روز جهانی یوزپلنگ و زمانی برای از دست ندادن

یوزپلنگ گونه ای در خطر انقراض است و بر اساس آخرین آمار کمتر از ۵۰ قلاده از آن در کشور باقیمانده است، بنابراین برای حفظ این گربه سان ارزشمند زمانی برای از دست دادن نداریم.

خبرگزاری ایرنا: یوزپلنگ گونه ای در خطر انقراض است و بر اساس آخرین آمار کمتر از ۵۰ قلاده از آن در کشور باقیمانده است، بنابراین برای حفظ این گربه سان ارزشمند زمانی برای از دست دادن نداریم.

یوزپلنگ گربه سانی مهره‌دار و پستاندار از راسته گوشتخواران است، در گذشته در بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه ‌قاره هند یافت می‌ شد، اما امروزه با کاهش شدید جمعیت روبرو شده‌ است.

از میان دو زیرگونه اصلی یوزپلنگ، 'یوزپلنگ آسیایی' که به نام زیستگاه اصلی آن یوزپلنگ ایرانی خوانده می شود، در خطر جدی انقراض قرار دارد و تعداد کمی از آن در دشت ‌های مرکزی ایران به بقا ادامه می ‌دهند.

روز جهانی یوزپلنگ و زمانی برای از دست ندادن

با توجه به اهمیت موضوع در خطر انقراض بودن این گونه ارزشمند، از سال 2010 ،چهارم دسامبر همزمان با 13 آذر به عنوان روز جهانی یوزپلنگ نام گذاری شده است.

وضعیت یوزپلنگ های ایرانی خوب نیست و نیازمند توجه بیشتر است ، تخریب زیستگاه ها، فعالیت معادن، جاده کشی، سگ های گله و کاهش طعمه برخی از عواملی است که حیات این گونه های ارزشمند را تهدید می کند.

هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی به این مناسبت به خبرنگار علمی ایرنا گفت: برآوردها نشان می دهد کمتر از 50 یوزپلنگ در کشور وجود داشته باشد که حفاظت از این گونه ارزشمند نیازمند تعامل بیشتر است.

وی به عوامل تهدید یوزپلنگ ها اشاره کرد و افزود: یکی از این عوامل جاده سازی است، در بسیاری از کشورهای پیشرفته با وجود عبور جاده حتی از میان پارک های ملی و زیستگاه حیوانات معمولا تلفاتی گزارش نمی شود چون برای عبور حیوانات میانگذر احداث می کنند کاری که باید برای عبور یوزها در کشور انجام دهیم.

جوکار به آمار تلفات جاده ای یوز در کشور اشاره کرد و گفت: از سال 1380 تا 1396 حدود 13 مورد تصادف جاده ای داشته ایم که بر اثر آن 19 یوز تلف شده اند، از این تعداد 13مورد تا قبل از سال 93 در جاده های استان یزد و خراسان جنوبی بود و بقیه در محور سمنان رخ داده است.

وی با تاکید بر ایمن سازی جاده ها در مسیر عبور و مرور یوزها اظهار کرد: یکی از مسیرهای اصلی یوزپلنگ محدوده بین میامی تا سبزوار معروف به محور عباس آباد است که قرار شد با همکاری وزارت راه و شهرسازی فنس کشی شود.

جوکار ادامه داد: با توجه به اهمیت موضوع مذاکراتی میان پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت راه و شهرسازی صورت گرفت و مقرر شد این وزارتخانه مبلغ یک میلیارد تومان برای فنس کشی محدوده ای از جاده عباس آباد اختصاص و کار فنس کشی را انجام دهد.

وی افزود: کل محدوده حادثه خیز در محور عباس آباد حدود 12 کیلومتر است اما قرار شد این میزان در دو مرحله ایمن سازی شود که هنوز آغاز نشده است.

جوکار در مورد علت به تاخیر افتادن ساماندهی جاده عباس‌ آباد هم اظهار کرد: همه کارهای مربوط به این جاده انجام ، بودجه‌ها مصوب و حتی پیمانکار مشخص شده است بنابراین شرایط لازم برای اجرای طرح‌ها به طور کامل آماده است اما نمی‌دانیم چرا مجری یعنی وزارت راه اجرای پروژه را آغاز نمی‌کند.

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی در ادامه سخنانش اظهار کرد: اگر گفته می شود عمده تلفات یوزها جاده ای است شاید خیلی کارشناسانه شده نباشد چون میزان بروز تلفات جاده ای به علت در دسترس بودن قابل مشاهده است در حالی که در مساحت 6 میلیون هکتاری زیستگاه یوزپلنگ ها در مرکز کشور هزاران عوامل از جمله بیماری و درگیری با گوشتخواران دیگر مانند پلنگ و گرگ آنها را تهدید می کند و ممکن است تلف شوند که ما آنها را نمی بینیم، بنابراین پررنگ شدن جاده در تلفات یوز به علت دیده شدن است.

جوکار تاکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست و پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تمام تلاش خود را برای حفظ گونه ارزشمند یوزپلنگ خواهد کرد و در این راستا از مشاوران خارجی و کارهایی که در نقاط مختلف دنیا انجام شده است، بهره خواهد بود.

وی ادامه داد: بر این اساس از دو یوزپلنگ نر ( کوشکی) و ماده ( دلبر) در پارک پردیسان با هدف تکثیر در اسارت نگهداری می شود و برای به ثمر رسیدن این هدف با کارشناسان و افراد خبره خارجی در زمینه تکثیر در اسارت گربه سانان در ارتباط هستیم.

جوکار گفت: تاکنون تلاش زیادی برای جفت‌گیری طبیعی دلبر و کوشکی صورت گرفت، از سال گذشته مطمئن شدیم که جفت‌گیری طبیعی این دو یوزپلنگ ممکن نیست و باید به خاطر سن و سال کوشکی کار دیگری انجام دهیم.

مدیر پروژه حفاظت از یوز پلنگ آسیایی افزود: از این رو پیگیری‌ها برای انجام جفت‌گیری مداخله‌گرایانه از دی ماه سال گذشته آغاز شد و سعی داریم با کمک کارشناسان خارجی بهترین کار را انجام دهیم تا شاید این دو یوز ناجی نسل خود در آسیا باشند.

وی در ادامه به برخی ابهامات درباره عدم حمایت سازمان ملل از پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گفت: معاون سازمان ملل در آخرین جلسه کمیته راهبری پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی حضور داشت و ضمن تاکید بر تمایل سازمان ملل برای ادامه همکاری در این پروژه اعلام کرد ناچار هستیم بعد از این از ساختار جدید سازمان ملل درباره تمام پروژه های بین المللی تبعیت کنیم.

جوکار درباره ساختار جدید همکاری سازمان ملل با پروژه های بین المللی توضیح داد: تاکنون همکاری سازمان ملل با پروژه ها به این صورت بود که این سازمان بودجه ای را تصویب و برای هزینه وسط می گذاشت و معادل آن را باید دستگاه دولتی همکار هزینه می کرد اما تاکنون دستگاه دولتی ملزم به این نبود که مبلغ تعیین شده را به اشتراک بگذارد اما در ساختار جدید مبلغ تعیین شده از سوی سازمان دولتی باید ابتدا در حساب مشترک سازمان ملل و پروژه مورد نظر واریز شود تا همکاری ادامه یابد.

وی ادامه داد: در روند قبلی وقتی اعلام می شد که مبلغی مثلا برای پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به استانی داده شد، سازمان ملل قبول می کرد اما اکنون این طور نیست و سازمان های دولتی چه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست باید ابتدا مبلغ تعیین شده را در صندوق مشترک واریز تا از آن محل هزینه شود.

وی اظهار کرد: اکنون در حال کار روی طرح تنوع زیستی در سازمان حفاظت محیط زیست هستیم که طرحی پنج ساله است، مبلغی برای اجرای آن تعیین شده که باید از بودجه ملی محقق شود.

جوکار گفت: قرار شد پروژه حفاظت از یوزپلنگ در قالب یکی از پروژه های این طرح تعریف شود که در این صورت مبلغ مورد نیاز برای واریز به صندوق مشترک از محل این طرح تامین می شود که در صورت تحقق آن پروژه حفاظت از یوزپلنگ همچنان بین المللی باقی می ماند.
حمید ظهرابی سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست از اختصاص ۵۰۰ میلیون تومان به پروژه یوز از محل طرح‌ های تنوع زیستی خبر داده است.