توضیح در مورد احتمال فعالیت گسل ماهدشت

خبرگزاری ایلنا: معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور با تاکید بر اینکه هیچ‌گونه نشانی از فعالیت گسل‌های اطراف تهران مشاهده نمی‌شود، فعالیت گسل ماهدشت با بزرگای ۶ ریشتر را رد کرد.

محمد تاتار؛ معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور در رابطه با آخرین نتایج بررسی زمین لرزه ۵.۲ ریشتری شب گذشته که کرج، قم و تهران را لرزاند، بیان داشت: منطقه اشتهارد تقریباً دو ماهی است که فعالیت آن از حالت نرمال خارج شده است و بعد از زمین لرزه کرمانشاه شاهد فعالیت محسوس بیشتری در شمال گسل اشتهارد بوده‌ایم که تقریباً در همین منطقه‌ای است که زمین لرزه دیشب اتفاق افتاده است و این به طور کامل از طریق شبکه‌های لرزه‌نگاری مانیتور می‌شد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور گفت: زمین لرزه‌ شب گذشته به لحاظ موقعیتی به دلیل اینکه پوشش شبکه‌ای در این مناطق نسبتاً خوب است، قابل شناسایی صحیح بود و با دقت قابل قبولی مکان‌یابی شده است که طبق این اطلاعات این زلزله در نزدیکی ملارد و در ۱۴ کیلومتری جنوب کرج رخ داد و با توجه به اینکه عمق آن صبح امروز دوباره بازنگری شده است در عمق ۱۶ کیلومتری اتفاق افتاده است و یکی از دلایلی که وسعت زیادی داشت و در تهران به وضوح احساس شده است به دلیل عمق زیاد زمین‌لرزه بوده است که وسعت حس کردن زمین لرزه را بالا می‌برد.

وی افزود: این زمین لرزه برای ما چندان عجیب نبوده است. نگرانی‌هایی در این خصوص داشته‌ایم اما نمی‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که دقیقا‌ این اتفاق کی رخ می‌دهد و متاسفانه دیشب این زمین لرزه اتفاق افتاد. به لحاظ موقعیتی با توجه به دقت خوبی که داریم نزدیک‌ترین گسلی که الان روی نقشه هم آمده است و در رابطه با آن مطالعاتی صورت گرفته، گسل اشتهارد است که این گسل در شرایط کنونی بیشترین احتمال را دارد که بتواند گسل مسبب باشد.

وی ادامه داد: در منطقه شمالی‌تر نیز گسل طالقان را داریم که از گسل‌های شمال تهران است. قطعا زلزله دیشب به گسل طالقان مربوط نیست و احتمال اینکه مرتبط با فعالیت گسل اشتهارد باشد بالاتر است یا اینکه مرتبط با گسل دیگری در منطقه باشد که تا به امروز در نقشه مشخص نشده است.

تاتار بیان داشت: در نقشه‌های کشوری که شامل نقشه گسل‌های فعال می‌شود چه در نقشه‌ گسل‌های فعال در انتشارات پژوهشگاه و چه در نقشه لرزه زمین ساخت کشور که در سازمان زمین‌شناسی منتشر شده، مهم‌ترین گسل‌ها همین گسل‌هایی است که به آن اشاره کردم. در شرایط کنونی و با دیتاهای موجود احتمال بیشتر را به فعالیت گسل اشتهارد می‌دهیم. در حال حاضر تیمی را اعزام کرده‌ایم تا در این منطقه دستگاه‌های لرزه‌نگاری نصب کنند. موقعیت کم و بیش تحت کنترل است و اینکه چه گسلی باشد شاید در این شرایط از اهمیت زیادی برخوردار نباشد، اما اگر گسل متفاوتی باشد حتما در این خصوص اطلاع‌رسانی خواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که برخی سایت‌های خارجی امکان پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بعدی را داده‌ند، آیا می‌توان به آنها استناد کرد؟ بیان داشت: سایت‌های علمی که در آن افراد توانمند و شاخص فعالیت می‌کنند به هیچ عنوان به این حوزه وارد نمی‌شوند چون واقعاً پیش‌بینی زمین لرزه غیرممکن است یعنی اگر قرار باشد پیش‌بینی صورت بگیرد قطعاً توسط افراد حاضر در منطقه و شبکه‌های موجود در منطقه خواهد بود. نمی‌توان از راه دور و با فواصل زیاد زمین لرزه را پیش‌بینی کرد. اینکه افراد با چه نیتی اطلاعات سایت‌های خارجی را در این خصوص منتشر می‌کنند مشخص نیست.

وی افزود: این بهم ریختن جو روانی است و سایت‌های شناخته شده آمریکایی که بهترین زلزله‌شناسی دنیا را انجام می‌دهد در هیچ کجای دنیا امکان پیش‌بینی زمین لرزه را نداشتند، بنابراین این اخبار منتفی است و صحت ندارد.

تاتار گفت: اینکه گسل های تهران فعال شده‌اند یا نه باید بگویم در حال حاضر پای کامپیوتر هستم هیچ‌گونه نشانی از فعالیت گسل‌های اطراف تهران مشاهده نمی‌شود و این نکته خوبی است؛ چون مشاهدات ماست، اما اینکه بگویم این اتفاق زمین‌لرزه اصلی بوده است یا پیش‌لرزه کار دشواری است. در بسیاری از مواقع بعد از زمین لرزه نشانه‌هایی دیده می‌شود که احتمال می‌دهیم ۶۰ تا ۷۰ درصد یک زمین لرزه بوده است که با چند پس لرزه تخلیه می‌شود و پاسخ محیط اطراف و تنش‌های آزاد شده از زلزله اصلی را می‌توان مانیتور کرد. در حال حاضر چنین چیزی مشاهده نشده است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی کشور گفت: شبکه در محل وقوع زلزله جای‌گذاری می‌شود تا هم پس‌لرزه‌ها را دریافت کنیم و هم افزایش و کاهش فعالیت را مانیتور کنیم. بنابراین در این خصوص نمی توان حرف قطعی زد و گفت که این پیش‌لرزه‌ای بوده است که زلزله بزرگ در پیش دارد. غیرممکن است که بتوان این را صددرصد اعلام کرد. در این خصوص در حال مطالعه هستیم اما پیچیدگی‌های بسیار دارد اینکه فعال شدن گسل‌های بسیاری می‌تواند در پی باشد، هنوز مشخص نیست اما تاکید می‌کنم که مردم باید هوشیار باشند و آمادگی لازم را داشته باشند. نمی‌توان گفت که مردم با خیال راحت در خانه‌های خود بخوابند، اما مردم و مسئولان باید با هوشیاری کامل این مدت را سر کنند.

وی در رابطه با خبرهایی مبنی بر اینکه اگر گسل ماهدشت فعال شده باشد، خطر وقوع زلزله ۷ تا ۸ ریشتری وجود دارد، گفت: نه به هیچ عنوان این را قبول ندارم. حتی اگر فعال شده باشد، اصلا نمی‌توان بزرگی خاصی را به آن نسبت داد.