خودكشی های دانشجویی ، چاره دارد

روزنامه قانون: مشكلات زندگي فردي و اجتماعي دانشجويان هر روز بيشتر مي شود. از مشكلات مالي و روحي گرفته تا محدوديت هاي صنفي كه گروهي از دانشجويان را با شرايطي خاص و نگران كننده براي ادامه تحصيل و زندگي مواجه كرده است.

در اين ميان، اخبار درگيري ها و خودكشي‌هاي دانشجويي كه پايان خط تحمل فشارهاي بي شمار دانشجويان است، هر روز بيشتر شده و كمتر به آن توجه مي شود. روزنامه قانون ، چندي قبل و همزمان با روز دانشجو، گزارشي مستند از اوضاع نامساعد زندگي گروه‌هاي مختلف دانشجويي منتشر كرد كه در ادامه آن گزارش سراغ «فاطمه زکی» رييس سابق مددكاري دانشگاه تهران رفت تا تصوير واقعي تري از فضاي اين سال‌هاي دانشگاه هاي كشور ارائه كند.

خانم زكي در دانشگاه تهران مشاوره خوانده و بعد از فارغ‌التحصیلی در این دانشگاه در سمت مددکار و بعد ريیس بخش مددکاری دانشگاه مشغول به کار شده است. او ۱۰ سال است که بازنشسته شده اما همچنان در سمت ريیس بخش مددکاری کارمندان دانشگاه مشغول به فعالیت است. وقتی به دفتر او در ساختمان پشتی دانشگاه تهران رفتیم،همراه با چند نفر از کارمندان دانشگاه مشغول چاره گشایی برای حل مشکل مالی همکارانش بود.

همه چيز را نمي توان گفت

او خاطرات فراوانی از سال های خدمتش در دانشگاه از دانشجوها و استادها دارد. آنقدر که هر چند وقت یک‌بار به او پیشنهاد می کنند خاطراتش را ثبت و به صورت کتاب منتشر کند. اما او مخالفت می کند و می گوید: «همه چیز را نمی شود گفت و نوشت. باید زمان زیادی بگذرد تا بتوان حقیقت ها را به زبان آورد.» اولین انتقاد او به عنوان یک مددکار قدیمی، جدی نگرفتن مددکاری در مدارس و دانشگاه هاست. می گوید:« ما در کشورهای پیشرفته دنیا حتی در مهدکودک ها نيز مددکار داریم اما متاسفانه موضوع مددکار و مشاور در مدارس، دبیرستان‌ها و دانشگاه های ما آن طور که باید جدی نیست.

یعنی بچه‌ها نمی دانند وقتی مشکلی روحی برای‌شان پیش می آید باید به چه کسی مراجعه کنند. بعضی وقت ها مشاورها در حد مشاوره بهداشتی در مدارس می توانند به بچه ها کمک کنند. گاهی وقت ها معلم تاریخ برای بچه ها نقش مشاور را هم بازی می کند که این باعث می شود از اساس بچه ها مشکلات روحی و روانی داشته باشند و دردانشگاه‌ها با مشکلات جدی مواجه شوند.» دانشجوها در دانشگاه دنبال یک حامی جدی می گردند. کسی که قرار است به آنها مشاوره بدهد، نباید قضاوت‌شان کند، بلكه بايد صادقانه حرف دل‌شان را گوش کند. این موضوعی است که خانم زکی به آن اشاره می کند و ادامه می دهد:«سال ۷۷دانشجویی داشتیم که با معدل بالا می خواست در مقطع کاردانی انصراف بدهد و ترک تحصیل کند. آن موقع این ماجرا برای همه عجیب بود. من سعی کردم با این دختر ارتباط برقرار کنم تا مشکلش را حل کنم. او به من گفت که با پسری آشنا شده و مدتی با او ارتباط برقرار کرده و حالا پشیمان است.

چون آن پسر با دختر دیگری رابطه نامشروع داشته و نمی خواهد با او ازدواج کند. دنیا برای او به پایان رسیده بود و می خواست خودکشی کند. من سعی کردم آرامش کنم تا مشکلاتش را بتواند برطرف کند. یادم می‌آید که می‌خواست خودش را تنبیه کند و به خاطر رابطه بی‌سرانجام با یک پسر، با مردی میانسال که زن و بچه داشت و از او خواستگاری کرده بود ازدواج کند. من منتظر شدم تا این دختر حرف هایش را بزند و بعد به او گفتم کارهایت را تایید نمی کنم اما به تو نمی گویم که باید بقیه زندگی ات را هم نابود کنی. تو باید برای جبران راهی پیدا کنی.خلاصه اینکه آن ماجرا تمام شد و الان آن دختر ، همسر و چند فرزند دارد و زندگی اش هم خوب است. اما آن موقع چنین مشکلی برایش تابوی مرگ بود که می‌خواست هر چه زودتر خودش را از شر آن خلاص کند.»

دوست جاي مشاور را نمي گيرد!

خانم زکی وقتی خاطرات آن روزها را مرور می‌کند ادامه می دهد: «مشکلات این روزهای دانشجوهای دختر این است که به جای اینکه به مشاور مراجعه کنند درباره مشکلات‌شان با دوستان‌شان مشورت می کنند و این خوب نیست. چون مشکل از کاه تبدیل به کوه می شود. اما مشاور می تواند مشکلات‌شان را آسیب شناسی کند و گفت که مدتی درگیر اعتیاد بود و قصد ترک تحصیل داشت اما با هدایت او دوباره به دانشگاه برگشت و حالا هم همسر و فرزند دارد:«دانشجوی دیگری داشتم که به پدرش علاقه زیادی داشت. اما پدرش به شدت سیگار می‌کشید تا آنجا که دچار بیماری ریه شد و بعد ازمدتی فوت کرد. وقتی فوت کرد، مادر شروع کرد به سیگار کشیدن. این دختر هم به خاطر اینکه از پدر و مادرش انتقام بگیرد سراغ سیگار رفت. بعد از سیگار سراغ شرب خمر رفته بود و بعد از آن هم سراغ مخدرهای دیگر. ظاهرش را می‌دیديد، همه چیز معلوم بود.

موهایش را با مدل های عجیب و غریب رنگ می کرد و در کلاس های دانشگاه هم حاضر نمی شد. بعد از مدتی آنقدر وضعیتش حاد شد که او را برای ترک در بیمارستان بستری کردیم و مادرش را خواستیم تا از شهرستان به تهران بیاید. بعد از مدتی معلوم شد تمام کارهایش به خاطر لجبازی با پدر و مادر بود. در نهایت خوب شد و دوباره به محیط دانشگاه برگشت.» خانم زکی وقتی این ها را تعریف می کند، لبخندی دلنشین به چهره اش می آید و ادامه می دهد:« چند وقت پیش او را در نزدیکی پل سیدخندان دیدم که از دور صدایم زد و گفت در یک شرکت شیمی مشغول به کار شده و چند تا بچه هم دارد.»

داستان هاي تمام نشدني

او درباره یکی دیگر از پسران دانشگاه تهران به نام علی که با رتبه ۱۰ در کنکور ارشد حقوق قبول شده بود می‌گوید:«علی در دوران دبیرستان با یکی از همکلاسی‌هایش در مدرسه درگیر شده بود و کار به چاقوکشی رسیده بود. او طرف مقابل را زخمی کرد و تا همین چند ماه پیش ۶ ماه در زندان بود و ۶ ماه را بیرون از زندان می گذراند.