باید منتظر سیاست واقعی ترامپ در مورد ایران بود

خبرگزاری ایرنا: «سید حسین موسویان» پژوهشگر ارشد دانشگاه پرینستون آمریکا و معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی‌ با بیان اینکه ایران در برجام در موقعیت برتر بین المللی قرار گرفت، گفت: تهران در برجام از متحدان بزرگی برخوردار است.

موسویان درمصاحبه با «سوفیا شواردنادزه» دختر «ادوارد شواردنادزه» رئیس‌جمهوری اسبق گرجستان و آخرین وزیر خارجه شوروی، در پاسخ به این سوال که ترامپ در آغاز کارش ایران را بخاطر آزمایش موشکی تحریم و درمورد بی ثبات کردن منطقه هشدار داد آیا روند بهبود روابط ایران و آمریکا خاتمه یافته است، افزود: معتقد نیستم با یک مورد تحریم موشکی، بتوان سیاست ترامپ در مورد ایران را موردقضاوت قرار داد. اوباما هم بخاطر آزمایش موشک، ایران را تحریم کرد. لذا دراین مورد تفاوتی دیده نمی شود.

وی افزود :نکته دوم این است که همه دولتهای آمریکا بعد از انقلاب اسلامی 1979 تا کنون، اعم از دموکرات و جمهوریخواه، تحریم علیه ایران راعمال کرده اند و تحریم پدیده جدیدی نیست. در نتیجه باید صبر کنیم تا سیاست واقعی ترامپ در مورد ایران را با اقدامات عملی بعدی درک کنیم.

موسویان در پاسخ به این پرسش که درچنین شرایطی که برجام هنوز ساختار محکم تری پیدا نکرده است، آیا آزمایش موشکی ایران عاقلانه بود، تصریح کرد:هر شش قدرتی که توافق هسته ای را با ایران انجام داده اند، قبول دارند که برجام مانع آزمایش موشکی نیست. لذا دراین مورد اجماع هست.

** ترامپ و تیمش هنوز قطعنامه را نخواندند

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در مورد قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، دولت ترامپ معتقد است که آزمایش موشکی نقض قطعنامه است. این درحالی است که روسیه وچین و اروپا چنین اعتقادی ندارند.

وی ادامه داد:‌ نخست اینکه حرف قطعنامه درمورد موشک با قابلیت حمل سلاح هسته ای است درحالی که موشکهای آزمایش شده ایران،قابلیت حمل سلاح هسته ای ندارند.دوم اینکه متن قطعنامه حاکی از 'درخواست از ایران' است و نه یک الزام قانونی تعهد آور برای ایران. بنظرم ترامپ و تیمش هنوز فرصت نکرده اند متن ۱۷۰ صفحه ای برجام و قطعنامه های شورای امنیت را بخوانند پس آنها نمی دانند چه می گویند.

معاون پیشین سیاست خارجی کشورمان در پاسخ این سئوال که با توجه به اظهار نظر تیلرسون وزیر خارجه آمریکا در مورد بازنگری برجام و از سوی دیگر حاضر نبودن سایر قدرتهای جهانی برای از دست دادن برجام آیا فکرمی کنید، آمریکا برخلاف نظر سایر قدرتها عمل خواهد کرد، توضیح داد: فکرنمی کنم که آمریکا از برجام خارج شود و حتی مذاکره مجدد داشته باشد. این توافقی است که بعد از 12 سال مذاکره بدست آمده و جامعه جهانی هم یکپارچه قبول دارد که این جامع ترین توافق تاریخ عدم اشاعه سلاحهای هسته ای است.

موسویان ادامه داد: توافق هسته ای یک دستاورد مهم درامر خلع سلاح جهانی است در نتیجه قدرتهای بزرگ دیگر حاضر نیستند یک زمان ۱۰ تا ۱۲ ساله را برای مذاکره مجدد صرف کنند تنها به دلیل اینکه آقای ترامپ یا نتانیاهو از برجام خوششان نمی آید. منتهی معتقدم که دولت ترامپ سعی خواهد کرد با تحریمهای جدید به بهانه های دیگری همچون حقوق بشر و تروریسم و مسایل منطقه، قطار برجام را از ریل خارج کند.

موسویان در مورد بلوف بودن سخنان ترامپ گفت: باید صبرکرد تا تیم ترامپ از جمله مشاور امنیت ملی و دیپلماتهای ارشد جدید در وزارت خارجه مستقر شده و برجام را دقیق بخوانند و بررسی کنند. درعین حال هنوز معتقدم که ترامپ برجام را یکجانبه ترک نخواهد کرد اما آنها راههای دیگری را خواهند آزمود تا ایران را عصبانی کنند. اگر ایران نتواند از منافع اقتصادی برجام بهره مند شود، چرا باید خودرامتعهد به آن بداند، این موضوع میدان بازی جدید واشینگتن خواهد بود.

وی در پاسخ به این پرسش که اگر ترامپ برجام را رها کند اعتبار آمریکا چه خواهد شد و کدام کشور به آمریکا برای مذاکره و توافق اعتماد خواهد کرد، تصریح کرد: اروپا ، چین و روسیه از آمریکا خواسته اند که به اجرای برجام پایبند بماند. جامعه جهانی هم یکپارچه پذیرفته که ایران به تعهدات برجامی اش کاملا عمل کرده و پایبند است. لذا خروج یکجانبه آمریکا صرفا باعث انزوای این کشور درسطح جهانی خواهد شد.

وی با توجه به سخن حجت الاسلام روحانی رییس جمهور ایران مبنی بر اینکه ایران تهدید کنندگان را پشیمان خواهد کرد در پاسخ به این سئوال که ابزار ایران برای مقابله با آمریکا چیسـت، ابراز داشت: ایران در شرایط جدیدی قرارگرفته که در مورد برجام متحدان مهم و قدرتمندی درجهان دارد.هرچند رژیم صهیونیستی و عربستان و متحدان عربی اش سعی در تخریب برجام دارند اما نخست اینکه در این مورد قطعنامه شورای امنیت وجود دارد، دوم اینکه امضای هر شش قدرت جهانی پای این توافق است و سوم اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی از توافق رضایت داشته ومعتقد است که با این توافق راههای ساخت بمب هسته ای مسدود شد.

**موقعیت برتر ایران

موسویان ادامه داد: به این موارد حمایت قاطع ۱۲۰ کشور عضو غیرمتعهدها و قدرتهایی مثل هند و برزیل را اضافه کنید. در نتیجه ایران در مورد برجام درموقعیت برتر بین المللی قرارگرفته و متحدان بزرگی دارد. این بهترین ابزار برای مقابله با اقدامات ضدبرجامی آمریکاست.

موسویان در پاسخ به این سئوال که ایران در دوران تحریم ها، روابط خود را با روسیه، هند و چین توسعه داد حال با توجه به برجام و رفع تحریم ها آیا ایران به سمت غرب چرخش خواهد کرد، ادامه داد: آنچه که در دوران اوباما انجام شد، تمدید قانون تحریم 10 ساله ایران بود. ایران معتقد است که این اقدام نقض برجام است. روسیه و چین نیز بر خلاف آمریکا آن را قبول دارند. اروپا نیز انتقاد می کند اما نمی پذیرد که این اقدام نقض برجام بوده است.

این پژوهشگر خاطرنشان ساخت : بر اساس برجام، هرکشوری که مدعی نقض طرف دیگر باشد، باید موضوع را مستند درکمیسیون مشترک برجام مطرح کند. در نتیجه بخاطر اختلاف در بین قدرتها، ایران نتوانست جمع آنها را در این مورد قانع کند. اما اگرترامپ بخواهد این مسیر را ادامه دهد، نهایتا چین و روسیه و اروپا نقض برجام توسط آمریکا را خواهند پذیرفت و لذا ایران هم تعهدی به ادامه اجرای آن نخواهد داشت.

مذاکره کننده پیشین کشورمان در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه رهبرعالی ایران رابطه با آمریکا را بی معنی خوانده ودرمورد توافق هسته ای هم شکاکانه برخورد کرده اند. آیا این بدان معنی است که مخالفتها بابرجام در ایران هم مانند آمریکاست، خاطر نشان کرد: من شرایط داخلی دو کشور در دوران مذاکرات را از نزدیک رصد می کردم.واقعیت این است که مخالفت های داخلی در ایران بیش از واشنگتن بود. اما نهایتا و با وجودی که مقام معظم رهبری درمورد برجام محتاط بودند، اما بنحوی مدیریت کردند که همه مراجع تصمیم گیرنده ازجمله مجلس شورای اسلامی ،شورای امنیت ملی، دولت و نهایتا خود ایشان برجام را تایید و اجماع ملی درتصمیم گیری حاصل شد. بدین خاطر من درمورد اجرای برجام توسط ایران نگران نیستم. اما اوباما نتوانست تایید کنگره را بگیرد در نتیجه اجرای برجام درواشینگتن آسیب پذیر است.

موسویان در ادامه مصاحبه ، در توضیح به این پرسش که آیا شما نگران نیستید که تحریمهای جدید آمریکا، موجب تحریک تندروهای ایران شده و آنها برجام را تخریب کنند، گفت: تحریمهای جدید آمریکا تحریک کننده است اما ایران آغاز کننده نقض برجام نخواهد بود. البته شاید شرایط به سمتی برود که درصورت تحریمهای جدید تحت عناوینی مثل تروریسم و حقوق بشر، روابط ایران و آمریکا دچار چالشهای جدی شود. که چنین چالشهایی نیز در روابط دوکشور تازگی ندارد.

**تحریم ها شکست خورده

موسویان تاکید کرد: آمریکا در طی چند دهه گذشته با هدف 'تغییر حکومت ' درایران،به انواع تحریمها متوسل شده اما نه تنها شکست خورده بلکه ایران به یکی از قدرتمندترین و باثباترین کشورهای منطقه تبدیل شده درحالی که متحدان آمریکا یا سقوط کرده و یا آسیب پذیر شده اند.

موسویان در بخش دیگری از این مصاحبه با توجه به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری ایران در پاسخ به این پرسش که ایا با وجود مخالفان برجام، تلاش روحانی برای تعامل با غرب به بهای باخت او درانتخابات تمام خواهد شد، گفت: مذاکرات سطح بالای ایران و آمریکا در هردو دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد و روحانی انجام شد. نتیجه به نیت آمریکا برمی گردد که آیا برای یک تعامل برمبنای عدم مداخله و احترام متقابل آمادگی دارد یاخیر، اگرترامپ حسن نیت داشته باشد، شانس تعامل با ایران و همکاری درمورد بحرانهای منطقه وجود خواهد داشت.

شوارت نادزه پرسید درتظاهرات 22 بهمن، مردم ایران پرچم آمریکا را آتش زدند و مجسمه های ترامپ را واژگون کردند. آیا بعد از برجام و با وجودیکه بخشی از تحریمها هم برداشته شد، باز مردم ایران ضد آمریکا هستند، که معاون پیشین سیاست خارجی‌ در این رابطه افزود: شعارها و اجتماع 22 بهمن همانهایی بودند که در طول دوران بعد ازانقلاب داشته ایم. اما این ترامپ بود که با خطرناک و تروریست خواندن ایران، دشمنی را آغاز کرد. درست است که توافق هسته ای را داشته ایم و قطعا هم یک قدم به پیش بود اما بعد از این توافق، کنگره آمریکا 80 لایحه و طرح تحریم علیه ایران را مورد بررسی قرارداده و عملا هم چند مورد تحریم علیه ایران اعمال شده است. ایرانیها عمل آمریکا را ملاک قرار می دهند نه شعار آنها را در نتیجه تا زمانی که آمریکا در عمل با ایران خصومت به خرج دهد، موضع ایران هم تغییر نخواهد کرد.

موسویان در پاسخ به سوال دیگر این شبکه در مورد شرایط داخلی ایران و انتخابات ریاست جمهوری و این که با توجه به سیاست تعاملی روحانی با غرب، چه نتیجه ای درانتخابات خواهد گرفت، تصریح کرد: معتقدم اتفاق مهمی درسه چهارماه آینده رخ نخواهد داد که بر انتخابات تاثیر گذار باشد. مسائل فی مابین ایران و آمریکا هم نقش قابل توجهی درانتخابات ایران نخواهد داشت.

به گفته موسویان ، آمریکاییها ممکن است یکی دو تحریم جدید تحت عنوان حقوق بشر و تروریسم بر علیه ایران وضع کنند که البته تاثیر منفی خواهد داشت اما قطعا تاثیری تعیین کننده برای تغییرمعادلات داخلی ایران نخواهد داشت و ترامپ قادر نخواهد بود با ابزار تحریم بر رای ملت ایران تاثیرگذاری بگذارد.

وی در پاسخ به سئوال دیگری مبنی بر اینکه با توجه به نقش اصلی ایران درمبارزه با داعش درسوریه وعراق آیا تقابل دولت جدید آمریکا با ایران، خبر خوبی می تواند برای داعش باشد، گفت :تقابل آمریکا و ایران درمنطقه، بهترین هدیه به داعش خواهد بود. ایران یکی از نیروهای قدرتمند درجنگ علیه داعش درسوریه و عراق و افغانستان و حتی القاعده در یمن است.تلاش آمریکا برای تضعیف حضور و نفوذ ایران درمنطقه، به معنی تقویت داعش است.

امیدوارم که ترامپ بجای چنین سناریویی، بدنبال همکاری با ائتلاف روسیه، ایران،سوریه وعراق باشد که درمبارزه با داعش موفق بوده اند.

موسویان درباره اینکه ایران چه نتیجه ای از بحران سوریه را می پسندد، گفت: ایران خواهان حفظ تمامیت ارضی و مخالف تجزیه سوریه است.ایران از مشارکت همه گروهها و انتخابات آزاد توسط مردم سوریه برای تعیین سرنوشت خودشان حمایت می کند. بنا به اعتقاد ایران ابتدا باید تروریستهای داعشی از سوریه حذف شوند و سپس ازطریق انتخاباتی آزاد خواست اکثریت مردم این کشور با حفظ حقوق اقلیتها عملیاتی شود.