بیروت درمحاصره حریری در کلاف سردرگم

متین مسلم؛ کارشناس ارشد روابط بین الملل در روزنامه قانون نوشت: با شخصیت و روحیات سعد حریری تا حدودی آشنا هستم .اوکه کمتر مانند پدرش رفیق حریری تواضع و بردباری دارد و در میان خانواده های بزرگ و سیاستمداران لبنانی به جسارت و تندخویی نسبت به دیگران مشهور است ، معمولا در سخنرانی‌هایش دو عادت قابل فهم به لحاظ روانی دارد(یا دست‌کم داشت!).

نخست هنگام سخن گفتن به چشم مخاطب یا مخاطبانش مستقیما نگاه می کند و با تسلط سخن می گوید . دوم معمولا بدون تکست و با انتخاب به موقع کلمات مخاطبانش را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.اما سعد حریری روز یکشنبه این قاعده دايمی را از بین برد و با آشفتگی و از روی متن آن هم در خاک عربستان و رسانه‌اي سعودی ، استعفای خود را از نخست وزیری لبنان اعلام کرد!.یک مقام ارشد دیپلماتیک عرب مقیم کویت می گوید «در لحظه‌اي همه چیز فرو ریخت. نمی دانیم چه شد؟ تصور تبعات این اقدام در حالی که کودتایی تمام عیار در عربستان اتفاق افتاده به شدت نگران کننده است.» نگرانی این مقام دیپلماتیک عرب قابل درک است.نه صرفا به دلیل مواضع سعد حریری .او اولین بار نبود که علیه ایران سخن می گفت. گرچه این باراز جنبه دیپلماتیک لحنش به طرز شگفت‌انگیز و بی سابقه‌ای غیر متعارف و گزنده بود.

اما لحن روز یک‌شنبه حریری به وضوح نشان می دهد موضوع به احتمال قوی باید چیزی فراتر از ایران باشد و تهران در بلوک عمومی بحرانی که در حال شکل گیری در خاورمیانه است صرفا گذاری برای عبور و ورود به اتفاق مهم تری است که واقعا نمی دانیم چیست.برخی منابع خبری و دیپلماتیکی مقیم بیروت و امان پایتخت اردن می گویند كه«ابعاد بحران جاری چون یک سونامی به زودی کل کرانه خاورمیانه عربی و خلیج فارس را در هم خواهد کوبید». گرچه شخصا دیدگاهی تا به این حد رادیکال ندارم اما بدون آنکه اندازه‌ای در دست داشته باشم،فکر می کنم دامنه تبعات اتفاقات جاری به خارج از مرز های لبنان کشیده خواهد شد،اما تا کجا ؟فعلا مشخص نیست.

در واقع طرح چنین نظریه ای بیشترپاسخ به دیدگاه ها ی برخی کارشناسان امور دیپلماتیکی وامنیتی است که معتقدند بحران جاری بخشی از پازل دائمی رویارویی‌های غیر مستقیم و جنگ نیابتی ایران و عربستان در کانون های بحرانی منطقه عربی است و از مرزهای لبنان فراتر نخواهد رفت.در اینکه لبنان در شرایط کنونی بستر و خاک حاصلخیز تری برای رشد اختلافات ایران و عربستان دارد، شکی نیست. اما با روی کار آمدن حریری در نوامبر سال گذشته که با رایزنی سری و متعدد طرف های اصلی درگیر در موضوع به قدرت رسید، این تصورشاید خوش باورانه به وجود آمد که احتمالا روزنه‌ای درفضای عمیقا تیره تهران و ریاض به وجود آمده است. حتی برخی منابع سیاسی لبنان نزدیک به دفتر آقای عون، ابراز امیدواری می‌کردند سعد حریری نقش یک واسط میان ریاض و تهران را به عهده خواهد گرفت. آنگاه که سعد حریری گفته بود لبنان در اختلافات میان ایران و ایالات متحده بی‌طرف است، بسیاری از کارشناسان سیاسی مقیم بیروت اذعان می کنند آن زمان (تا ۴۸ ساعت پیش از این) مواضع حریری، پیامی به همه طرف های نزاع در لبنان بود و بسیاری تصور می کردند ریاض توافق نحوه بازی در بیروت را پذیرفته است.

حال به نظر می‌‌رسد همه و از جمله حریری اشتباه کرده اند.

اما آیا توافق نوامبر ۲۰۱۶ بخشی از تاکتیک یک بازی استراتژیک و بزرگ‌تر بوده؟ شاید!سعد حریری آگاهانه وارد این بازی شده؟فکر نمی کنم اما محتمل است! آیا او صرفا برای طرف سعودی صرفا یک فرصت تنفس در صحنه بازی بوده ؟اینطور به نظر می‌رسد! و ده‌ها ابهام و سوال دیگر که فعلا پاسخی برای آنها نداریم. اما شخصا فکر می‌کنم که سعد حریری انتهای بازی به این شکل را پیش بینی نکرده بود.بیشتر به دلیل شرایطی که اکنون ظاهرا گرفتار آن است.

نحوه استعفا، بی خبری از او(به جز یک تکست تويیتری در پاسخ به حسن نصرا... تصویر مستقم و زنده اي از او در دست نیست)، ادبیات حساب شده و نامعمول او که بیشتر لهجه عربستانی داشت تا لبنانی، آنهم علیه ایران و نهایتا احتمال حصری که فکر می‌کنیم در ریاض به او تحمیل شده ،نشان می‌دهد حریری اینجای بازی را نخوانده و صرفا متعلق به بخش بد سناریو است و خود خبر نداشته است. اما سرنوشت او چه خواهد شد؟ یکی دور روز باید صبر کرد.ژنرال سی سی روز گذشته از احتمال حصر اقامتی سعد حریری در عربستان سخن گفته بود.پس باید صبر کرد تا ببينيم چه پیش خواهد آمد.