برخلاف حوزه های سیاسی و امنیتی که اصطکاک در آن زاینده تنش و بحران در روابط دوجانبه دولت ها و سطوح منطقه ای و جهانی است؛ مبادلات و مناسبات اقتصادی محل چانه زنی و انعطاف و همکاری های علمی و صنعتی زمینه ساز تمرکز بر منافع مشترک است؛ منافعی که کشورهای منطقه و جهان اسلام نیز می توانند در همکاری با یکدیگر از آن بهره مند شوند.
خبرگزاری ایرنا: برخلاف حوزه های سیاسی و امنیتی که اصطکاک در آن زاینده تنش و بحران در روابط دوجانبه دولت ها و سطوح منطقه ای و جهانی است؛ مبادلات و مناسبات اقتصادی محل چانه زنی و انعطاف و همکاری های علمی و صنعتی زمینه ساز تمرکز بر منافع مشترک است؛ منافعی که کشورهای منطقه و جهان اسلام نیز می توانند در همکاری با یکدیگر از آن بهره مند شوند.
روابط بین الملل عرصه گسترده ای از رقابت و همکاری، تعامل و تقابل و نیز همگرایی و واگرایی میان واحدهای ملی یا مجموعه ای از دولت ها است که در زمینه های گوناگون به تحولات به هم پیوسته جهانی شکل می دهد.
بررسی این تحولات نشان می دهد اصطکاک و ناهمخوانی دیدگاه و منافع کشورها بیشتر در دایره مسائل سیاسی و امنیتی رخ می دهد و موضوعاتی از جنس تجاری، اقتصادی، مالی و ... در جهان معاصر غالبا از طریق مذاکره و داد و ستد مزیت ها فرجام می یابد. نکته قابل تامل اینکه منافع یا مطامع دولت ها در زمینه ها اقتصادی به خودی خود و به صورت مستقیم به تقابل نمی انجامد و درآمیختگی آن با انگیزه های سیاسی، اهداف ایدئولوژیک و دغدغه های امنیتی زاینده تنش و بحران خواهد بود.
در این میان، بسترهایی برای روابط میان کشورها و نیز سازمان های بین المللی وجود دارد که از اشتراک سرمایه های علمی و فرهنگی و نیز تلاش برای بهره مندی از تجربیات توسعه صنعتی شکل می گیرد؛ بسترهایی که بر اساس تجربیات موجود خشت اول بنای همکاری های اقتصادی و همگرایی سیاسی و امنیتی میان واحدهای ملی قرار گرفته است.
شش سال پس از پایان جنگ جهانی دوم و بر فراز ویرانه های این جنگ، پیمان جامعه زغال و فولاد نخستین تجربه همکاری های اروپایی بود. در آوریل ۱۹۵۱ چند کشور اروپایی تصمیم گرفتند با تمرکز بر منافع مشترک، چارچوبی را برای هماهنگی صنایع اصلی خود طراحی و عملیاتی سازند؛ هماهنگی که پس از تسری بین کشورهای اروپای غربی، به ایجاد اتحادیه اروپا انجامید.
در فرایند همگرایی و شکل گیری سازمان های منطقه ای، اتحادیه ملت های جنوب شرقی آسیا (آ.سه.آن) نیز شاهد تجربه های موفقی در زمینه همکاری های علمی، فنی و صنعتی بود. پس از شکل گیری این اتحادیه در سال ۱۹۶۷ میلادی، ایجاد زمینه‌های همکاری متقابل در زمینه توسعه صنعتی، فناوری های نو و تهیه وسایل آموزشی ـ تحقیقاتی و فنی و حرفه‌ای، محوری مهم را در مناسبات اعضای آ.سه.آن گشود.
با توجه به همین تجربیات موفق بود که مقامات ۲۴ کشور اسلامی برای برگزاری اجلاس سران سازمان همکاری های اسلامی در حوزه علم و فناوری، نوزدهم شهریورماه امسال برای نخستین بار در آستانه پایتخت قزاقستان گردهم آمدند تا به موازات ایجاد شرایط همکاری های علمی و تحقیقاتی، سندی ده ساله را دربردارنده مباحثی همچون تبادل دانشجو، ارتقای رتبه دانشگاه ها، توسعه علوم جدید و اجرای پروژه های کلانی به امضا برسانند که اجرای آن از توان مالی و نیروی انسانی یک کشور خارج است.
در جریان برگزاری این نشست که با حضور «حسن روحانی» رییس جمهوری و سخنرانی وی همراه شد، مقامات کشورمان تلاش برای تسهیل حضور شرکت های دانش بنیان در حوزه کشورهای اسلامی و همگام کردن سران کشورها برای اجرای طرح های مشترک علمی را مهمترین دستاورد این اجلاس عنوان کردند.
در شرایطی که بسیاری از ممالک اسلامی به ویژه کشورهای منطقه در زمینه های فنی و صنعتی در زمره وارد کنندگان فناوری های نو از کشورهای توسعه یافته قرار دارند، اشتراک داشته ها، هم افزایی برای توسعه علمی و صنعتی و سرمایه گذاری های مشترک راهی به سوی تامین پایدار نیاز این کشورها است. در این فرایند جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری با رشد سریع علمی در بسیاری از حوزه ها می تواند یکی از مهمترین مقاصد همکاری های علمی و فنی در جهان اسلام قرار گیرد.
بر اساس اعلام چند ماه پیشِ «پایگاه استنادی وب آو ساینس» با نام اختصاری «آی.اس.آی» جمهوری اسلامی ایران در بین ۲۵ کشور برتر تولید کننده کمیت علم دنیا حائز رتبه نخست رشد کمیت تولید علم دنیا شده است. این پایگاه در پایان سال ۲۰۱۶ میلادی نیز اعلام کرد ایران در سال ۲۰۱۶ در جایگاه شانزدهم تولید علم قرار گرفته و در تولید ۱.۸ درصد تولیدات علمی جهان مشارکت داشته است. همچنین ایران در رشته‌هایی مانند نانو فناوری، مهندسی شیمی، انرژی و رشته‌های مرتبط با آن و اقیانوس‌شناسی دارای رتبه‌های بین یک تا ۱۰ است.
افزون بر منافع مستقیم همکاری های علمی، فنی و صنعتی، همچنان که اشاره شد توسعه روابط در حوزه های یادشده از قابلیت تسری در مناسبات کلان کشورها برخوردار است و می تواند به رغم وجود اختلافات سیاسی، مزیت های تمرکز بر منافع مشترک را برجسته سازد. به بیانی دیگر همکاری در حوزه های یاد شده کارکردهایی دوگانه برای بهره مند سازی کشورهای اسلامی و منطقه از مزایا توسعه علمی و فنی و نیز عبور از دیوار بی اعتمادی برای مدیریت اختلافات سیاسی و امنیتی می یابد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر