روایت نماینده کلیمیان از مشکلات اقلیت ها در ایران
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اقلیت های مذهبی مختلفی به رسمیت شناخته شده اند و برای آنان حقوقی نیز در نر گرفته شده است، اما این که این حقوق در عرصه عمل چقدر محقق می شوند جای بحث وجود دارد. نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید: «شرایط اقلیت ها در ایران رو به بهبود است، ولی سرعت این بهبود باید بیشتر باشد.»
او معتقد است برخی قوانین باید تغییر کنند و این کار هم نیازمند توجه مراجع تقلید است. در ادامه، گفت و گو با سیامک مره صدق را درباره مشکلات فعالیت سیاسی اقلیت های دینی در ایران می خوانید:
به نظر شما، ظرفیت قانونی در ایران برای فعالیت سیاسی و اجتماعی اقلیت های مختلف چگونه است؟
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از نظر آزادی مذهبی، یکی از بهترین و مترقی ترین قوانین در دنیاست؛ چون برای فعالیت های مذهبی اقلیت های دینی آزادی کامل در قانون اساسی به صورت رسمی تامین شده است. خوشبختانه این قانون کاملا اجرا شده و از نظر آزادی در انجام دادن فعالیت مذهبی و آموزش اعتقادات مذهبی حتی برای کودکان هیچ محدودیتی وجود ندارد.
کلاس های دینی فوق پیشرفته تر هم به همان شیوه تاریخی و سنتی جامعه کلیمی در کنیسه های ما در حال برگزاری است. اما قانون، اجرای قوانین براساس احوال شخصی اقلیت های دینی را نیز مدنظر قرار داده است. طبق قانون اساسی، به احوال شخصی اقلیت های دینی براساس شریعت خودشان رسیدگی می شود و دادگاه ها هم ملزم هستند در بررسی مسائل شخصی بین اقلیت های دینی براساس فتوای دینی مراجع آن اقلیت رفتار کنند.
این حق قانونی اجازه می دهد شرعیات و عرف جوامع اقلیت در احوال شخصی آن ها ملاک تصمیم گیری و قضاوت قرار بگیرد. این هم از دیگر نکات مترقی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. درباره مقدمات انجام دادن مراسم های مذهبی مثل وجود کشتارگاه هایی که در آن جا ذبح براساس شریعت یهودی انجام شود یا رستوران و قصاب هایی که مخصوص یهودیان باشد، ما هیچ گونه محدودیتی نداریم و در این باره آزادی کامل براساس قوانین ایران وجود دارد.
غیر از این مواردی که ذکر کردید، آیا قانون در ایران شرایط لازم برای فعالیت اقلیت ها را در نظر گرفته است؟
درباره فعالیت سیاسی نه تنها جامعه یهودی ایران بلکه همه اقلیت های ایران از نظر سیاسی متکثر هستند و نمی توانیم بگوییم همه یهودیان ایران طرفدار یک نظریه سیاسی خاص هستند؛ چون جامعه یهودی از نظر وضعیت اقتصادی و اجتماعی مثل جامعه مسلمانان، یک جامعه متکثر است. آن ها با طرفداری از همه گروه های قانونی که در نظام جمهوری اسلامی وجود دارند، فعالیت می کنند. هر یک از این افراد فعالیت های سیاسی خودشان را در آن چارچوب انجام می دهند.
ما اعتقادی به آپارتاید یا جداسازی فعالیت های سیاسی اقلیت های دینی از بقیه مردم ایران نداریم. هر کسی به هر گروهی که تمایل داشته باشد در همان گروه مشارکت می کند. باید در نظر داشت اقلیت های دینی به صورت جمعی طرفدار یک نظریه واحد و خاص نیستند. این موضوع حداقل درباره جامعه کلیمی ایران صدق می کند.
از نظر قانونی، اقلیت ها اگر بخواهند برخی موسسات را برای حل مسائل خودشان تشکیل بدهند، باید همان مراحل قانون احزاب و جمعیت ها را طی کنند. درواقع، ما مشکل جدایی در رابطه با مسائل سیاسی که مختص اقلیت ها باشد حداقل با اقلیت کلیمی نداریم. افرادی که در جامعه ما فعال سیاسی هستند در تشکل های مختلف براساس علاقه خودشان فعالیت می کنند.
یعنی منظور شما این است که اگر مشکلی برای فعالیت سیاسی در ایران وجود دارد برای همه مردم ایران است و مشکل خاصی برای اقلیت ها وجود ندارد؟
در مسائل سیاسی و عام ما یک شهروند ایرانی هستیم، مثل بقیه مردم ایران. هر وضعیتی که درباره فعالیت و وضعیت سیاسی برای کل مردم ایران وجود دارد، طبیعی است که جوامع اقلیت هم در همان چارچوب حرکت می کنند.
آیا بستر اجرایی شدن این قانون که شما از آن به عنوان یک قانون مترقی نام می برید برای فعالیت سیاسی اقلیت ها در ایران وجود دارد؟
ما هیچ مسئله ای در طول تاریخ با مردم ایران نداشتیم؛ چون خودمان جزو مردم ایران هستیم و فرهنگ، تاریخ، گذشته، حال و آینده مشترک داریم. زندگی سیاسی و اجتماعی ما از همدیگر جدا نیست. تنها تفاوت موجود بین ما و بقیه مردم ایران تفاوت دینی است که آزادی دینی هم به اندازه کافی وجود دارد؛ البته این به هیچ وجه به این معنی نیست که ایرانیان یهودی و دیگر اقلیت ها هیچ گونه مشکلی ندارند.
هیچ جامعه بدون مشکلی وجود ندارد. جوامع اقلیت هم برخی مسائل خاص خودش را دارد که ما همه تلاش مان را برای حل این مشکلات به کار می بریم. برای ما مهم این است که نتیجه تلاش مان برای حل مشکلات جوامع اقلیت، مثبت باشد که خوشبختانه شاهدیم شرایط برای جوامع اقلیت رو به بهبود است و مشکلات موجود یکی یکی در حال حل شدن هستند.
آیا شما در مجلس طرح یا لایحه خاصی برای حل مشکلات اقلیت ها در دستور کار دارید؟
یک لایحه خاص برای بهتر شدن شرایط اقلیت های دینی در ایران وجود دارد که آن بررسی و تغییر ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی است که پیش از انقلاب تصویب شده است. این ماده در رابطه با ارث در برخی مواقع بعضی از مشکلات را برای اقلیت ها ایجاد می کند.
ما از طرف نمایندگان اقلیت ها درباره این موضوع طرحی را به کمیسیون قضایی داده ایم که از جانب نمایندگان اکثریت هم پشتیبانی شده است. فعلا در حال رایزنی برای تصویب این پیشنهاد هستیم. این طرح در کمیسیون قضایی در حال بررسی است؛ البته ما این گلایه را از کمیسیون قضایی داریم که بررسی این طرح با مقداری وقفه رو به رو شده است و امیدواریم هرچه سریع تر بررسی شود و به صحن بیاید.
شما می گویید که برای آموزش و تدریس دینی اقلیت ها در کشور مشکلی وجود ندارد و تا جایی که من اطلاع پیدا کردم در مدارس اقلیت ها ساعات تدریس دروس دینی آن ها نسبت به گذشته بسیار کم شده است.
فعلا محدودیتی برای ما از نظر این ساعات وجود ندارد؛ چه در ساعات درسی و چه در ساعات فوق برنامه تا هر حدی که خود دانش آموزان تمایل داشته باشند امکان آموزش شریعت یهودی از پایه آموزش قرائت نماز تا بالاترین سطح فقهی و تخصصی وجود دارد.
شما به عنوان نماینده یک اقلیت دینی در مجلس ایران به نوجوانان عضو اقلیت های کشور درباره آینده سیاسی شان چه توصیه ای دارید؟
از نظر من، فعالیت سیاسی وظیفه هر شهروند است. هر انسانی در هر جامعه ای که زندگی می کند باید به همه تحولات آن جامعه حساس باشد و سعی کند با انتخاب بهترین تفکر چه از نظر سیاسی و فرهنگی به پیشرفت کشور و بهبود شرایط زندگی خودش و تحقق بیشتر منافع ملی کشورش خدمت کند، اما این که من توصیه کنم که همه طرفدار یک تفکر سیاسی باشند کار پسندیده ای نیست، بلکه باید همه را به مطالعه دقیق تشویق کرد. باید این را در نظر داشت که متاسفانه در احزاب و تشکل های ایران توجه خاصی به بخش جوانان و دانش آموزان و فعالیت های دانشجویی نمی شود.
احزاب تلاشی برای کادرسازی نمی کنند. حتی برخی از تشکل های سیاسی می خواهند از جوانان به عنوان پیاده نظام استفاده کنند و نقشه مدونی برای این ندارند که این جوانان مدارج ترقی سیاسی را طی کنند. توصیه من به جوانان شرکت در فعالیت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. از احزاب هم این درخواست را دارم که به بخش های جوانان و دانش آموزان بیشتر بها بدهند.
روحانی در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری وعده هایی برای بهبود شرایط اقلیت قومی و مذهبی در ایران داده بود. از نظر شما، آیا در این دولت وضعیت بهتر شده است؟
به نظر من، شرایط اقلیت ها شرایط رو به بهبودی است، ولی توقع ما این است که شتاب این بهبود بیشتر شود؛ البته برخی مشکلات اقلیت ها در حوزه اختیارات قوه مجریه نیست و مقداری از آن به قوانین موجود بر می گردد که بهتر شدن شرایط هم نیازمند تغییر این قوانین است. تغییر این قوانین هم نیازمند توجه ویژه مراجع محترم تقلید است که بر این اساس، پایه تغییر برخی قوانین فراهم می شود.
نظر کاربران
اصلا این مصاحبه دلیل نداره هرکسی به چیزی اعتقاد داره مردم باید با احترام باهم زندگی کنن اونا اگه از ما بیشتر ایرانی نباشن کمتر هم نیستن
مشكل از تفكر اهمقانه و متعصبانه برخي مردم جامعه هست. وگرنه در قانون أساسي ايران تمام اقليت ها و شهروندان با هر ديني حقوق يكسان دارند و ايران يكي از آزادترين كشورها براي اديان مختلف است. بنابراين مشكلاتي كه براي أقليت هاي مذهبي ايران از جمله أهل سنت و كليميان و ... هست ريشه مشكلات فقط بي فرهنگي و تعصب برخي مردم هست.