تکلیف عددهای چند هزار میلیاردی در شهرداری

معصومه اصغری در رو.زنامه شرق نوشت: بیش از صد روز از روزی که شورای شهر تهران با اکثریت آرا دوفوریت ارائه گزارش صدروزه شهردار به شورا و تدوین سند تحویل و تغییر را تصویب کردند می‌گذرد و قرار است نجفی در روزهای آینده گزارش خود را به شورای شهر تهران ارائه کند.

آنچه گزارش تحویل و تغییر نام گرفته، درواقع گزارشی واقع‌بینانه درباره آن چیزی است که شهردار تهران پس از ١٢ سال دوره مدیریت شهردار سابق تهران تحویل گرفته؛ آنچه درحال‌حاضر وجود دارد و اجرا می‌شود و آنچه به‌عنوان تغییر قرار است در برنامه کاری مدیریت متفاوت شهری قرار گیرد. یکی از دلایل تمایل به تهیه گزارش تحویل و تغییر توسط شهردار تهران ابهامات و عدم شفافیت و پاسخ‌گویی درباره عملکرد مدیریت قبلی بود و شورای شهر و شهرداری تهران از حدود سه ماه قبل از نشستن روی صندلی‌های سبز و انتخاب شهردار با این عدم شفافیت و آمارهای متناقض روبه‌رو بودند.

گمان این بود که پس از حضور در مسئولیت پرده‌ها کنار رفته و بسیاری از موضوعات مشخص ‌شود اما پس از زمان کوتاهی شهردار جدید تهران و اعضا یکی در میان اعتراضشان را نسبت به شرایط موجود ابراز کردند و تنها راهکار این بود که شهردار به‌عنوان فرد انتخابی و امین آنها و بالاترین شخص در رأس هرم شهرداری تهران اقدام به تهیه گزارشی کامل و در نهایت وضعیت موجود را برای آنها مشخص کند.

مهدی چمران، رئیس سابق شورای شهر تهران در سه دوره گذشته نسبت به عملکرد شهردار تهران در این مدت نگاهی واقع‌بینانه و مثبت دارد. او می‌گوید اینکه شهردار در شروع به کار خود پس از دوره‌ای طولانی عدم تغییر تصمیم می‌گیرد یکباره همه‌چیز را به هم نریزد عاقلانه است. او از موضوع عدم اطلاع دقیق نسبت به تعداد کارکنان در شهرداری تهران صحبت می‌کند و می‌گوید: به‌هم‌نریختن فضا در شهرداری تهران کار عاقلانه‌ای بود چراکه خسارت زیادی را به بار می‌آورد.

من با کوچک‌سازی موافق بوده و هستم و معتقدم شهرداری تهران شدیدا به کوچک‌سازی و چابک‌سازی نیاز دارد و آقای نجفی هم باید این کار را انجام دهد. تعداد کارکنان شورا هم در این سال‌ها ٢٠٠ نفر بود که برخلاف میل من در دوره چهارم به ٤٠٠ نفر رسید. من نمی‌گویم در شهرداری تعدیل گسترده انجام دهند اما می‌توانند با مطالعه و امکان‌سنجی نیروها را جابه‌جا کرده و مجموعه‌ها را توانمند کنند و اگر من بودم حتما ابتدا همین کار را می‌کردم.

او می‌گوید در دوره‌های قبلی شهردار هر ماه یک گزارش مالی به او ارائه می‌کرده و هر سه ماه گزارش رسمی عملکرد می‌داده که آن را به وزارت کشور هم ارسال می‌کردند و حالا هم باید ادامه داشته باشد. چمران می‌گوید برخی اقدامات در این مدت نباید روی زمین می‌ماندند و از پروژه‌های مهمی مثل مترو خط‌های ٦ و ٧ مثال می‌آورد و می‌گوید: خط ٧ را به دلیل نواقص تعطیل کردند و حالا به دلیل منابع مالی متوقف مانده و خط ٦ هم به سال آینده موکول شده و من می‌دانم که تحت فشار مالی هستند. درعین‌حال برخی پروژه‌های مهم نظیر بزرگراه ارتش، پل صنایع دفاع یا امتداد بزرگراه یادگار امام باقی مانده و نباید متوقف بمانند.

رئیس سابق شورای شهر تهران می‌گوید شهردار تهران در شرایط فعلی مجبور به تنظیم درآمد و منابع مالی برای شهرداری تهران است و می‌گوید: «می‌دانم که شهردار تهران نماینده‌ای را در مجلس برای دنبا‌ل‌کردن موضوعات مهمی مانند تغییرات مالیات بر ارزش‌افزوده قرار داده‌اند. تغییرات مالیات بر ارزش‌افزوده بسیار نگران‌کننده‌ است و کل شهرداری‌های کشور را فشل می‌کند و شورا را دور مي‌زند. او می‌گوید تا جایی که می‌داند وزارت کشور با وزارت اقتصاد و دارایی درباره حل این موضوع روی همان ٥٠ درصد سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش‌افزوده توافق کرده‌اند و مذاکرات نجفی در این مسیر مهم بوده است.

شورای شهر پنجم هم مانند شوراهای قبل از همان ابتدای کار خود با این چالش روبه‌رو بود که ردیف‌های بودجه‌ای، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت در برنامه پنج‌ساله شهرداری و طرح‌های جامع تهران به‌طور کامل اجرا نمی‌شوند و شهرداری تهران آن بخش‌های موردنظر خود را انتخاب و ردیف‌ها را جابه‌جا کرده و دست آخر شورا با متممی فربه و چاق و الزامی و هزینه‌های فاقدی که همیشه توجیهی دارند، در روزهای پایانی سال مواجه می‌شود. محمدعلی نجفی در اولین نشست خبری خود با رسانه‌ها اعلام کرد که درباره بسیاری از ابهامات عملکردی شهرداری تهران در گزارش صدروزه خود توضیح خواهد داشت.

او درعین‌حال درباره چند بخشنامه محدود خود که حساسیت زیادی هم داشت توضیح زیادی ارائه نکرد و اعلام نتایج و اثرات این بخشنامه‌ها را هم موکول به گزارش صدروزه خود کرد. او در نشست خبری خود گفت: شورای شهر تهران ظرف صد روز گزارشی از ما درخصوص وضعیت تهران خواسته که به تفصیل به این موضوعات شهرفروشی اشاره خواهم کرد. او درعین‌حال بررسی بسیاری از ادعاها و درخواست‌ها از شهرداری را بدون بررسی ممکن ندانسته و در این مورد هم قرار بود در گزارش صدروزه توضیح دهد.

او گفته بود: «موضوعی همچون هولوگرام‌ها باید راستی‌آزمایی ‌شود؛ ما اعلام کردیم هرکسی که از قبل هولوگرام دریافت کرده است باید بیاید و هولوگرامش در این کمیته مورد بررسی قرار بگیرد. تاکنون ٤٢٧ مراجعه وجود داشته که از این میان ٢٠٠ مورد بررسی شده که تعدادی تأیید یا تعدادی رد شده‌اند. در مهلت صدروزه‌ای که توسط شورا به من داده شده است، کل وضعیت شهرداری پس از این صد روز اعلام خواهد شد که در آن هنگام رسانه‌ها می‌توانند تناقضات را مورد بررسی قرار دهند».

محمود میرلوحی، عضو شورای پنجم، می‌گوید نجفی در این مدت با دو دسته از امور مواجه بوده است؛ یک بخش اقداماتی است که قبلا انجام نمی‌شده یا روند مشخصی نداشته و مقیاس و معیاری برای مقایسه آنها وجود ندارد. نمونه آنها هم بند ٢٠ ماده ٧١ وظایف شوراهاست که هر شش ماه شهردار باید به آنها گزارش مالی کاملی را ارائه کند که انجام نشده است و طبق گزارش اخیر خزانه‌دار مشخص بود که شرایط مساعدی در این شفافیت مالی نداریم. او می‌گوید در بخش دیگر با اخبار و آمار و گزارش‌هایی روبه‌رو هستیم که قبلا وجود داشته، اما استاندارد مشخصی ندارند و بدیهی‌ترین مسائل در آنها رعایت نشده و نمی‌توان به آنها اعتماد کرد.

میرلوحی نبود آمار دقیق از بدهی‌ها، قراردادها یا حتی تعداد دقیق نیروی انسانی در شهرداری تهران را به‌عنوان نمونه مطرح می‌کند و می‌افزاید: اصلا تعریف بدهی و معوقه و هزینه فاقد و هزینه و دارایی‌ها از نگاه مدیران سابق فرق داشته و آمارها و توضیحاتی من‌درآوردی و خارج از عرف و قانون دارند که نمی‌توان آنها را با واقعیت تطبیق داد؛ به‌عنوان‌نمونه قبل از پایان مدیریت شهری رقم ١٦‌ هزار‌میلیارد تومان را به‌عنوان بدهی اعلام می‌کردند و حالا و تاکنون بدهی شهرداری تهران از مرز ٤٠‌ هزار‌میلیارد تومان گذشته و هنوز رقم دقیقی ندارد.

او به گزارش غیرواقعی سایتی نزدیک به محمدباقر قالیباف- شهردار سابق تهران- که چندی قبل منتشر شده بود اشاره دارد و می‌گوید: در آن گزارش گفتند که ١٤‌هزار‌میلیارد از دولت طلب دارند، ١٦‌هزار‌میلیارد بدهی در شهرداری وجود دارد که هیچ‌کدام از اینها با واقعیت تطابق ندارد. او می‌گوید در روزهای پایانی دوره قبل مدیریت شهری بالاخره پس از اصرار فراوان آمار ٦٣‌ هزار نفر را اعلام کردند و در ادامه شهردار تهران اعلام کرد این آمار ٦٨‌ هزار نفر است و پنج ‌هزار نیروی رسمی‌شده وجود دارد.

این عضو شورای شهر تهران می‌گوید: ما نمی‌خواهیم شهردار تهران جزئیات و موارد ریزی از موضوعات را به ما بگوید؛ ما می‌خواهیم برخی مسائل مهم نظیر دارایی‌ها، قراردادها، بدهی‌ها و تخلفات و تعداد نیروی انسانی را که بار مالی زیادی به‌همراه دارد اعلام کند تا بتوانیم بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم. اگر قرار باشد تکلیف عددهای چند‌هزار‌میلیاردی در شهرداری روشن نشود، نمی‌توانیم با شفافیت درباره آینده تصمیم‌گیری کنیم و خود شهردار نمی‌تواند این شهر را اداره کند. آقای نجفی قرار است چهار سال در این مجموعه بماند و شهر را اداره کند و باید بداند با چه شرایطی روبه‌رو است وگرنه در میدان قبلی‌ها بازی خواهد کرد.

میرلوحی تصريح مي‌كند كه نجفی تاکنون همان شهردار موردنظر ما بوده است و در توضیح این حرف می‌گوید: نجفی فردی اهل مدیریت علمی و برنامه‌ریزی و بیان موضوعات و گزارش‌دهی با زبان آمار است و به ما هم با همین زبان حرف می‌زند و با زبان من‌درآوردی مدیریت قبلی فرق زیادی دارد.

آنچه از عنوان گزارش صدروزه شهردار تهران برمی‌آید، حداقل از یک سوی آن؛ یعنی گزارش «تحویل» قرار است به آن بخشی که مطالبه عمومی درباره شفافیت عملکرد شهرداری تهران در ١٢ سال گذشته است بپردازد و نجفی با شفافیتی که مردم انتظار دارند اعلام کند شهرداری را با چه حجمی از بدهی و ورشکستگی مالی، چه حجمی از تعهدات مالی، به‌خصوص در حوزه شهرسازی و هولوگرام‌ها و کارگزاری‌ها و پیمانکاران که به‌جز بانک‌ها و مؤسسات مالی دنبال می‌شوند، تحویل گرفته است.

نجفی در این گزارش و در قسمت تحویل شهرداری تهران باید میزان تعهد و پایبندی شهردار سابق به قوانین و طرح‌های جامع و تفصیلی و بسیاری از تعهداتی را که در قالب مصوبات بوده اعلام کند و به‌طور مشخص درباره تخلفات کلان شهردار سابق تهران و شهرداری سابق حرف بزند و گزارش بدهد و در ادامه به بخش دوم گزارش خود؛ یعنی تغییر در شهرداری تهران با توجه به شرایطی که می‌تواند تغییر دهد برود. اگرچه زمزمه‌های عدم تمایل یا ممانعتی ناگفته درباره عدم ورود یا کم‌رنگ پرداختن به گذشته شهرداری تهران از قبل وجود داشته و دارد، اما مدیریت شهری جدید که حالا در اختیار اصلاح‌طلبان، آن هم با رأیی متفاوت و در نتیجه توجه تاریخی مردم است، باید بداند که مردم همچنان منتظر هستند تا آنچه واقعیت است را بشنوند و بعد شاهد تغییر باشند.

شهردار تهران بعد از گزارش صدروزه وارد فاز اجرائی می‌شود که مطالبات را جدی‌تر از قبل دنبال می‌کند و بعد از این گزارش دیگر شهردار قبل و شهردار بعد معنی ندارد؛ باید تغییر رخ دهد؛ پس چه بهتر که در این گزارش به طور کامل با مردم حرف بزند.