جلوی این فاجعه در تهران را بگیرید

روزنامه قانون نوشت: «تردد بیش از یک میلیون نفر در روز در گذرها و سراهای بازار تهران، ضرورت ایمنی سازی این معبر شلوغ را صدچندان کرده است. آن‌هم در شرایطی که گذرهای باریک و قدیمی که فرسودگی بسیار دارد و سیم‌های برق فراوان در آن آویزان است، هرلحظه امکان وقوع حادثه را در بازار تهران محتمل کرده است.»

در سال‌های اخیر نیز به طور پیوسته، آتش سوزی‌های وسیع و محدود با خسارات فراوان در گذرهای بازار تهران رخ داده و دل‌های بسیاری از کسبه و مشتریان را لرزانده است. دولت‌ها و شهرداران مختلف نیز وعده ایمن سازی بازار بزرگ تهران را همواره داده‌اند اما گستره زیاد بازار و تلاش کم مسئولان، همچنان بازار تهران را مستعد وقوع حوادث مختلف کرده است.

تهدید زندگی ۶۰ هزار کاسب

کارشناسان ایمنی و آتش نشانی فراوانی در سال‌های اخیر درباره ایمنی بسیار پایین بازار تهران هشدار داده‌اند. با توجه به قدمت ۲۰۰ ساله بازار، اکنون بخش قابل توجهی از سیم‌کشی‌های موجود مستهلک شده و در حوزه لوله‌کشی آب نیز بخش زیادی از ظرفیت به مرور زمان حالت پوسیده پیدا کرده است. از سوی دیگر با توجه به ساختار بازار و معابر باریکی که در آن قرار دارد، مشکل دوچندان شده است. علاوه بر این با توجه به قدمت این بنا از سوی سازمان میراث فرهنگی، اجازه ساخت و ساز جدید در آن صادر نشده و با توجه به مجموع این موارد، شرایطی پیش می‌آید که اگر زمانی حادثه‌ای رخ دهد، ممکن است بسیار خطرآفرین بوده و صدمات مالی و جانی بسیاری را به دنبال داشته باشد. اکنون اعضای بیش از ۲۰ صنف اتاق اصناف در بازار به فعالیت می‌پردازند و در مجموع می‌توان گفت که حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار کاسب دارای پروانه کسب، در این محدوده مشغول به کار هستند. نکته جالب آنکه بخشی از مشکل هم به صاحبان همین واحدها باز می‌گردد، چرا که گاه کسبه و صاحبان سراها همکاری ضعیفی برای رفع مشکلات داشته و در مواردی مانند سد معبر اهمال می‌کنند. از سوی دیگر معابر تنگ و باریکی که در بازار وجود دارد، شرایط را به گونه‌ای پیش می‌برد که اگر زمانی حادثه‌ای پیش بیاید مدیریت آن بسیار دشوار شود چرا که امکان حضور نیروهای آتش‌نشانی و امدادی در بازار بسیار دشوار خواهد بود. در گذشته تمام سراهای بازار، تنها برای روشنایی از برق استفاده می‌کردند اما اکنون وسایل مختلفی مانند انواع دستگاه‌های تهویه هوا در این حجره‌ها استفاده می‌شود که مصرف برق را بسیار افزایش می‌دهد، به گونه‌ای که شاید در گذشته ولتاژ برق مورد نیاز برای واحدها ۱۵ آمپر در نظر گرفته شده و بر همین اساس تجهیزات تامین شده بود اما اکنون ممکن است حتی بیش از ۳۲ آمپر در واحدها مصرف برق وجود داشته باشد. از سوی دیگر، سیم‌کشی برق هم همان‌طور که اشاره شد، فرسوده است و همه این مسائل می‌تواند مشکلات متعدد به همراه داشته باشد.

تاسیسات برقی، عامل ۸۰ درصد آتش سوزی های بازار

بازار، قلب اقتصادی ایران است و با توجه به شرایطی مانند عدم امکان کمک‌رسانی مراکزی مانند اورژانس، بیمارستان، نیروی انتظامی و آتش‌نشانی خسارات احتمالی هر حادثه‌ای در این منطقه بسیار بالا بوده و لازم است از قبل برای حل این معضل چاره‌اندیشی شود. به هر حال اگر اتفاقی در بازار رخ دهد، به‌طورحتم سرمایه‌ای بسیار بالا و جبران‌ناپذیر به هدر خواهد رفت و بر همین اساس می‌توان گفت موضوع ایمنی بازار یکی از مسائلی است که می‌توان آن را به مثابه موضوعات امنیت ملی به شمار آورد.رییس کمیته عمران شورای شهر تهران در همین باره از بررسی مشکل تاسیسات برق بازار تهران که علت ۸۰ درصد حریق‌های این منطقه است، خبر داده و گفته با توجه به گزارش‌هایی که در ارتباط با تاسیسات برق بازار دریافت کردیم، بر آن شدیم که کمیته عمران طی جلسه‌ای با مسئولان شهرداری منطقه ۱۲ و اداره برق نسبت به بررسی ابعاد مختلف این مشکل در بازار تهران اقدام کنند.افشین حبیب زاده با بیان اینکه بر اساس بررسی‌های انجام شده تاسیسات برق بازار به عنوان مهم‌ترین مساله این منطقه شناسایی شده است، تصریح کرد: ۸۰ درصد آتش سوزی‌های بازار به علت تاسیسات برقی بوده است که اگر این مشکل مهم مرتفع شود ۸۰ درصد از خطرپذیری بازار کاسته می‌شود. بر همین اساس جلسه‌ای با حضور مسئولان مختلف برگزار کردیم و موضوع ساماندهی تاسیسات برق بازار در دستور کار قرار گرفت.رییس کمیته عمران شورای شهر تهران، ری و تجریش با بیان اینکه مسئولان حاضر در جلسه به فراخور موقعیت خود، گزارش‌های مختلفی را ارائه کردند، گفت: مساله اصلی این است که مسئولان اداره برق عنوان کردند که عمده مشکلات تاسیسات برقی بازار مربوط به بعد از نصب کنتور است، یعنی مشکل اصلی پس از نصب و از محل کنتور تا واحد مصرف کننده است چرا که در بازار تهران به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، کنتور برق با فاصله از مصرف کننده و واحد تجاری نصب می‌شود و ممکن است در این مسیر واحدهای دیگر نسبت به بهره‌برداری‌های غیر به وسیله سیم‌کشی‌های دیگر اقدام کنند که این برق کشی از مسیرهای مختلف بدون رعایت نظم و ایمنی است.

دستگاه‌های مسئول، پای کار باشند

براساس آمارهای اداره برق، در محدوده ۸ کیلومترمربعی بازار تهران، ۱۵۰ هزار مشترک در بازار از برق استفاده می‌کنند که حدود ۷۵ مگاوات مصرف برق داشته و حدود ۲۵ هزار واحد تجاری در بازار ناایمن است که اداره برق شروع به ایمن سازی کرده است و قرار شد ۵۰۰۰ در فاز اول، ۷۰۰۰ فاز دوم و مابقی واحدهای تجاری نیز در فاز سوم ایمن سازی شود.

حبیب زاده با بیان اینکه اداره برق بیان کرده که مشکلی تا نصب کنتور وجود ندارد و پروسه به‌طورکامل ایمن است، گفت: البته تمام مکان‌هایی که ایمنی کمی دارند باید طی برنامه زمان بندی شده اقدام به رفع عدم ایمنی واحد تجاری خود کنند.

این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه نمایندگان سازمان نظام مهندسی نیز در جلسه حضور داشتند و بر این اساس تصمیم گرفته شد که کمیته‌ای در خصوص ایمنی بازار تهران تشکیل شود که از مسئولان و معتمدین بازار نیز دعوت شود تا در مورد نحوه ساماندهی تاسیسات برق نظرات خود را بیان کنند، ادامه داد: همچنین مقرر شد سازمان نظام مهندسی، واحد به واحد نسبت به بررسی اقدام کند و هر کدام از واحدهای تجاری که مشکلی داشتند ساز و کار ایمنی سازی آن‌ها مشخص شده تا نسبت به ایمن‌سازی واحدشان اقدام کنند. یکی از پیشنهادهای خوبی که در این جلسات مطرح شد این بود که تنها سازمان‌های متولی همچون اداره برق، نظام مهندسی و شهرداری نسبت به تدوین دستورالعمل‌ها و نظارت بر نحوه ایمن‌سازی اقدام خواهند کرد و واحدهای تجاری، خود باید اقدام به ایمن سازی کنند، این مهم که ایمن‌سازی را به بازاریان واگذار کنیم و تنها نقش سیاست‌گذار و ناظر داشته باشیم در پیشبرد اهداف بسیار مهم است؛ چرا که هدف ما رسیدن به یک فهم مشترک و باز شدن گره از معضل ایمنی بازار تهران بود که بسیار خوش‌بین هستیم که بازاریان در تحقق این مهم با ما همکاری لازم را داشته باشند.