ایران آماده میانجیگری میان اربیل و بغداد بود
حدود ۳ هفته قبل مسعود بارزانی، رهبر اقلیم کردستان عراق، که دوره زعامت قانونی‌اش ۴ سال پیش به اتمام رسیده بود و دیگر توسط پارلمان اقلیم (که آن هم دو سال است تشکیل جلسه نداده) به این سمت انتخاب نشده بود و به این ترتیب، با بحران مشروعیت دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، اقدام به برگزاری یکجانبه همه‌پرسی در مناطق شمالی عراق کرد و پس از اعلام نتایج آن، ادعای استقلال اقلیم از عراق را پیش کشید.
روزنامه آرمان- مجتبی اسکندری: حدود ۳ هفته قبل مسعود بارزانی، رهبر اقلیم کردستان عراق، که دوره زعامت قانونی‌اش ۴ سال پیش به اتمام رسیده بود و دیگر توسط پارلمان اقلیم (که آن هم دو سال است تشکیل جلسه نداده) به این سمت انتخاب نشده بود و به این ترتیب، با بحران مشروعیت دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، اقدام به برگزاری یکجانبه همه‌پرسی در مناطق شمالی عراق کرد و پس از اعلام نتایج آن، ادعای استقلال اقلیم از عراق را پیش کشید.
این اقدام بارزانی با واکنش‌های منفی فراوانی از میان احزاب گوناگون کردی نظیر اتحادیه میهنی (نیشتمان) و چهره‌های شاخصی نظیر طالبانی، برهم صالح و نیز فواد معصوم هورامی، رئیس‌جمهور کرد عراق، مواجه شد. دامنه این واکنش‌ها محدود به درون اقلیم کردستان نبود و دادگاه قانون اساسی عراق و نیز پارلمان عراق، اقدام به لغو نتایج همه‌پرسی کردند.
هشدارها و اقدامات قاطع حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در قبال ماجراجویی‌های بارزانی و نیز واکنش‌های دولت‌های ایران و ترکیه که تا انسداد مرزها میان این دو کشور و اقلیم پیش رفت، باعث عقب‌نشینی سران اقلیم از موضع خود شد. نیروهای ارتش عراق نیز شهرهای کرکوک و سنجار را از پیشمرگه‌ها تحویل گرفته‌اند. در همین راستا ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان در تهران، با «آرمان» گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
اقدام آقای بارزانی نسبت به برگزاری یکجانبه همه‌پرسی را تا چه میزان قانونی ارزیابی می‌کنید؟
این اقدام با هماهنگی گروه‌های سیاسی موجود دراقلیم کردستان عراق صورت پذیرفته است و در ابتدای امر از منظر «حق تعیین سرنوشت» قابل بررسی است. طبق قانون اساسی فدرال عراق هم کردها از حق تعیین سرنوشت برخوردار هستند. اما مشورت‌های سیاسیون و نیز ملاحظاتی که نسبت به حساسیت‌های کشورهای منطقه وجود داشت، جدی گرفته نشد و باعث شد که این نتیجه منفی را بدهد.
آیا سوال مطروحه در همه‌پرسی از منظر قانون اساسی فدرال عراق قابل دفاع بود؟
اجازه بدهید در این باره چیزی نگویم. آن چیزی که مشخص است، این است که بر مبنای سخنان نخست‌وزیر حیدرالعبادی، طبق قانون اساسی فدرال عراق، طرفین باید پای میز مذاکره بنشینند. باید منتظر باشیم و ببینیم چه می‌شود. صحبت از آنچه که گذشته است، مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه طرفین باید با حضور در پای میز مذاکره مشکلات موجود را حل و فصل کنند.
سفر سردار قاسم سلیمانی به اربیل و سلیمانیه را چگونه ارزیابی و تفسیر می‌کنید؟
همان‌طور که چند روز قبل گفتم، آقای سردار سلیمانی بیشتر به دلیل حضور در آرامگاه مرحوم جلال طالبانی راهی سلیمانیه شده بود. اگر موضوع دیگری هم در میان بوده، من اطلاع خاصی از آن ندارم.
یعنی ایشان حامل پیام خاصی برای اقلیم کردستان عراق نبودند؟
حامل پیام جدیدی نبودند. ایشان از همان ابتدای امر مخالف برگزاری رفراندوم بوده و نظرات و تذکراتش را درباره عواقب این همه‌پرسی به مسئولان اقلیم اطلاع داده بود. من قبلا هم به‌این موضوع اشاره کردم که مواضع و رفتار آقای سلیمانی در قبال اقلیم کردستان عراق و سرنوشت آینده آن همواره به طور صادقانه منتقل شده است و البته آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای میانجیگری جهت احقاق حقوق معوقه اقلیم کردستان در چارچوب قانون اساسی فدرال عراق و مذاکره با دولت بغداد برای حل‌وفصل مسائل نشان داد.
آیا این بدین معناست که ایران به‌طور رسمی نقش میانجیگری در حل این موضوع را پذیرفته است؟
ایران در ابتدای این اتفاق آمادگی خود را برای میانجیگری میان بغداد و اربیل اعلام کرد، اما از حفظ این آمادگی در حال حاضر، خبری در دست ندارم.
آیا ترکیه با این موضوع کنار آمده است؟ اقدام نظامی ترکیه علیه اقلیم کردستان عراق تا چه حد محتمل است؟
به‌نظرم درگیری جدید در منطقه در قبال این موضع ایجاد نخواهد شد. اما به طور مشخص مواضع ایران، عراق و ترکیه در قبال استقلال کردستان عراق، متحد و یکپارچه است و همگی مخالف این موضوع هستند.
ایران تا چه میزان می‌تواند در تعدیل مواضع بغداد و آنکارا نسبت به اقلیم کردستان عراق، نقش داشته باشد؟
نمی‌دانم تا چه میزان این تعدیل اتفاق می‌افتد، اما همان‌طور که گفته شد هر سه دولت ایران، ترکیه و عراق، موضع مشترکی در قبال بازگشت اوضاع کردستان عراق به پیش از سال ۲۰۱۴ دارند.
آیا دولت اقلیم عقب‌نشینی از کرکوک و سنجار را می‌پذیرد؟
کرکوک و شنگال (سنجار) که پس گرفته شد! معتقدم که دولت اقلیم کردستان، طبق قانون اساسی عراق حاضر به مذاکره درباره مسائل مختلف خواهد بود. قانون اساسی فدرال عراق در ماده ۱۴۰ موضوع کرکوک را شامل اداره مشترک توسط دولت مرکزی و دولت اقلیم کردستان عراق دانسته و پرداخت حقوق اقلیم کردستان از منطقه کرکوک را برعهده دولت مرکزی گذاشته است.
این اتفاق چه آثاری بر اقتصاد منطقه اقلیم کردستان می‌گذارد؟
مسلم است که وقتی مرزها بسته شوند، آثار منفی برجای می‌گذارد. البته آثار این انسداد بر روی اقتصاد دولت مرکزی عراق نیز قابل لمس است.
آیا ترکیه نیز مانع از فروش نفت توسط اقلیم کردستان عراق شده است؟ مرزهای ترکیه با اقلیم در چه شرایطی قرار دارند؟
ترکیه تاکنون نه تنها مانع از فروش نفت اقلیم کردستان نشده است، بلکه مرزهای خود را نیز نبسته است! فقط دولت ایران مرزهای خود را بسته است.
واکنش ترکیه را که بیشتر از همه، حتی بیشتر از دولت بغداد، ژست نظامی در قبال این موضع اتخاذ کرد، اما حتی مرزهایش را نبست، چگونه می‌توان تفسیر کرد؟ رفتار ایران در قبال این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دولت ایران از روز نخست، نسبت به‌این اتفاق هشدار داده بود و گفته بود که در صورت بروز چنین اتفاقاتی مرزهایش را خواهد بست. ترکیه نیز مرزهای هوایی خود را بسته است، اما مرزهای زمینی را به صورت مشروط بازگذاشته است.
چه شرطی برای نبستن مرزها از جانب ترکیه گذاشته شده است؟
ترکیه می‌گوید دولت عراق باید وسایل زندگی روزمره و نیز خواربار و مایحتاج مورد نیاز مردم اقلیم کردستان را تامین کند تا مرزهایش را ببندد! در غیر این صورت و تا زمانی که دولت عراق نتواند یا نخواهد که این مایحتاج را تامین کند، مرزهای زمینی ترکیه به روی اقلیم کردستان باز است.
اگر ترکیه مرزهایش را می‌بست، ممکن بود که با واکنش داخلی از جانب کردهای ترکیه مواجه شود؟ آیا نبستن مرز با این ملاحظه امنیتی نبوده است؟
قطعا تبعات مثبتی دربر نمی‌داشت! در واقع ممکن بود با آثار امنیتی سوء در داخل مرزهایش مواجه شود.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
واسه چی دخالت کنیم و دشمن تراشی کنیم،بس کنید لطفا
بدبختی کم داریم،شما هم گیر دادید به این و اون،،،یه فکری به حال خودمون کنید که در آستانه انفجار هستیم