حمایت مجلس از تک‌ نرخی شدن ارز

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در برنامه تیتر امشب شبکه خبر گفت: در حوزه اقتصادی، یکی از ساز و کارها این است که باید به سمت ایجاد شفافیت و جلوگیری از رانت و فساد برویم و ساز و کار نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضای واقعی شکل بگیرد؛ به نحوی که روندی را که موجب شده امروز میلیاردها دلار از منابع کشور به هدر رود و به یک رانت تبدیل شده است، متوقف کنیم.

وی افزود: در حوزه اجرا، خیلی از مولفه ها باید در این زمینه اثرگذار باشد که بتوانیم سیاست تک نرخی شدن ارز را به سرعت اجرایی و عملیاتی کنیم. بر این اساس، در جلسات مستمری که با رئیس کل بانک مرکزی و مسئولان اقتصادی کشور داشتیم، مخصوصا بعد از برجام که شرایط مبادلات ارزی فراهم شده، این امکان را فراهم می کند که به سمت تک نرخی شدن ارز برویم.

پورابراهیمی خاطرنشان کرد: سال های قبل پیشنهاد تک نرخی شدن ارز داده شد و تا امروز عملیاتی نشده که جای گله دارد. دغدغه های سفته بازی در بازار نیز با مکانیزم ها قابل حل است؛ چون بخشی از سفته بازی و سوداگری ها از طریق سیاست تک نرخی شدن ارز قابل حل خواهد بود. بر این اساس، از طریق ابزارهای مالی و مکانیزم جهانی می توان این کار را عملیاتی کرد.

وی افزود: سوال از بانک مرکزی این است که امروز در کشور بازاری وجود ندارد که مبادلات جهانی صورت می گیرد؟ درخواست ما این است که نرخ بازار شفاف شود و با سازوکارهای موجود می توان این کار را عملیاتی کرد.

پورابراهیمی گفت: باید این اهتمام از دولت برای تک نرخی کردن ارز دیده شود؛ بنابراین اگر دولت فضا را فراهم کند و بانک مرکزی مصمم به تک نرخی کردن ارز باشد کارها به خوبی انجام خواهد شد و این ها همه باید با اراده دولت و عزم جدی بانک مرکزی باشد و باید ما نیز از این کار و سیاست تک نرخی شدن ارز حمایت کنیم اما باید به تدریج این کار انجام شود.

تک نرخی شدن ارز از فساد و آلوده شدن دستگاه های اجرایی جلوگیری می کند

همچنین حسین عبده تبریزی، کارشناس اقتصادی درباره فواید تک نرخی شدن ارز در اقتصاد گفت: تک نرخی شدن ارز مثل هر محصول دیگری است و طبیعی است که بیشتر مردم به دنبال خرید به قیمت پایین تر و ارزان تر هستند؛ بنابراین اقتصاد به دنبال نرخ واحد است و وقتی عرضه و تقاضا همدیگر را قطع می کنند، باید یک نرخ واحد باشد.

وی افزود: اگر اقتصادی طراحی شود که بتوانیم یک جنس را در یک جا بخریم و در جایی دیگر گران تر بفروشیم و بدون کار و ریسک باشد، اقتصاد به مشکل می خورد. درباره نرخ ارز نیز همین موضوع است اگر ارز را ارزان بخریم و به نرخ بالاتر بفروشیم بی عدالتی در اقتصاد ایجاد می شود، با توجه به اینکه نظام چند نرخی را در دوران جنگ هم داشته ایم و در دوران بعد از جنگ تلاش کردیم که ارز را تک نرخی کنیم.

به گفته عبده تبریزی، البته بعد برای مدتی تک نرخی داشتیم اما در زمان تحریم ها سیستم ها به هم خورد و تک نرخی شدن ارز با مشکل مواجه و سیستم چند نرخی شد. هرجا که چند نرخی داشته باشیم فساد نیز هست بنابراین تک نرخی شدن ارز از فساد و آلوده شدن دستگاه های اجرایی جلوگیری می کند.

تبریزی گفت: در شرایط تحریم ها تک نرخی شدن ارز وجود نداشت. چون ما مجبور به فروش نفت بودیم اما در قبال آن از هند و چین و کره جنوبی به سه نرخ مختلف پول نفت را باید دریافت می کردیم.

وی افزود: به تازگی ارز مسافرتی بجز ارز عتبات و کربلا حذف شده است، بنابراین بانک مرکزی تصمیم گرفته به سمت تک نرخی شدن ارز حرکت کند اما حال باید دید آیا از نظر معاملاتی مشکل داریم یا خیر؟ که باید گفت از نظر معاملاتی تا حدی مشکل داریم چون بانک های بزرگ در حال حاضر با بانک مرکزی کار نمی کنند بنابراین مقداری تفاوت قیمت خواهیم داشت. بانک مرکزی به سمت تک نرخی حرکت کرده و در حال حاضر در تلاش است که فاصله قیمتی ارز را کم کند.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در شورای بورس این تصمیم گرفته شد که بازار آتی ارز ایجاد شود و با توجه به ایجاد صندوق های ارزی نیز سیاست تک نرخی شدن ارز دیده می شود. نگرانی بانک مرکزی این است که سیاست ذخیره کردن ارز ایجاد نشود و نگهداری بیش از ۱۰ هزار دلار را غیر مجاز شناخته چون نگهداری ارز به زیان اقتصاد است.

وی افزود: بانک مرکزی کاملا مصمم است که نرخ بازده ارز بالا نرود، گرایش بانک مرکزی این است که سرمایه ها به سمت تولید و اشتغال برود اما بازهم ریسک وجود دارد و باید مراقب باشیم که سوداگری در بازار ایجاد نشود. حالا که دولت توانسته تورم را کنترل کند انتظار است که دولت نقش فعالی در بازار داشته باشد تا دوباره سفته بازی و سوداگری در جامعه ایجاد نشود.

تک نرخی شدن ارز در شرایط فعلی بار دیگر تورم را دو رقمی خواهد کرد

علی دینی ترکمانی، کارشناس اقتصادی دیگر مهمان برنامه گفت: اگر امروز کسی بتواند به نرخ رسمی و به قیمت ۳۳۴۰ ارز بگیرد و در بازار به نرخ آزاد ۳۹۰۰ تومان بفروشد مابالتفاوت قابل توجهی بدست می آورد و رانت و فساد ایجاد می شود. اگر نرخ ارز در برابر ریال نیز پایین بیاید واردات ارزان تر و صادرات گران تر در نتیجه مصرف کالاهای وارداتی بیشتر می شود و تولید ضربه می خورد که برای اینکه نسبت کالاهای صادراتی و وارداتی بهم نخورد بهتر است که تک نرخی شدن ارز به درستی اجرا شود اما نکته این است که تجربه سال های بلند ۴۰ سال گذشته بعد از انقلاب نشان می دهد که جز دهه ۸۰ که نرخ رسمی ارز و نرخ بازار با هم منطبق بودند در دیگر دوره ها این امکان را نداشتیم.

وی افزود: در شرایطی که فشارهای تورمی وجود دارد و انتظارات فزاینده برای نرخ ارز وجود دارد تک نرخی شدن ارز امکان پذیر نیست چون موجی از نقدینگی در بازار ارز ایجاد خواهد شد و تقاضای سوداگرانه و سفته بازی در بازار ایجاد خواهد شد. تک نرخی شدن ارز بسیار کار خوبی است اما در شرایط فعلی اقتصاد ایران، تنش های سیاسی در منطقه، کاهش شدید قیمت نفت و کاهش درآمدهای ارز موجب شده که شرایط لازم برای تک نرخی شدن ارز در حال حاضر وجود نداشته باشد.

به گفته این کارشناس اقتصادی، در سال ۹۰ دلار به ۱۰۰۰ تومان رسید در پایان سال به ۱۷۰۰ رسید در سال ۹۱ تا ۳۷۰۰ حتی تا ۳۹۰۰ نیز رکورد زد اما در سال ۹۲ به دلیل انتخابات قدری پایین آمد که این تلاطم بیشتر به دلیل تقاضای سوداگرانه و سفته بازی در بازار بود.

وی معتقد است که همچنان هم فضا ملتهب است که بخشی از نقدینگی به صورت موجی به بازار ارز می رود. پیش بینی می شود خروج ارز از نرخ ارز مبادله ای به این معناست که بخشی از ارز وارد بازار آزاد شود. تجربه هم نشان می دهد که فشارهای تورمی مثل سال های قبل ایجاد شود. وقتی موتور انتظارات شروع به کار کند عده ای روی ارز سرمایه گذاری خواهند کرد که موجب گران شدن دلار در بازار خواهد شد که این بازار را به سمت دلاریزه شدن پیش خواهد برد.

دینی ترکمانی، گفت: نرخ سپرده ها پایین آمده و افراد ریسک پذیر ممکن است سرمایه خود را از بانک خارج کنند و به سمت سرمایه گذاری دلار بروند. یکی از افتخارات دولت تک رقمی شدن تورم بوده است؛ اما در شرایط فعلی تک نرخی شدن ارز باردیگر تورم را دو رقمی خواهد کرد. شاخص بندی قیمت ها با نرخ دلار نیز ممکن است تورم را افزایش دهد، باید تک نرخی شدن تدریجی باشد.