فیلمی که «گدار» را فیلم کرد!

بانی فیلم:

چگونه می شود «گدار» را فیلم کرد؟

عنوان فیلم فرانسوی «مهیب» یا «هولناک» ساخته میشل هازاناویسیوس را، که از این هفته به پرده سینماهای فرانسه آمده، می شود به گونه های مختلف ترجمه کرد اما به نظر این دو ترجمه با توجه به دیدن فیلم درست تر درمی آید.

این اولین فیلمی است که به شکل داستانی درباره زندگی یکی از مهمترین و برجسته ترین افراد «موج نو» فرانسه ساخته شده است و قبل از به نمایش در آمدنش در جشنواره کن امسال، کنجکاوی های بسیار برانگیخت.

خود ژان لوک گدار هنوز نظری درباره فیلم نداده، اما منتقدین و سینماگران نظرهای ضد ونقیضی درباره آن داشته اند. این فیلم تا به امروز یکی از سه فیلمی است که (مرکز ملی سینما - درفرانسه) برای معرفی به اسکار بهترین فیلم خارجی سال درنظر گرفته و تا هفته آینده، مشخص می شود که شانسی برای معرفی به آکادمی اسکار دارد یا خیر.

دراولین سانس ۲ بعد از ظهر، نمایش «مهیب» در روز چهارشنبه در۲۰ سینما در پاریس با ۸۷۰ تماشاگر در رده سوم جدول فروش جای گرفت. ساختن فیلمی درباره ژان لوک گدار که خود شخصیت خاص وغیر متعارف است و به نظر بسیاری گاه چندان سمپاتیک نیست کار ساده ای نبوده. ازطرفی وی از سالهای ۱۹۶۰ در تمام دنیا مشهور بوده و تاثیرات زیادی بر فیلمسازان گوناگون داشته است. به نمایش در آمدن این فیلم از سوی طرفدارانش می تواند زیر ذره بین قرار بگیرد. لذا میشل هازاناویسیوس کارگردان این فیلم فقط به بخش کوتاهی از زندگی گدار بسنده کرده وهمه دوران کاری اورا مد نظر نمی گیرد.

طرح چگونه شکل گرفت؟

فیلمنامه از کتابی به نام «یک سال بعد» که همسر سابق گدار درباره او درسال ۲۰۱۵ نوشته و منتشر شده اقتباس شده است وی در فیلم «دختر چینی» (۱۹۶۷) هم بازی کرده بود، و در این کتاب خاطرات خودرا از زندگی مشترکشان که در دوران پرحادثه (جنبش ماه مه ۱۹۶۸) رخ داده، شرح م دهد. فیلم «دختر چینی» وقتی به نمایش عمومی در آمده بود، با شکست سختی روبرو شد، و طبیعتا انعکاس ناخوشایندی روی گدار گذاشته بود. از این به بعد است که گدار ازنظر سیاسی رادیکال تر می شود. او سپس اسم گروه فیلمسازی ژیگاورتف (برگرفته از کارگردان مهم شوروی اوایل انقلاب روسیه) را برخود می گذارد. در آن زمان «دوربین به منزله اسلحه ای می شود که ۲۴ گلوله در ثانیه شلیک می کند».

هازاناویسیوس این کتاب را به طور اتفاقی در ایستگاه راه آهن دیده و طی مسافرتش آن را می خواند و بسیار جذب آن می شود. حالا که فیلم به نمایش عمومی در آمده، طرفداران گدار گله مند هستند که چرا فیلمساز، در مورد دورانی که گدار با مثلا ژان پل بلموندو فیلم هائی ساخته و دوران با نشاطی را داشته، فیلم نساخته است!

کارگردانان دیگری هم قبل از هازاناویسیوس مایل بودند حق این کتاب برای فیلم ساختن ازآنرا خریداری کنند اما نویسنده موافقت نکرده بود. درمورد عنوان این فیلم چندین انتخاب پیش رو بوده اما هازاناویسیوس سرانجام به دنبال عنوانی می گشته که دومفهوم مثبت و منفی دردرون کلمه جای داشته باشد وسرانجام «مهیب» را برگزیده بود.

یکی از نکاتی که برای کارگردان مهم بوده که به آن پرداخته شود جنبش دانشجویی ماه مه ۶۸ بوده که در پاریس رخ داد و گدار هم در بحث ها شرکت می کرده است.

وی یک سال قبل از آن، در فیلم «دختر چینی» وقایع مه ۶۸ را پیش بینی کرده بود وبا ایده های مائوئیستی خود، بسیار انقلابی عمل کرده بود و مورد توجه جنبش چپ قرار داشت.

داستان فیلم

درسال ۱۹۶۷ ژان لوک گدار در حال ساخت فیلمی به نام «دختر چینی» است. او در خلال ساخت این فیلم عاشق دختربیست ساله ای می شود که نقش اول فیلم را بازی می کند (آن ویازمسکی- نویسنده همین کتاب) و با او ازدواج می کند.آنها بسیار شاد وخوشبخت هستند، اما وقتی فیلم به پرده می آید و شکست می خورد گدار را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد. ماجراهای مه ۶۸ نیز به بحران روحی این کارگردان شدت می بخشد واین دگرگونی های روی آثار بعدیش نیز تاثیر می گذارد…