«جامع التواریخ» کاخ گلستان ثبت جهانی شد
نسخه‌ای از «جامع‌التواریخ» که در کاخ گلستان نگهداری می‌شود، به عنوان دهمین اثر ایرانی در فهرست حافظه جهانی یونسکو ثبت شد. مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی با اعلام این خبر تصریح کرد: «این کتاب یکی از مهم‌ترین کتاب‌های حوزه تاریخ ایران و جهان است.
مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان نیز با بیان اینکه نسخه ثبت جهانی شده «جامع‌التواریخ» در مخزن نسخ خطی کاخ گلستان نگهداری می‌شود، به «ایسنا» گفت: «هرچند نسخه ثبت‌شده، قدیمی‌ترین نسخه کتاب نیست، اما از دید نسخ مصور و کتاب‌آرایی در مکتب هند و ایرانی، می‌توان آن را یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های این کتاب جهانی دانست.» مسعود نصرتی از این کتاب به عنوان یکی از جلدهای نفیسی یاد کرد که روی آن ضربی طلاپوش با نقش درخت، گل و جانوران گوناگون است. وی در این‌باره توضیح داد: «این کتاب نخستین دوره کامل تاریخ و جغرافیای آسیاست که با استفاده از وسایل و منابعی کتابت شده که تا آن زمان در اختیار هیچ‌کس قرار نگرفته بود.» به گفته این مقام مسوول، هر نگاره این کتاب موضوع خاص خود را دارد که بالای آن نیز توضیح داده شده؛ از موضوعات نقاشی شده در این کتاب می‌توان «جغتایی که بر تخت نشسته»، «ملاقات چنگیز با برخی پادشاهان»، «محاصره برخی ازشهرها و جنگ‌های رخ داده در آنها»، «مناجات‌ها در صحنه جنگ که در پیشگاه آفتاب‌اند»، «شاهزاده‌های مختلف و جشن‌هایی که به مناسبت‌های متفاوت در فضای باز برگزار می‌کنند»، «منجمان ایرانی که در حال رصد هستند» و
«برگزاری جشن به دستور پادشاه مغول به مناسبت فتح توران و رم» را نام برد.
جامع‌التواریخ یا تاریخ رشیدی از آثار ارزشمند و کهن تاریخی به زبان فارسی درباره تاریخ، اسطوره‌ها، باورها و فرهنگ قبایل ترک و مغول و همچنین تاریخ پیامبران از آدم تا حضرت محمد(ص)، تاریخ ایران تا پایان دوره ساسانیان و سایر اقوام است که توسط رشیدالدین فضل‌الله همدانی سیاستمدار و تاریخ‌نگار ایرانی در اواخر سده هفتم خورشیدی نگاشته شده است. رشیدالدین فضل‌الله همدانی در همدان به دنیا آمد و به واسطه شغل پدر که طبیب بود، او نیز طبابت انجام می‌داد، وی همچنین دانشمند و وزیر نامدار دوره ایلخانی بود. به گفته محققان، کار نوشتن این کتاب در هنگام زندگی غازان‌خان در اوایل سده ۸قمری آغاز شد و در زمان فرمانروایی الجایتو پایان یافت.
نسخه جامع‌التواریخ در دست نگهداری کاخ گلستان در قطع سلطانی حجیم و به ابعاد ۲۹×۳۹سانتیمتر با خط «نستعلیق نیم دو دانگ» و روی کاغذ کشمیری و در ۳۰۵ صفحه نوشته شده است. این نسخه ۹۸ نگاره نقاشی آبرنگ کار نقاشان و طراحان مختلف و دو سرلوح مذهب مرصع دارد که در زیر هرصفحه نقاشی شده، نام نقاش و طراح آن نوشته شده است. براساس این خبر، دیگر نسخه‌های این کتاب تاریخی را می‌توان در کتابخانه «ادنبورگ» در آلمان و یکی از کتابخانه‌های لندن دید. براساس این گزارش، پیش از این کتاب‌های مسالک‌الممالک، خمسه نظامی، شاهنامه بایسنقری، وقف‌نامه ربع‌رشیدی، مجموعه اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه، التفهیم ابوریحان بیرونی، ذخیره خوارزمشاهی، مجموعه برگزیده نقشه‌های دوره قاجار ایران و کلیات سعدی که در کتابخانه‌ها و مجموعه‌های سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نگهداری می‌شود در حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
ارسال نظر