نگاهی به بازی قدرت پسر ملک سلمان

ابتدا مقامات سعودی گزارش دادند که توانسته‌اند موشک پرتاب‌شده به طرف شمال شرق ریاض از سوی حوثی‌ها در یمن - کشوری که مداخله نظامی به رهبری سعودی‌ها در آنجا به یک جنگ طولانی‌مدت و مخرب تبدیل شده است- را خنثی کنند.

روزنامه شرق: ابتدا مقامات سعودی گزارش دادند که توانسته‌اند موشک پرتاب‌شده به طرف شمال شرق ریاض از سوی حوثی‌ها در یمن - کشوری که مداخله نظامی به رهبری سعودی‌ها در آنجا به یک جنگ طولانی‌مدت و مخرب تبدیل شده است- را خنثی کنند.

یمن اکنون در محاصره کامل قرار دارد. دوم، نخست‌وزیر لبنان، سعد حریری، در حالی استعفای خود را اعلام کرد که به عربستان‌سعودی سفر کرده بود. این اقدام باعث تعجب بسیاری از تحلیلگران شده و لبنان را بار دیگر وارد بحران سیاسی کرده است. همچنین مقامات سعودی شماری از اعضای خانواده سلطنتی، وزرای کابینه و تجار مشهور این کشور را بازداشت کردند؛ اقدامی که در راستاي تقویت جایگاه محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد است. در میان بازداشت‌شدگان، شاهزاده متعب بن عبدالله، وزیر گارد ملی سعودی و یکی از پسران محبوب پادشاه درگذشته عربستان و نیز شاهزاده ولید بن طلال، ‌میلیاردر مشهور در سرمایه‌گذاری شرکت‌های غربی نیز قرار دارند.

همان‌گونه که «کریم فهیم»، یکی از همکاران در یادداشتی نوشته، این بازداشت‌ها در زمانی انجام گرفته که تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بی‌سابقه‌ای در عربستان‌سعودی اتفاق می‌افتد. پادشاهی عربستان تدابیر قابل‌توجهی برای آزادشدن اقتصاد این کشور و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در راستای جداشدن از وابستگی به نفت انجام داده است. این تلاش‌ها نیاز به پاک‌سازی فساد در این کشور دارد؛ کشوری که جمعیت جوان رو به رشد و پرشورش احساس می‌کنند که درهای ثروت‌ و قدرت روی آنها بسته شده است.

همچنین دیوید کرکپاتریک، روزنامه‌نگار نیویورک‌تایمز، درباره بازداشت‌های اخیر می‌نویسد، عربستان‌سعودی یک سلطنت اجرائی بدون قانون اساسی نوشته‌شده یا مؤسسات دولتی مستقل نظیر پارلمان و دادگاه دارد. برهمین‌اساس ارزیابی اتهامات فساد بسیار دشوار است. مرزهای میان اموال عمومی و ثروت خانواده سلطنتی مشخص نیست و به نظر می‌رسد که فساد بسیار گسترده است. برخی ناظران این سرکوب‌ها را یک پیام روشن به دو طیف می‌دانند؛ اولین طیف چهره‌های قدرتمند و پولدار این کشور و طیف دیگر جامعه گسترده‌ای است که علاقه‌مند به اصلاحات بزرگ هستند.

بروس ریدل، از مؤسسه بروکینگز نیز بر این باور است. ناظران مطلع از سیاست‌های داخلی عربستان‌سعودی معتقدند که بسیاری از بازداشت‌های روحانی‌ها و روشنفکران در تابستان امسال نشانه تنش‌ها در داخل سیستم پادشاهی است. هیچ‌گونه تضمینی وجود ندارد که اگر ملک سلمان بمیرد، در این صورت جانشینی به‌راحتی انجام گیرد. آخرین دور بازداشت‌ها این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند که بحث جانشینی فراتر از آنچه که پادشاه و پسر او می‌خواهند، بسیار دشوارتر است.

اما ریدل این اتفاقات اخیر از سوی عربستان‌سعودی را به‌عنوان کم‌شدن درخشش ریاض در منطقه می‌داند. او می‌نویسد، پادشاهی عربستان در یک تقاطع قرار گرفته که از یک سو اقتصاد این کشور به دلیل قیمت پایین نفت دچار چالش شده، جنگ در یمن پیچیده شده است، بایکوت‌کردن قطر شکست خورده، نفوذ ایران در لبنان، سوریه و عراق افزایش یافته و
در نهایت جانشینی در این کشور به یک سؤال بزرگ تبدیل شده است. درواقع دوران کنونی یکی از آسیب‌پذیرترین دوران‌ها در تاریخ سعودی در طول بیش از نیم‌قرن گذشته بوده است.