زندگینامه رئیس دفتر حسن روحانی

عصر ایران: حسن روحانی رئیس جمهور جدید ایران در نخستین حکم خود، محمد نهاوندیان را به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور منصوب کرد.

زندگینامه نهاوندیان در وب سایت ویکیپدیا به این شرح منتشر شده است:

محمد نهاوندیان سیاستمدار و اقتصاددان ایرانی و رییس دفتر جدید رییس جمهور ایران و رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است.

وی معاون وقت دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران (در دوره فعالیت علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی)، عضو ستاد ویژه اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی در جمهوری اسلامی، معاونت سابق وزارت بازرگانی و دارنده سابقه سمت‌های اقتصادی-سیاسی دیگر است. او فارغ التحصیل مدرسه علوی و دارای تحصیلات حوزوی و همچنین دکترای اقتصاد از امریکا است.

محمد نهاوندیان پسر حاج جعفر نهاوندیان، بنیانگذار حسینیه زنجانی‌ها در خیابان شیخ هادی تهران است. او در دبستان شاگرد مدرسه جعفری در گذر وزیردفتر بود در آن زمان مدرسه شماره یک جامعه تعلیمات اسلامی محسوب می‌شد. سپس دبیرستان را از مدرسه علوی فارغ تحصیل شد و بعد از ان به سفارش پدرش به تحصیل حوزوی مشغول شد.

سال ۵۱ وارد رشته اقتصاد شد و لیسانس گرفت. اما فوق لیسانسش را هنگام اوج گیری انقلاب نیمه رها کرد و سال ۶۴ همراه همسر و فرزندانش به امریکا رفت تا برای فوق لیسانس دکترای رشته اقتصاد در دانشگاه جورج واشینگتن ادامه تحصیل دهد و سرانجام در سال ۷۲ به ایران برگشت. وقتی دانشگاه را نیمه کاره رها کرد به جریانات انقلاب ۵۷ پیوست و در کنار نیروهای چپ مذهبی و در گروههای مسلح صف و القارعه (گروههای مسلحی که بعدها همگی در اتحاد با هم سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تشکیل دادند) مدتی به مبارزه مسلحانه مشغول شد.

او از دروس حوزوی، مقدمات را نزد علمایی نظیر علامه نوری، مرتضی مطهری و شوشتری گذراند. «شرح ابن عقیل» را با شوشتری گذراند، علم الحدیث را نزد علامه نوری و برخی دروس فقه را با مطهری گذراند. در حوزه و بعدتر در دوران دانشجویی، به مطهری نزدیک شده بود و در جلسات «فلسفه تاریخ» وی شرکت می‌کرد. بعد به اقتصاد اسلامی علاقه‌مند شد و سرانجام او و چند نفر دیگر از بازاریان تهران شورای اقتصاد اسلامی را پایه گذاری کردند.

اواخر سال ۵۳ به پیشنهاد مطهری با دکتر مشکات رئیس دانشکده اقتصاد تهران صحبت کرد تا جلسات «درس اقتصاد اسلامی» در دانشکده برگزار شود. در این جلسات نهاوندیان با سران آینده نظام جمهوری اسلامی نظیر بهشتی، باهنر، استاد جعفری، دکتر نمازی و صالح خو آشنا شد و حتی آشنایی اش به آیت‌الله مفتح و آیت الله خامنه‌ای نیز رسید.

بعد از انقلاب

بعد از بهمن ۵۷ مطهری از وی خواست جلسات اقتصاد اسلامی را باز هم ادامه دهد زیرا اکنون زمان نیاز به آن بود. نهاوندیان به صداوسیما رفت ولی با صادق قطب زاده رئیس سازمان صدا و سیما اختلاف پیدا کرد و خیلی زود آن را ترک کرد. سپس دکتر صدر که در دولت موقت وزیر بازرگانی بود او را مسئول روابط عمومی وزارتخانه خود کرد.

در ۲۶ سالگی اش، بعد از انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی (هفتم تیر)، معاون هماهنگی وزارت بازرگانی شد و سپس معاون طرح و برنامه وزارت گردید. اما بعد آنجا را هم به خاطر اختلاف نظر با دیگران ترک کرد و برای ادامه تحصیلات اسلامی اش به قم رفت. و ۲ سال بعد (۱۳۶۱) رهسپار آمریکا شد.

در آمریکا موسسه‌ای به نام تحقیقات و اطلاعات اسلامی در واشینگتن تاسیس کرد و با ۴۰ مرکز اسلامی آمریکا برای همکاری بین آنها ارتباط برقرار کرد. در نتیجه شورایی تشکیل شد به نام شورای همکاری اسلامی که هر ماه در یک ایالت جلسه تشکیل می‌داد. او ۸ سال با خانواده اش در امریکا به سر برد و فوق لیسانس و دکترا گرفت.

در ایران

در سال ۷۲ بعد از برگشت به ایران بلافاصله در وزارت بازرگانی به مدیریت یحیی آل اسحاق (عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی) استخدام و معاون او شد. در سال ۷۶ انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و دولت عوض شد و محمد شریعتمداری وزیر بازرگانی شد. نهاوندیان تا سال ۸۰ در معاونت وزارت بازرگانی ماند و بعد از آن بیرون آمد. از سال ۸۰ تا ۸۴ مشاور اقتصادی سیدمحمد خاتمی، رئیس مرکز ملی جهانی شدن و رئیس شورای اقتصادی سازمان صدا و سیما شد.

در سال ۸۴ که دولت خاتمی تمام شد، در رقابت انتخابات ریاست جمهوری، مدیر اقتصادی برنامه‌های علی لاریجانی بود. هنگامی که دولت محمود احمدی نژاد تشکیل شد یک بار او برای ریاست سازمان بورس پیشنهاد شد ولی ترجیح داد به همکاری با علی لاریجانی ادامه بدهد. لاریجانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شده بود و نهاوندیان معاونت اقتصادی او را برعهده گرفت.

محمد نهاوندیان تحصیلکرده کشور آمریکا است و مجوز اقامت امریکا (گرین کارت) هم دارد.

ابتدا روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز سفر او را در سال ۸۵ به امریکا و دیدار و رایزنی وی را با مقامات و سناتورهای امریکایی اعلام کرد. سفر در شرایطی که در پرونده هسته‌ای ایران بحران وجود داشت و اعلام مذاکرات ایران و آمریکا بر سر عراق اهمیت زیادی داشت. برخی معتقد بودند که او برای لابی گری درمورد پرونده هسته‌ای ایران به آمریکا رفته و توانسته است ارتباطات خوبی نیز برقرار کند.

علی لاریجانی گفت: «از آنجایی که آمریکا به دیپلمات‌های ایرانی ویزا نمی‌دهد، ما از سفر محمد نهاوندیان به آمریکا استفاده کردیم تا مطالب مورد نظر خود را به محمدجواد ظریف نماینده ایران در سازمان ملل منتقل کنیم.»

وزارت خارجه ایران رسماً اعلام کرد که سفر نهاوندیان شخصی است و هیچ ارتباطی به مناسبات دو کشور ندارد.

روزنامه واشنگتن تایمز نوشت نهاوندیان دارای گرین کارت آمریکایی است. وزارت امنیت آمریکا نوشت: هیچ دلیلی برای محروم کردن محمد نهاوندیان از ورود به آمریکا در ماه گذشته نداشته است. اما تحقیقاتی برای بررسی نقض‌های احتمالی که می‌تواند به لغو گرین کارت این مقام منجر شده باشد، در حال انجام است.

شان مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد سفر نهاوندیان به آمریکا با هدف دیدار با مقامات آمریکایی صورت نگرفته است. او در پاسخ به این که نهاوندیان چگونه پا به خاک آمریکا گذاشته است، گفت: «راه‌های متفاوتی برای ورود افراد به ایالات متحده وجود دارد.»

کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا گفت «اعطای گرین کارت به محمد نهاوندیان نگران کننده است.» او محمد نهاوندیان را یک دیپلمات بلندپایه ایرانی نامید و گفت که آمریکا مجوز اقامت وی را باطل خواهد کرد. او افزود هنگامی که از این سفر آگاه شدیم، بسیار نگران شدیم. مجوز اقامت نهاوندیان در آمریکا باطل خواهد شد و ما در مورد علت اقامت وی در آمریکا و مبنای قانونی آن بررسی و سپس تدابیر مناسب را اتخاذ خواهیم کرد. رایس گفت هنگامی که مطبوعات حضور این مقام ایرانی را در آمریکا خبر دادند دولت آمریکا غافلگیر شد. این امر زیر پا گذاشتن قوانین است. این مسئله تنها به شهروندان کشوری که با آمریکا رابطه دیپلماتیک ندارد مربوط نیست بلکه فراتر از این مسئله است که وی یک دیپلمات بلندپایه است و اینک در آمریکا حضور دارد.

منصب‌های بعدی

در بهار سال ۸۶ با رای گیری برای انتخاب رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، نهاوندیان با ۱۶۵ رای از نمایندگان شهرستانها و تشکل‌ها، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، بزرگترین نهاد بخش خصوص کشور شد.

او خواهان تثبیت نهاد اتاق بازرگانی ایران در سیاستگذاری‌های اقتصادی است و نهادینه کردن این اتاق است و معتقد است «با این کار می‌توانیم هم به تقویت بخش خصوصی بپردازیم و هم آنکه حضور بخش خصوصی را در عرصه سیاستگذاری‌ها تقویت کنیم.»

او عضو ستاد ویژه اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی در جمهوری اسلامی نیز هست.

روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در اولین انتصاب مسئولان دولت یازدهم، در تاریخ شنبه دوازدهم مرداد سال ۱۳۹۲ محمد نهاوندیان را به عنوان رئیس دفتر خود منصوب کرد.