مگس‌های سفيد تهران در كمين تابستان ۹۷

حميد رضا خالدي در روزنامه اعتماد نوشت: سه سال از زماني كه مردم تهران با هم‌نشينان جديد و البته مزاحمي روبه‌رو شده‌اند، مي‌گذرد. حشراتي به غايت كوچك كه مانند لشكري بزرگ در شهرهاي تهران جولان مي‌دهند و هر از چند گاهي به عابران حمله‌ور مي‌شوند. به خصوص اگر شهروندي لباس زرد رنگ پوشيده باشد يا تاكسي زرد رنگي را سوار شده باشد.

همين موضوع باعث شد تا بارها اعضاي شوراي شهر چهارم در سال‌هاي قبل تذكرهايي را براي مقابله با اين حشرات ريز و كوچك به شهرداري بدهند و به همان نسبت بارها، مديران شهرداري و شهردار تهران مدعي شوند كه با انواع سموم و آبپاشي به مقابله با اين مگس‌ها رفته‌اند. با اين وجود در تمام اين مدت، هر سال تابستان‌ها، مردم تهران باز هم شاهد طغيان دوباره اين ميهمانان ناخوانده بودند. مگس‌هايي كه هنوز براي شهروندان تهراني و حتي بسياري از كارشناسان مرتبط، موجودي ناشناخته هستند. شايد به همين دليل باشد كه هر روز خبر و شايعه جديدي در مورد اين موجودات ريزنقش منتشر مي‌شود. از روش‌هاي عجيب و غريب پيشنهادي براي مقابله با آنها تا اخباري در خصوص احتمال بروز بيماري از طريق اين مگس‌ها. اما اينكه اين اخبار و شايعات تا چه حد درست است، موضوعي است كه هنوز پاسخ درستي به آنها داده نشده است.

مگس‌هاي با اصل و نسب

مگس سفيد يا سفيدبالك حشراتي در خانواده سفيدبالكان (Aleyrodidae) هستند. بيش از ۱۵۵۰ گونه از اين خانواده شناخته شده است. سفيدبالك‌ها از جمله آفات مهم و پلي‌فاژ (تغذيه از چند نوع منبع غذايي) براي طيف وسيعي از محصولات كشاورزي مهم در بسياري از نقاط جهان به ويژه در مناطق گرمسيري هستند. سفيدبالك‌ها در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري و به ويژه در شرايط گلخانه‌اي روي گياهان زينتي و محصولات گلخانه‌اي در جمعيت‌هاي بسيار بالا ديده مي‌شوند. اندازه سفيدبالك‌ها كوچك و كمتر از يك ميليمتر بوده، سطح بدن و بال‌هاي آنها به وسيله پودر سفيد رنگي پوشيده شده است. در ظاهر اين حشرات همانندي زيادي به يك پروانه كوچك دارند، اما در مقياس كوچك‌تر، حشرات كامل اين خانواده فعال بوده و مي‌توانند آزادانه به اطراف پرواز كنند و عموما در زير برگ گياهان، در حال تغذيه از شيره گياهان مشاهده مي‌شوند. سفيدبالك‌ها همانند شته‌ها از توانايي بسيار بالايي در توليدمثل برخوردارند و جمعيت خود را در مدت زمان كوتاهي به شكلي شگفت انگيزافزايش مي‌دهند.

مگس سفيد داراي زيرگونه‌هاي متعددي هستند كه بيوتايپ B آن زيرگونه، در ايران به چشم مي‌خورد. اين بيوتايپ يكي از خطرناك‌ترين و مقاوم‌ترين زيرگونه‌هاي مگس سفيد است كه سبب بروز آسيب‌هاي جدي به محصولات كشاورزي و خسارت‌هايي به آن مي‌شود. اين نوع حشرات مي‌توانند آسيب‌هايي را روي محصولات كشاورزي ازجمله گوجه‌فرنگي گذاشته و موجب شوند كه اندك هواي پاك محيط شهري كه توسط درختان تامين مي‌شود نيز به خطر بيفتد.

مگس‌هاي سفيد ايران نخستين بار به واسطه بررسي فونستيكي و تهيه كليد شناسايي مگس‌هاي استان فارس در سال ١٣٧٤ شناسايي شدند. پس از آن نيز در سال ١٣٧٩ بررسي‌هاي مورفولوژيك و مطالعات زيست‌شناسي روي گونه‌اي شايع در اصفهان به عمل آمد كه نشان داد نژاد اين مگس سفيد در اصفهان از نوع نژاد اروپايي بوده است.

اين حشرات به‌شدت مقدار توليد محصولات گياهي را كاهش داده، رشد و توسعه قارچ‌هاي ساپروفيت، روي عسلك دفع شده آنها نيز موجب كاهش كيفيت محصول مي‌شود. در حال حاضر، به دليل افزايش قدرت مقاومت مگس‌هاي سفيد در برابر انواع سموم، مشكل مگس‌هاي سفيد روي تعداد زيادي از گياهان زراعي و زينتي حادتر شده است. حشرات كامل نر و ماده بالدار از شيره برگ‌ها تغذيه مي‌كنند. در اثر تغذيه، لكه‌هاي زردرنگي روي برگ‌ها ايجاد شده كه روي گياه ميزبان به صورت مستقيم آسيب مي‌زند و بوته كوتاه و بيمار به نظر مي‌رسد. دفع ترشحات حشره روي برگ گياه سبب رشد قارچ‌هاي فوماژين مي‌شود همچنين مگس سفيد ناقل بيماري‌هاي ويروسي است كه خسارت غيرمستقيم آن، آفت روي گياه است. مگس‌هاي سفيد به بافت غذايي (فلوئم) برگ‌ها نفوذ مي‌كنند و از تركيبات آلي آن به عنوان منبع غذايي استفاده مي‌كنند.

عسلك و ماده چسبنده‌اي كه آنها توليد مي‌كنند با جذب گرد و غبار به يك نوع خاصي از قارچ‌ها و كپك‌هاي دوده‌اي سياه تبديل مي‌شوند.

مگس‌هاي سفيد محصولات گوجه فرنگي را مورد حمله قرار مي‌دهند و بيماري ويروسي شبيه به ويروس «پيچيدگي برگ زرد گوجه فرنگي» را با خود حمل مي‌كنند. ويروس‌هايي كه مگس سفيد با خود حمل مي‌كند مي‌تواند به شكلي جدي محصولاتي همچون پنبه، گوجه فرنگي، لوبيا و مركبات را مورد حمله قرار دهند. اين حشرات همانند شته‌ها توليد مقادير زيادي عسلك مي‌كنند كه اين عسلك در گياهان باعث جذب گرد و خاك و مخصوصا رشد قارچ‌هاي گندرو مي‌شود. اين عامل باعث كاهش تعداد مشتريان محصولات گياهان زينتي و گياهان گلخانه‌اي در بازار مي‌شود. گياهان زينتي مثل «گلابي براد فورد»، انار زينتي، فيكوس، گياه فوشيا (آويز)، لانتانا (شاه پسند) و بسياري ديگر در برابر ويروس‌هاي مگس سفيد بسيار آسيب پذيرند.

چرا تهران؟

نظريات مختلفي در مورد «چرايي» حضور مگس‌هاي سفيد در پايتخت وجود دارد. به گفته برخي كارشناسان، يكي از عوامل، افزايش گاز‌هاي گلخانه‌اي در شهر تهران است. به اعتقاد اين گروه، آلودگي، يكي از عواملي است كه باعث افزايش گاز‌هاي گلخانه‌اي و تبديل شدن شهر تهران به يك گلخانه شده و فضاي مناسبي براي تاخت و تاز مگس سفيد كه يك آفت گلخانه‌اي است را فراهم آورده است.

همچنين دليل ديگري براي طغيان اين حشرات در محيط شهري، تغييرات اكوسيستمي است. به اين معنا كه با از بين رفتن حشرات شكارگر از جمله زنبورها (كه مگس سفيد را شكار مي‌كنند)، مگس‌هاي سفيد افزايش پيدا مي‌كند. ضمن آنكه بررسي‌ها نشان مي‌دهد افزايش جمعيت مگس سفيد با از بين رفتن پارازيت‌هاي حشره به دليل سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه و مبارزه شيميايي با آفات در اطراف شهر تهران و در سطح شهر و برخي مناطق مانند منطقه شش ايجاد شده است.

دكتر مهدي ضرابي، حشره شناس و عضو گروه مهندسي علوم زيستي دانشكده علوم و فنون نوين دانشگاه تهران كه حدود ٣ دهه است كه روي اين حشرات مطالعه و تحقيق مي‌كند، نيز در خصوص علت حضور مگس‌هاي سفيد در تهران و شهرهاي بزرگ گفت: دليل افزايش يا بهتر بگويم طغيان اين حشرات، شيوه غلط مبارزه با اين موجودات است. درحقيقت استفاده از سموم شيميايي و آفت‌كش‌هاي چيني يا نامرغوب توسط كشاورزان باعث مقاوم شدن اين حشرات نسبت به سموم شيميايي و درنهايت افزايش تصاعدي آنها به ويژه در مزارع كشاورزي شده است. وي ادامه داد: از سويي همان‌طور كه مي‌دانيد، حاشيه تهران پراست از مزارع و كشتزارهاي مختلفي كه بستر حضور مگس‌هاي سفيدند. طبيعي است كه در چنين شرايطي بايد منتظر حضور اين حشرات در شهرمان هم باشيم.

رحمت‌الله حافظي، رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر چهارم نيز دليل اين هجوم را اين گونه تشريح مي‌كند: به دليل مصرف بي‌رويه در سموم كشاورزي در شهرستان‌هاي غربي شهر تهران، با اين آفت مواجه شده‌ايم.

وي ادامه داد: مگس‌هايي كه در سال جاري مي‌بينيد حاصل تخمگذاري سال‌هاي گذشته است. به بياني اين طور نيست كه اين مگس‌ها امسال از خارج از تهران وارد شده باشند.

ترس از بيماري‌زا بودن

اما سوال اصلي در پس حضور مگس‌هاي سفيد در تهران آن است كه آيا اين حشرات براي انسان ضرر دارند و مي‌توانند منجر به بروز بيماري در آنها بشوند يا خير؟ سوالي كه تاكنون پاسخ درستي به آن داده نشده است. چندي قبل علي‌محمد شاعري، رييس ستاد محيط زيست و توسعه پايدار شهرداري گفته بود: با توجه به افزايش دماي هوا در ماه‌هاي اخير تكثير اين حشره بسيار زياد بوده كه موجب شده در شهر بيشتر به چشم بيايند اما هيچ گونه ضرري براي انسان نداشته و ابدا جاي نگراني وجود ندارد. اما يك عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس با تاكيد بر اينكه مگس سفيد احتمال ابتلا به آلرژي و بيماري‌هاي خطرناك را به دنبال دارد، گفت: مگس سفيد حشره‌اي ريز است كه مي‌تواند وارد اعماق ريه شود و تمام بيماري‌هاي ويروسي و خارجي را منتقل كند، بنابراين بايد نگاه ويژه، درست و قوي براي رفع اين مشكل در مسوولان مربوطه به خصوص شهرداري و شوراي شهر تهران وجود داشته باشد. اين قاعده در مورد مگس سفيد نيز صدق مي‌كند و امكان ابتلا به آلرژي براي كساني كه در معرض مگس سفيد قرار مي‌گيرند، وجود دارد.

دكتر ضرابي نيز مانند اين نماينده مجلس معتقد است كه مگس‌هاي سفيد باعث بروز انواع بيماري‌هاي ريوي شوند: البته اين حشرات باعث ايجاد بيماري‌هاي مشترك بين حيوان و انسان نيستند ولي اولاباعث خشك شدن مزارع و به خصوص صيفي‌جات و خطر تامين محصولات كشاورزي به شكلي جدي مي‌شود و ثانيا از طريق مسموم شدن محصولات كشاورزي آن هم به دليل استفاده از سموم خطرناك شيميايي نامرغوب و افزايش پنهان و البته نگران‌كننده برخي بيماري‌هاي خطرناك، زندگي انسان‌ها را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.

ضرابي در عين حال تاكيد كرد: با افزايش جمعيت اين مگس‌هاي به ظاهر بي‌خطر و ورود آنها به بدن از طريق سيستم تنفسي يا دهان، بايد در آينده‌اي نزديك منتظر انواع بيماري‌هاي خطرناك تنفسي و ريوي و... در تهران و ساير كلانشهرها باشيم.

وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به تحقيقات صورت گرفته در مورد افزايش انواع بيماري‌هاي انساني ناشي از اين حشرات در ايران گفت: بر اساس تحقيقات علمي ما استفاده از انواع سموم نامرغوب شيميايي يا روش‌هاي غيراصولي باعث آلوده شدن محصولات كشاورزي و صيفي و در نهايت افزايش انواع بيماري‌هاي رنگارنگ در ايران شده است.

اين قضيه به قدري جدي است كه امروز اكثر پايان نامه‌هاي دانشگاهي ما به همين مساله اختصاص پيدا كرده و نتايج آن حاكي از افزايش بي‌سابقه انواع بيماري‌هايي مانند سرطان و MS در بين ايرانيان دارد. سخنان هشدار گونه دكتر ضرابي چندان هم غيرعادي و دور از ذهن نيست. خطر اين حشرات به حدي است كه با افزايش آنها در تهران در سال ۱۳۹۴ معاون دفتر پيش‌آگاهي سازمان حفظ نباتات با هشدار در خصوص خطر انفجار جمعيت اين مگس در تهران اعلام كرد، اگر با عمليات واكنش سريع در خصوص مقابله با اين حشره اقدامي نشود سال آينده با توجه به سرعت تكثير اين آفت شاهد خواهيم بود كه بدون ماسك حتي مردم نمي‌توانند در خيابان‌ها تردد و تنفس كنند.

صدراعظم نوري، رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر نيز كه در همين عمر ٢ ماهه شوراي شهر يكي دو باري در مورد حضور اين مگس‌ها در صحن شورا تذكر داده است در همين خصوص گفت: بررسي پديده مگس‌هاي سفيد در دستور نخست كميسيون محيط زيست و سلامت شهر تهران قرار گرفته است و در جلسه‌اي كه با حضور كارشناسان ذي‌ربط از جمله سازمان پارك‌ها و فضاي سبز، وزارت جهاد كشاورزي و وزارت بهداشت و درمان برگزار مي‌شود، تمهيدات لازم با تعامل دستگاه‌ها براي مهار كردن اين نوع حشرات اتخاذ خواهد شد.

وي در خصوص تبعات حضور اين مگس‌ها براي انسان‌ها نيز گفت: اين حشرات براي سلامتي شهروندان خطرناك نيستند و مشكلي پيش نمي‌آورند، تنها ممكن است با ورود به دستگاه تنفسي انسان، باعث اذيت شدن شهروندان شوند.

تكليف بلاتكليف شهروندان!

پزشكان نيز توصيه‌هاي موكدي را به شهروندان داشته و دارند. دكترمحسن روح‌اللهي، متخصص ريه و دستگاه گوارشي در همين زمينه گفت: بيشترين توصيه براي مقابله و مراقبت در زمينه آسيب‌هاي مگس سفيد مربوط به دستگاه تنفسي فوقاني است. چرا كه اين حشره با ورود به مجاري تنفسي مي‌تواند باعث تحريك مخاط شده و تظاهرات آلرژيك ازجمله عطسه و سرفه شده و همچنين آبريزش بيني را خصوصا در كودكان، افراد مسن و بيماران مبتلابه بيماري‌هاي زمينه‌اي تنفسي و آلرژيك مانند آسم، بيماري انسدادي تنفسي مزمن (COPD) و... شود. وي افزود: همچنين مگس سفيد در زمينه انتقال آلودگي نيز مي‌تواند تاثيرگذار باشد، و با ورودش به دستگاه تنفسي زمينه را براي بروز عفونت‌هاي فرصت‌طلب قارچي و باكتريايي فراهم كند.

بنابراين به افرادي كه ساعت‌هاي طولاني در روز در محيط خارج از خانه حضور دارند يا افراد مستعد به ابتلا به بيماري‌هاي ريوي و عفوني، توصيه مي‌شود از ماسك‌هاي پارچه‌اي يا فيلتر‌دار استفاده كنند. به گفته وي، اين موضوع درباره افرادي كه داراي نقص سيستم ايمني از قبيل بيماران دريافت‌كننده پيوند، بيماران مبتلا به سرطان، يا آنهايي كه از داروهاي سركوب‌كننده سيستم ايمني استفاده مي‌كنند، از اهميت بيشتري نيز برخوردار است: توصيه مي‌شود كه در صورت ورود مگس سفيد به چشم‌ها، به‌ سرعت چشم‌ها را با آب، بشويند تا حشره و آلودگي‌ها خارج‌شده و در صورت ورود اين حشره به مجاري بيني نيز مي‌توان با شست‌وشوي با آب آن را خارج كرد.

وي افزود: در جهان دستاوردهاي علمي براي مقابله با اين پديده وجود داشته است كه مي‌توانيم از آنها استفاده كنيم.

حافظي: تذكرات ما بي‌نتيجه بود

حافظي كه خود يكي از منتقدين عملكرد شهرداري در برخورد با اين مگس‌هاست در گفت‌وگو با «اعتماد» گفت: واقعيت اين است كه در طول چند ساله اخير و با وجود تذكرهاي پي در پي ما در شوراي چهارم، اتفاق خاصي براي مقابله با اين حشرات نشد. تنها كاري كه كردند آبشويه درختان بود، ولي چون اين اقدام، منظم و فراگير نبود، تاثيرچنداني را به جا نگذاشت. در طول اين سال‌ها شهرداري محيط زيست را مسوول مقابله با اين حشرات مي‌دانست و محيط زيست هم اين اقدام را از وظايف وزارت جهاد و كشاورزي اعلام مي‌كرد.

رييس كميسيون محيط زيست و سلامت شوراي شهرچهارم ادامه داد: بالاخره سال گذشته با همكاري وزير جهاد كشاورزي و پيگيري‌هاي انجام شده كارگروهي متشكل از مركز تحقيقات گياه‌پزشكي، سازمان حفظ نباتات، سازمان بوستان‌ها و فضاي سبز شهرداري تهران و ستاد حفظ نباتات تشكيل و تحقيقات لازم در اين خصوص آغاز شد كه البته از نتايج آن خبري ندارم. وي افزود: در شهرهاي بزرگ همچون كاليفرنيا، ٥ سال با پديده مگس‌هاي سفيد مواجه بودند و توانستند با اين پديده مقابله و آن را ريشه‌كن كنند. حافظي ادامه داد: مگس‌هاي سفيد، آفت درجه دو محسوب مي‌شوند و در واقع تهديدي براي انسان‌ها نخواهند داشت، بلكه فقط آزاردهنده‌اند.

محمد حقاني، رييس كميته محيط زيست شوراي چهارم نيز در گفت‌وگو با «اعتماد»، مقابله با مگس‌هاي سفيد را مانند هر آفت ديگري به دو شيوه «شيميايي» و «فيزيكي» دانسته و گفت: در روش «شيميايي» بايد درختان با سمومي كه مورد تاييد كارشناسان است و البته در بازه‌هاي زماني مشخص و تاثيرگذار، سم پاشي شوند. وي افزود: اما در سال‌هاي گذشته شاهد بوديم كه متاسفانه شهرداري از سموم مختلفي براي سمپاشي درختان استفاده مي‌كرد و توجه چنداني هم به زمان‌هايي كه بايد در آن سم پاشي انجام شود، نداشت.

وي در ادامه درخصوص روش «فيزيكي» نيز گفت: اما قضيه بسيار ساده‌تر از اين حرف‌هاست، ‌طبق بررسي‌هايي كه ما در كميته محيط زيست كرديم، حتي آبپاشي ساده درختان نيز مي‌تواند باعث پراكنده شدن مگس‌هاي سفيد شود. از سويي مگس‌هاي سفيد نيز مانند تمامي انواع حشرات موذي، دشمناني دارند. دشمناني مانند: كفش‌دوزك‌ها و... ولي نكته اينجاست كه اين حشرات در سال‌هاي اخير به دليل سم پاشي‌هاي بي‌حساب و كتاب و بي‌برنامه، از بين رفته‌اند و در نتيجه، با از بين رفتن دشمنان مگس‌هاي سفيد - كه مي‌توانند باعث كنترل تعداد آنها شوند - نسل اين مگس‌ها سال به سال بيشتر و بيشتر شده است. از سويي بنا برمفاد منابع علمي، در برنامه‌هاي مبارزه بيولوژيك با آفت‌ها مي‌توان از گونه‌هاي مختلف كفشدوزك‌ها و به‌ ويژه «كفشدوزك هفت‌‌نقطه‌اي» استفاده كرد اين گروه از حشرات به دلايل بسياري از اهميت برخوردار بوده و توانايي كنترل جمعيت شته‌ها و انواع مختلف آفت‌ها را در فواصل زماني اندكي دارند، به طوري كه در شرايط مطلوب به طور متوسط روزانه از ۲۴ پوره شته باقلا تغذيه مي‌كند و يك لارو كفشدوزك هفت نقطه‌اي در طول دوره رشد و نمو خود به‌طور متوسط از هزار شته و حشره بالغ آن از ۹ هزار شته تغذيه مي‌كند.

از جمله مهم‌ترين پارازيتوييدها و دشمنان طبيعي مگس سفيد مي‌توان زنبور Encarsia ormosa كفشدوزك سياه (Delphastus pusillus) و شبگزهاي گل (Anthocoridae) را نام برد. زنبور فورموسا روي پوره‌هاي مگس سفيد تخمگذاري مي‌كند و زماني كه لارو زنبور فورموسا از تخم خارج مي‌شود داخل پوره‌هاي مگس سفيد شده و از آنها تغذيه مي‌كند و سپس به صورت زنبور بالغ خارج مي‌شود. كفشدوزك سياه و شبگزهاي گل نيز به صورت مستقيم از پوره‌هايي مگس سفيد تغذيه مي‌كنند. حقاني نيز با ذكر اينكه درخت توت يكي از اصلي‌ترين خاستگاه‌هاي مگس‌هاي سفيد هستند گفت: همان طور كه مي‌دانيد در سال‌هاي اخير شاهد كاشت بي‌رويه درختان توت در تهران بوده‌ايم به طوري كه حالا همين درختان به معضلي براي اين شهر تبديل شده‌اند. به نظرم بايد در مورد ادامه كاشت اين نوع از درختان در تهران تجديدنظركرد تا شايد شاهد كمتر شدن تعداد اين حشرات موذي در شهرمان باشيم.

وي با تاكيد بر اينكه در نهايت مي‌توان گفت كه اقدامات شهرداري در سال‌هاي گذشته بي‌اثر بوده است گفت: ما كه در دوره چهارم شورا، اقدام خاصي را از سوي شهرداري براي كنترل اين مگس‌ها نديديم... !‌حالا اينكه شهرداري در دوره جديد اقدام مفيدي در اين زمينه انجام دهد يا خير، سوالي است كه بايد مسوولان شهرداري به آن پاسخ دهند.

دكتر ضرابي نيز درحالي كه دل پري از عملكرد بي‌ضابطه شهرداري در اين زمينه دارد، مي‌گويد: متاسفانه شهرداري به جاي آنكه براي برخورد با مگس‌هاي سفيد از اساتيد و كارشناسان دانشگاهي استفاده كند، از شركت‌ها و افرادي استفاده مي‌كند كه كمترين تخصص در اين زمينه را دارند. نتيجه آن هم همين وضعيتي مي‌شود كه امروز مي‌بينيد، يعني يا از سمومي استفاده مي‌شود كه تاكنون نتوانسته جمعيت مگس‌ها را كاهش دهد يا نهايتا از برچسب‌هاي زرد رنگي استفاده شده كه عملا روش موثري براي كاهش مگس‌ها محسوب نمي‌شود.

اين كارشناس حشره‌شناس، همچنين معتقد است برچسب‌هاي زردرنگ نصب شده روي درختان چندان تاثيري روي كاهش آمار مگس‌هاي سفيد ندارد: اين برچسب‌ها به خاطر آلودگي و به خصوص وجود ذراتي مانند گازوييل در هوا، به سرعت تيره مي‌شوند و اثر خود را از دست مي‌دهند. براي همين در دنيا نيز از اين روش استفاده نمي‌شود. ولي نمي‌دانم چرا شهرداري چند سالي است كه براي استفاده از اين برچسب‌ها اصرار دارد؟ نكته جلب اينجاست كه حتي در نصب اين برچسب‌ها نيز از روش و قواعد خاصي پيروي نمي‌كند. مثلا يك برچسب را نوك درخت زده‌اند و يكي را وسط درخت! بنابراين اين شيوه، با وجود هزينه‌هاي كلاني كه خريد آنها و نصب‌شان براي شهرداري داشته، عملا نتيجه‌اي در برخورد با آنها نداشته است.

وي همچنين در مورد ادعاي برخي از كارشناسان كه آبشويي را يكي از روش‌هاي مقابله با مگس‌هاي سفيد مي‌دانند مي‌گويد: اين روش هم موثر است ولي از آن بهتر استفاده از سموم شناخته‌شده‌اي است كه براي طبيعت ضرري ندارند و در عين حال ابزار خوبي براي مقابله با اين مگس‌ها هستند.

اما در اين ميان واكنش شورا و شهرداري جديد نيز، به مساله مگس‌هاي سفيد در نوع خود قابل تامل بوده و هست. اعضاي شوراي پنجم كه گويا اين مساله را يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي پايتخت مي‌دانند! تقريبا در تمامي جلسات خود در مورد اين مساله نه‌تنها به شهرداري تذكر داده‌اند كه حتي گهگاه، پيشنهادهايي را مطرح كرده‌اند كه در نوع خود شنيدني است. از پيشنهاد استفاده از برچسب‌هاي سفيدرنگ به جاي برچسب‌هاي زردرنگ براي نصب كردن روي درختان تا پيشنهاد قطع درختان توت و... شهر تهران … !

اما شايد جالب‌ترين اظهارنظر در اين خصوص را رييس سازمان بوستان‌هاي شهرداري كرده باشد. معمولا عمر حضور مگس‌هاي سفيد در شهرهاي بزرگ، برابر عمر گرما و افزايش دماست و بعد از آن، اين حشرات مزاحم خود به خود ناپديد مي‌شوند. شايد به همين دليل هم باشد كه مديرعامل سازمان بوستان‌ها و فضاي سبز شهر تهران درست مانند پيشگويي ماهر، چند هفته قبل اعلام كرده بود كه سفيدبالك‌ها نهايتا تا دو هفته ديگر از بين مي‌روند! مديرعامل سازمان بوستان‌ها و فضاي سبز شهر تهران در گفت‌وگويي با مهر با طرح اين ادعا كه ميزان سفيدبالك‌ها در سال ۹۶ نسبت به سال‌هاي قبل كاسته شده است، گفت: ما در سال ۹۴، ۲۰ منطقه آلوده را در سطح تهران داشتيم اما همزمان ورود آنها به تهران دو ماه عقب رفته و هم ميزان حضورشان مربوط به دو سه منطقه تهران شده است.

مديرعامل سازمان بوستان‌ها و فضاي سبز شهر تهران با بيان اين مطلب كه ما به هيچ‌وجه مبارزه شيميايي با اين آفت نداريم، افزود: سموم شيميايي براي محيط زيست و كودكان خطرناك است لذا مبارزه ما با اين آفت مكانيكي و به ويژه آبشويي است. و همين مبارزه نيز از حجم اين آفت بسيار كاسته است.

وي با بيان اين مطلب كه اكنون بيشترين حجم سفيدبالك‌ها در منطقه ۶ تهران است و مناطق شمالي اصلا سفيدبالك ندارند، گفت: جهاد كشاورزي و بيماري گياهي و... بايد پاي كار بيايند كه حضورشان قابل قبول است.

خطر مگس‌هاي سفيد

دكتر ضرابي، كارشناس اكولوژي حشرات درمورد احتمال هجوم بيشتر اين حشرات از زمين‌هاي كشاورزي حاشيه به تهران و تهديد كردن زندگي شهروندان گفت: اين مساله دور از ذهن نيست چراكه اين حشرات موجودات عجيبي هستند. وي ادامه داد: در اين مورد به مسوولان هشدار داده‌ايم ولي متاسفانه تاكنون هيچ كدام توجهي به اين هشدارهاي علمي و كارشناسي شده نكرده‌اند. اما آيا جمعيت اين مگس‌ها، به مرز خطر رسيده‌اند يا خير؟ دكتر ضرابي معتقد است كه هم اينك آژير خطر در خصوص تعداد مگس‌هاي سفيد به صدا درآمده است: گرچه هنوز مطالعات جامعي در خصوص تعداد و كلوني اين مگس‌ها صورت نگرفته است ولي اين يك واقعيت است كه جمعيت اين مگس‌ها در كلانشهرها و به خصوص تهران به مرز هشداردهنده‌اي رسيده و مي‌رود تا پايتخت را در آستانه خطر قرار دهد. گرچه هنوز مطالعه جامعي در اين خصوص انجام نشده است.

دكتر ضرابي با تمام اين تفاصيل اما، معتقد است كه هنوز هم فرصت براي مقابله با اين مگس‌ها هست: اگر همان چند سال پيش كه ما به مسوولان شهري هشدار داديم، شهرداري از متخصصين كمك مي‌گرفت، امروز شاهد خطري در اين زمينه نبوديم. ضمن آنكه با استفاده از چند روش «تركيبي» هنوز هم مي‌توان به جنگ اين حشرات موذي رفت. به شرط آنكه شهرداري واقعا «بخواهد» چنين كند!