چند درصد ایرانیان افسرده‌اند؟

ایلنا نوشت: رئیس سابق انجمن روانپزشکان گفت: بیش از ۱۵ درصد افراد مبتلا به افسردگی هستند که نه تنها در برخی موارد موجب خودکشی می‌شود بلکه کیفیت زندگی این افراد را پایین می‌آورد.

براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت افراد یک جامعه نه تنها ابعاد جسمی را دربرمی‌گیرد بلکه بیش از همه ابعاد ذهنی و فکری شهروندان را شامل می‌شود.

سیداحمد جلیلی (رییس سابق انجمن روانپزشکان) با بیان اینکه وضعیت بهداشت روانی جامعه به عوامل بسیاری بستگی دارد که معمولا خارج از حیطه کاری روانشناسان و روانپزشکان است، گفت: در کشورهای مختلف دنیا برای بهداشت روانی معمولا سه سطح را قائل می‌شوند. سطح یک شامل اقداماتی است که مردم کمتر دچار مشکلات روانی شوند، پیشگیری موضوعی است که در همه بیماری‌ها مطرح می‌شود. دومین سطح درمان سریع بیماران روانی است و از دست ندادن فرصت طلایی درمان بیمار است. سطح سوم نیز درباره کسانی است که بیماری روانی گرفته‌اند و به نوعی دچار معلولیت شده‌اند؛ اینکه چه کنیم این افراد تا جایی که امکان دارد با کارهای توانبخشی به زندگی عادی خود بازگردند.

او ادامه داد: اگر این سه سطح به درستی عمل شود وضعیت بهداشت روانی جامعه مناسب خواهد بود اما اگر هر یک از این سه سطح به درستی انجام نشود طبعا وضعیت بهداشت روانی جامعه مطلوب نخواهد بود.

او با تاکید براینکه پیشگیری از بیماری روانی تنها برعهده وزارت بهداشت و وزارت رفاه نیست، گفت: زندگی مردم باید به سامان بچرخد و روابط مردم با یکدیگر و با دولت و روابط دولت با مردم به نحوی تنظیم شده و مطلوب باشد که بیماری روانی کمتری در جامعه داشته باشیم. عوامل متعددی ازجمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی، وضعیت رانندگی، وضعیت اقتصادی، حوادث و سوانح طبیعی، جنگ در سلامت روان جامعه تاثیرگذارند و می‌توانند اثرات منفی داشته باشند. اعتیاد نیز می‌تواند یکی از عوامل تاثیرگذار در عدم سلامت روان جامعه باشد.

رییس سابق انجمن روانپزشکان به نامهربانی مردم با یکدیگر در جامعه اشاره کرد و افزود: همه نهادهای تصمیم‌ساز و موثر در جامعه در سطح اول سلامت روان جامعه تاثیرگذار هستند. سطح دوم در اختیار وزارت بهداشت و باید امکاناتی فراهم شود تا هر کسی به بیماری روانی دچار می‌شود به سرعت بیماری تشخیص و امکانات درمان فراهم و به درستی درمان شود.

جلیلی با بیان اینکه بیماری روانی بر اثر اشکالاتی که در ساختارهای ریز و مسائل بیوشیمیایی مغز اتفاق می‌افتد ایجاد می‌شود، تصریح کرد: یکی از دلایلی که مردم هنگام ابتلا به بیماری روانی به پزشک مراجعه نمی‌کنند؛ این است که تصور می‌کنند بیماری روانی بیماری روحی است در حالی که روان با روح متفاوت است ما در پزشکی با روان سر و کار داریم و چیزی به عنوان بیماری روحی در روانپزشکی نداریم.

او با بیان اینکه وزارت بهداشت باید امکانات درمانی بیماران روانی را مهیا کند، گفت: مردم باید پذیرش فرهنگی یک بیماری روانی را داشته باشند. در گذشته وقتی بیمار روانی به روانپزشک مراجعه می‌کرد مدت‌ها از بیماری‌اش گذشته بود و بیماری پیشرفت کرده بود و به مرحله‌ای رسیده بود که درمان بسیار سخت بود زیرا هنگامی که متوجه بیماری فرد شدند خانواده به جای مراجعه به پزشک به سراغ دعانویس رفته و سعی می‌کرد با یکسری خرافات مشکل بیمار را برطرف کند. این خرافه‌ها باعث می‌شود مدت‌ها مردم سرگردان بمانند و بیماری شدت پیدا کند.

رییس سابق انجمن روانپزشکان با بیان اینکه مردم به موضوعات عجیب و غریب علاقه‌مند هستند، تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر مردم دیگر به جای رفتن به پیش دعانویس برای برطرف کردن مشکلات روانی خود از طب سنتی و طب اسلامی استفاده می‌کنند و یک عده سودجو به اسم دین و سنت در این زمینه فعالیت می‌کنند. باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد تا مردم برای درمان مشکلات روانی از همان ابتدا به پزشک مراجعه کنند.

جلیلی با اشاره به اینکه بیماری روانی نیز مانند هر بیماری دیگری مزمن می‌شود و معلولیت ایجاد می‌کند، یادآور شد: اقداماتی برای توانبخشی بیماران روانی وجود دارد تا زندگی این افراد که در شرایط حاد قرار دارند، بهبود پیدا کند. البته در کشور ما این امر متولی مشخصی ندارد و بین دستگاه‌های مختلف تقسیم شده است در حالی که باید در اختیار یک سازمان باشد تا سامان پیدا کند. در صورتی که این سه سطح در جامعه به درستی انجام شود بهداشت سلامت روان در جامعه ارتقا می‌یابد اما در صورتی که خلاف آن انجام شود قطعا هر روز شاهد مشکلات بیشتری ازجمله اعتیاد، خودکشی، طلاق در جامعه خواهیم بود.

او با تاکید بر اینکه این بیماری قابل ریشه‌کن شدن نیست و باید از آن پیشگیری کرد، گفت: در همه جوامع دنیا بیماری‌های روانی در زنان بیش از مردان بروز می‌کند علت آن نیز مسائل و تبعیضات فرهنگی است و از آنجا که زنان در معرض تغییرات بیولوژیک بیشتری هستند میزان بروز بیماری‌های روانی در آن‌ها بیشتر است.

رییس سابق انجمن روانپزشکان با اشاره به افسردگی‌های پس از زایمان در زنان گفت: معمولا افسردگی پس از زایمان درمان می‌شود اما در اغلب موارد افسردگی زایمان نیازمند دارودرمانی است گاهی اوقات افسردگی پس از زایمان آنقدر عمیق می‌شود که به مرحله روانپریشی می‌رسد و ممکن است شخص دچار توهم شد و نسبت به فرزندش خصومت داشته و قادر به نگهداری فرزند نباشد و برای او خطراتی ایجاد کند.

جلیلی گفت: هر موضوعی که باعث استرس در مردم شود می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های روانی شود عدم اطمینان از آینده شغلی و برخوردهای نامناسب شغلی باعث شدت بیماری‌های روانی می‌شود.

او درباره میزان افسردگی در کشور نیز گفت: یکی از پیامدهای افسردگی در دنیا خودکشی است در کشور ما نیز آمارهای مختلفی درباره افسردگی داده می‌شود. افسردگی نه تنها منجر به خودکشی می‌شود بلکه کیفیت زندگی افراد را کاهش داده و مزمن شدن آن باعث ایجاد بیماری‌های جسمی ازجمله زخم معده و ... می‌شود.

رییس سابق انجمن روانپزشکان با بیان اینکه در گذشته بیمار روانی را نزد دعانویس می‌بردند، گفت: بیش از ۱۵ درصد افراد مبتلا به افسردگی هستند که نه تنها در برخی موارد موجب خودکشی می‌شود بلکه کیفیت زندگی این افراد را پایین می آورد.