ضابطه‌محور و قانونمند باشد. اگر این چارچوب رعایت شود، جا برای همه تشکل‌ها هست و همه با هر اعتقاد و سلیقه‌ای می‌توانند فعالیت کنند. به‌هرحال معنای فضای جدید اعتدال و امید و میانه‌روی که در کشور بالاخص در دانشگاه‌ها ایجاد شده، این است که با افراط و تفریط نمی‌توان دانشگاه‌ها را مدیریت کرد و دانشگاه را جلو برد و دانشگاه‌ها با افراط و تفریط موافق نیستند.
اما این فضای اعتدال کمک خواهد کرد تا همه فعالیت‌ها زیر این چتر بیایند و همه هم به این نتیجه رسیده‌اند که باید در چارچوب ضوابط و مقررات عمل کنند. من هم همیشه دیدگاه خود را اعلام کرده‌ام که عمیقا حامی فضای پرنشاط و باز سیاسی در دانشگاه‌ها هستم و باید تلاش کنیم که این فضا را هرچه بیشتر بهبود ببخشیم. اعتقاد دارم که هرچه بیشتر آرامش داشته باشیم، درنهایت فعالیت علمی، فرهنگی و سیاسی مطلوب‌تری نیز خواهیم داشت. مادامی که همه بپذیریم که به قوانین مربوطه احترام بگذاریم و فعالیت دانشجویی را با ابزار خاص خودش که همان گفت‌وگو و بحث و تبادل نظر و تضارب افکار و اندیشه‌هاست، پیگیری کنیم و جلو ببریم، در این صورت جا برای همه خواهیم داشت و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
مهم‌ترین محورهایی که در جلسه پنجشنبه گذشته با روسای دانشگاه‌ها گذشت، چه بود؟
بیشتر درباره آغاز سال تحصیلی بود. به‌هرحال همه پیش‌بینی‌های لازم شده تا یک سال پرجنب و جوش و پرنشاط را داشته باشیم. به دانشگاه‌ها تکلیف شده تا به‌لحاظ تجهیزات، کلاس‌های درس، حضور اعضای هیات علمی، کارگاه‌ها و کتابخانه‌ها، همه‌چیز مهیا باشد. خواستیم دانشگاه‌ها با برقراری تورهای علمی، امکان آشنایی با محیط و امکانات و فرصت‌هایی که در این فضا وجود دارد، فراهم شود. برای شروع کلاس‌ها برنامه‌ریزی منظم شده و با هماهنگی صورت‌گرفته، مشکلی نمی‌بینم و همه‌چیز برای آغاز سال تحصیلی مساعد و دولت در این زمینه آماده است. البته بعد از انتخابات، همان‌گونه که در جامعه نیز می‌بینید، فضای امید و نشاط و سرزندگی ایجاد شده که در پی آن، این فضا به دانشگاه‌ها هم تزریق شده که فوق‌العاده موثر است. به‌هر روی ما بر آنیم که از کرامت استادان و دانشجویان دفاع کنیم تا به کسی بی‌احترامی نشود و همه با شور و اشتیاق در کلاس حاضر شوند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم بخشی از مهم‌ترین خبرهای حوزه اجتماعی به تصمیم‌گیری رییس‌جمهوری برای انتخاب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اختصاص یافت. دانشگاهیان مطالبات مختلفی را همزمان با روی کار آمدن دولت روحانی مطرح کردند اما در بین همه این درخواستها، به رسمیت شناخته شدن استقلال دانشگاه‌ها توسط دولت، انتخابی شدن روسای دانشگاه‌ها و نگاه غیرامنیتی به آن‌ها سه مطالبه اصلی جامعه دانشگاهی کشور از دولت در مقطع فعلی بوده است. روحانی در کابینه‌اش، «جعفر میلی‌منفرد» را برای تحقق خواست و مطالبات دانشگاهیان و پیشبرد سیاست‌های برنامه‌های دولت یازدهم در حوزه آموزش عالی به مجلس پیشنهاد کرد اما با وجود حمایت گسترده دانشگاهیان، مجلس به «جعفر میلی‌منفرد» رای اعتماد نداد.
پس از او روحانی، به «جعفر توفیقی» اعتماد و او را برای یک دوره ۹۰ روزه، به عنوان سرپرست وزارتخانه «علوم، تحقیقات و فناوری» منصوب کرد تا یکی از خوشنام‌ترین مدیران آموزش عالی، سکانداری و هدایت کشتی آسیب‌دیده این وزارتخانه و دانشگاه‌ها را برعهده بگیرد. توفیقی گفته، گزینه نهایی دولت برای وزارت علوم است و برای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی می‌شود. براساس برنامه‌های دولت قرار است وزرای آموزش و پرورش، علوم و جوانان تا یک ماه دیگر به مجلس معرفی شوند. توفیقی در یک بعدازظهر شهریوری، زمان بسیار کوتاه نیم‌ساعته‌ای را -به سبب برنامه‌های فشرده پیش از آغاز سال تحصیلی جدید- در اختیار «بهار» قرار داد و پرسش‌هایمان را شنید و پاسخ گفت؛ در دفتر کارش، در طبقه ۱۶ جنوبی ساختمان اصلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جایی که این روزها پس از هشت سال بار دیگر چهره مدیران آشنا به چشم می‌خورد.
چطور شد که پس از هشت سال، مجددا قبول کردید تا به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بازگردید؟
برگشت من با تصمیم رییس‌جمهوری محترم و جمع‌بندی ایشان بود که براین اساس از من هم دعوت کردند تا در کابینه حضور داشته باشم. البته من حدود ۳۰ سال است که در بخش‌های مختلف مرتبط با وزارت علوم، تجربه مدیریت داشته‌ام و در مسئولیت‌های مختلف از مدیریت گروه در دانشگاه تا معاون وزیر و بعد هم به‌عنوان وزیر در سال هاي ۸۲ تا ۸۴ خدمت کرده‌ام و در تدوین بسیاری از قوانین از جمله برنامه‌های سوم، چهارم و قانون جدید وزارت علوم مشارکت داشته‌ام؛ مجموع این تجربیات در آموزش، پژوهش و فناوری در این مدت اعم از ملی و بین‌المللی این بود که می‌توانم در این برهه از زمان به پیشرفت‌های علمی کشور خدمتی کنم. امروز خوشبختانه تولید علمی، اولویت اصلی کشور شده است و تصور می‌کنم تمام ظرفیت‌های علمی، مدیریتی و پژوهشی باید کمک کنند تا این مسیر با قدرت جلو رود. معتقدم حل همه مشکلات ما در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تنها مستلزم توسعه علمی است.
در هشت سالی که گذشت، از یک سو، بسیاری از دانشجویان ستاره‌دار شدند و از سویی دیگر بسیاری از استادان دانشگاه‌ها، با بهانه‌هایی سیاسی، اجبارا بازنشسته یا محترمانه اخراج شدند. اتفاق‌هایی که اعتماد جامعه دانشگاهی نسبت به مدیریت وزارت علوم و دانشگاه‌ها را مخدوش کرد و فاصله عمیقی بین این دو ایجاد کرد. آیا می‌توان این اعتماد را دوباره احیا کرد و بازگرداند؟
در هر مقطعی از مدیریت، افراد نقاط قوت و ضعفی دارند. طبیعتا تدبیر اقتضا می‌کند که ما نقاط قوت را شناسایی و آن‌ها را تقویت کنیم تا پس از شناسایی نقاط ضعف، به آن‌ها رسیدگی شود. وزارت علوم و دانشگاه‌ها باید به گونه‌ای برخورد کنند که درها روی مردم باز باشد تا هرکسی، چه هیات علمی برای بازنشستگی و چه دانشجو برای ستاره‌دار شدن که احساس می‌کند در این سال‌ها حقی از او ضایع شده است، مراجعه کند و مسائل و مشکلات را بگوید. در واقع مردم باید بدانند که یک سیستم رسیدگی قوی و اطمینان‌بخش وجود دارد تا از این طریق و با عملکرد صحیح ما و رسیدگی دقیقی که به مطالبات هیات علمی و دانشجویان و کارکنان می‌شود، اعتماد برگردد.
انجمن‌های اسلامی در این سال‌ها، در بسیاری از دانشگاه‌ها یا به شدت محدود شدند یا دفاترشان توقیف و تعطیل شدند. برای احیای این تشکل دانشجویی، برنامه‌ای دارید؟
یکی از سیاست‌ها، توسعه فعالیت‌های دانشجویی در قالب تشکل‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و من همیشه این را یک فرصت می‌دانستم و اکنون هم می‌دانم. هر قدر که از آن‌ها حمایت و دانشجویان را تشویق کنیم که وارد این عرصه شوند، آثار بسیار مثبتی روی فعالیت‌های علمی‌شان خواهد گذاشت ولی نکته ای که مورد توافق همه است، این است که باید ضابطه‌محور و قانونمند باشد. اگر این چارچوب رعایت شود، جا برای همه تشکل‌ها هست و همه با هر اعتقاد و سلیقه‌ای می‌توانند فعالیت کنند. به‌هرحال معنای فضای جدید اعتدال و امید و میانه‌روی که در کشور بالاخص در دانشگاه‌ها ایجاد شده، این است که با افراط و تفریط نمی‌توان دانشگاه‌ها را مدیریت کرد و دانشگاه را جلو برد و دانشگاه‌ها با افراط و تفریط موافق نیستند.
اما این فضای اعتدال کمک خواهد کرد تا همه فعالیت‌ها زیر این چتر بیایند و همه هم به این نتیجه رسیده‌اند که باید در چارچوب ضوابط و مقررات عمل کنند. من هم همیشه دیدگاه خود را اعلام کرده‌ام که عمیقا حامی فضای پرنشاط و باز سیاسی در دانشگاه‌ها هستم و باید تلاش کنیم که این فضا را هرچه بیشتر بهبود ببخشیم. اعتقاد دارم که هرچه بیشتر آرامش داشته باشیم، درنهایت فعالیت علمی، فرهنگی و سیاسی مطلوب‌تری نیز خواهیم داشت. مادامی که همه بپذیریم که به قوانین مربوطه احترام بگذاریم و فعالیت دانشجویی را با ابزار خاص خودش که همان گفت‌وگو و بحث و تبادل نظر و تضارب افکار و اندیشه‌هاست، پیگیری کنیم و جلو ببریم، در این صورت جا برای همه خواهیم داشت و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
مهم‌ترین محورهایی که در جلسه پنجشنبه گذشته با روسای دانشگاه‌ها گذشت، چه بود؟
بیشتر درباره آغاز سال تحصیلی بود. به‌هرحال همه پیش‌بینی‌های لازم شده تا یک سال پرجنب و جوش و پرنشاط را داشته باشیم. به دانشگاه‌ها تکلیف شده تا به‌لحاظ تجهیزات، کلاس‌های درس، حضور اعضای هیات علمی، کارگاه‌ها و کتابخانه‌ها، همه‌چیز مهیا باشد. خواستیم دانشگاه‌ها با برقراری تورهای علمی، امکان آشنایی با محیط و امکانات و فرصت‌هایی که در این فضا وجود دارد، فراهم شود. برای شروع کلاس‌ها برنامه‌ریزی منظم شده و با هماهنگی صورت‌گرفته، مشکلی نمی‌بینم و همه‌چیز برای آغاز سال تحصیلی مساعد و دولت در این زمینه آماده است. البته بعد از انتخابات، همان‌گونه که در جامعه نیز می‌بینید، فضای امید و نشاط و سرزندگی ایجاد شده که در پی آن، این فضا به دانشگاه‌ها هم تزریق شده که فوق‌العاده موثر است. به‌هر روی ما بر آنیم که از کرامت استادان و دانشجویان دفاع کنیم تا به کسی بی‌احترامی نشود و همه با شور و اشتیاق در کلاس حاضر شوند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر