کلانتری فعالان محیط زیست را علیه خود شوراند

فرارو: هنوز از انتخاب عیسی کلانتری به عنوان رییس سازمان محیط زیست یک ماه نگذشته است که اظهارات و عملکرد او در این مدت کوتاه جنجال به پا کرده است. برخی کارشناسان و ناظران حوزه محیط زیست به شدت از مواضع اخیر او انتقاد کرده اند.

عیسی کلانتری در نشست خبری حاضر شد تا رودروی خبرنگاران درباره معضلات محیط زیستی ایران و اولویت های مدیریتی اش سخن گوید. چند اظهار نظر کلانتری در این نشست خبری جنجال به پا کرد.

هفته گذشته ایران روز ملی یوزپلنگ را پشت سر گذشت. در جریان پرداختن به وضعیت "یوزپلنگ" ایرانی نگرانی‌هایی پیرامون به خطر افتادن زیستگاه این گونه در ایران مطرح شد.

در این راستا فعالیت دامداران، حضور گله ها و چرای دام ها در پارک ملی توران به عنوان یکی از تهدیدهای زیستگاه یوزپلنگ عنوان شد. به همین خاطر تلاش هایی از سوی جامعه مدنی برای حفظ زیستگاه این گونه جانوری آغاز شد. کارزار مردمی به راه افتاد با شعار "تا یک حسرت ملی تنها ۵۰ یوز باقی است".

در این کارزار شماره حسابی اعلام شد تا با کمک های مردمی و ایجاد آغل و چراگاه برای دام ها و گله ها زیستگاه یوز حفظ شود. گفته می شود تاکنون نزدیک به یک میلیارد تومان از طریق این کمپین جمع آوری شده است.

هنرمندان بسیاری همچون هدیه تهرانی، فعالان اجتماعی و حتی برخی سیاستمداران نیز به این کمپین پیوستند.

با وجود تلاش کارزار مردمی "یوز تا ابد"، سازمان محیط زیست و رییس جدیدش در این باره سکوت کردند، این سکوت با انتقاد فعالان حوزه محیط زیست روبه رو شد. اما عیسی کلانتری روز گذشت سخنانی داشت که نشان می داد که اساسا حفظ حیات وحش از برنامه ها و اولویت های اصلی او نیست.

او در جایی از سخنانش درباره جنبش حفظ یوزپلنگ ایرانی که اخیرا به راه افتاده است و انتقادات از سازمان محیط زیست درباره کم تحرکی در این باره گفت: «آب را نباید قربانی مسأله جزیی چون یوزپلنگ کرد.»

این اظهار نظر کلانتری حملات به او را افزایش داد، منتقدان می گویند این اظهار نظر عیسی کلانتری منطق درستی ندارد.

علی رنجبران فعال محیط زیست در این باره نوشته است: «درحقیقت تلاش کلانتری برای ایجاد یک دوگانه یا آب یا یوزپلنگ اساسا بی معنی است، می توان به هردو پرداخت و اینها مغایرتی با هم ندارند.» او تاکید کرده است "اظهارات کلانتری نشان داد او مسئله تنوع زیستی و نقش اکوسیستم ها در بقای انسان ها را هم به درستی درنیافته است."

انتقاد از کلانتری به مسئله یوز محدود نشده است. پس از کنار رفتن معصومه ابتکار از سازمان محیط زیست. عیسی کلانتری در همان روزهایی ابتدایی کار خود موافقت خود را با تولید محصولات تراریخته اعلام کرد.

او با انتصاب نیره اعظم خوش خلق سیما به عنوان مشاور فن آوری و بیوتکنولوژی خود، خشم فعالان محیط زیست را برانگیخت. خوش خلق سیما مدرک کارشناسی مهندسی كشاورزی خود را از دانشگاه ارومیه، فوق لیساس تغذیه گیاهی و دكترای فیزیولوژی ملكولی گیاهان را از دانشگاه هیروشیما ژاپن اخذ کرده است. او یکی از مدافعان استفاده از محصولات تراریخته است.

همچنین چند شب پیش در یک بخش خبری تلویزیونی مناظره ای ترتیب داده شد که یکی از مخالفان محصولات تراریخته با یکی از موافقان آن به بحث پرداختند. در این برنامه بهزاد قره‌یاضی به نمایندگی از سازمان محیط زیست از تولید محصولات تراریخته دفاع کرد.

دفاع نماینده سازمان باز هم فعالان محیط زیست را علیه کلانتری شوراند.

محصولات تراریخته محصولات کشاورزی دستکاری شده ژنتیکی‌اند که کاشت آن در ۳۵کشور جهان ممنوع اعلام شده است. سازمان محیط زیست در دوران ریاست معصومه ابتکار موافقت خود را با تولید این محصولات اعلام نکرده بود. اما کلانتری نظر دیگری دارد.

او در نشست خبری گفت: «تابه‌حال آن‌هایی که مخالف تراریخته هستند یک استدلال منطقی و علمی ندارند و حرف‌های سیاسی و شعاری مطرح می‌کنند.» کلانتری در نشست خبری دو تن از کارشناسان و طرفداران تراریخته را به نشست خبری اورده بود.

کلانتری می گوید وزارت بهداشت سلامت محصولات تراریخته را تائید کرده است. با این وجود فعالان محیط زیست می گویند محصولات تراریخته "سرطان زا" هستند.

انتقاد از کلانتری در این زمینه کار را به جایی کشانده است که یکی از کارشناسان برجسته سازمان محیط زیست یعنی محمد درویش در مطلبی به شدت از رییس جدید سازمان انتقاد کرده است.

او در یادداشت خود سخنان قره‌یاضی در تلویزیون را زیر سوال برده و در یادداشتی نوشته است: «گویا در پردیسان، فقط جابجایی مسالمت آمیز در صندلی قدرت برای استفاده بهتر از اندیشه های نو و پیش برنده رخ نداده، بلکه ظاهراً کودتایی شده و یک شبه قرار است جابه جایی در مفهوم رنگها و ارزشها رخ دهد! چرا؟»

قره‌یاضی معاون سازمان محیط زیست در برنامه تلویزوینی گفته بود: «منتقدان محصولات تراریخته که موجب ترس مردم می شوند تروریست هستند!»

درویش که مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست است خطاب به رییس جدید سازمان محیط زیست نوشته است: «اینجانب، محمد درویش با سه دهه سابقه خدمت در عرصه های منابع طبیعی و محیط زیست کشور اعلام می کنم: راهِ نجات محیط زیست وطن از آفرینش هم افزایی بین دلسوزان واقعی این حوزه، پایان دادن به اتهام زنی ها، کمک به ارتقای توان معیشتی و آموزشی پرسنل سازمان، ارزشگذاری اقتصادی مواهب طبیعی و مهارِ پروژه محیط زیست هراسی در بین برخی از دولت سالارانِ قدرتمدار می گذرد.»

یکی از مهمترین بحث ها درباره تولید محصولات کشاورزی تراریخته در ایران، تولید برنج تراریخته است که کلانتری در نشست خبری درباره آن گفت: «وزارت بهداشت به دانشگاه علوم‌پزشکی یزد مأموریت تحقیق و بررسی در این زمینه را داده بود که درباره سلامت برنج تراریخته اظهارنظر کند. بعد از سه‌سال‌و نیم بررسی و ارزیابی، چهارشنبه هفته گذشته رسما نتایج این بررسی‌ها اعلام شد. براساس گزارش رسمی وزارت بهداشت، برنج تراریخته از نظر سلامت مشکلی ندارد.»

با این حال منتقدان می گویند اگر برنج تراریخته مشکلی ندارد چرا آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی جهان آن را به تولید انبوه نمی رسانند؟ منتقدان می گویند تولید این نوع برنج ابهامات زیادی دارد که هنوز به آن ها پاسخی داده نشده است.

مواضع کلانتری درباره مسئله آب هم بحث های زیادی را در پی داشته است. کلانتری در تمام اظهار نظرهای خود بر وجود بحران آبی در ایران تاکید کرده است. در نشست خبری به گونه ای اولویت کاری خود را بحران آب اعلام کرد.

کلانتری گفت: «هر کشوری در حوزه محیط زیست یک اولویت کاری دارد، برای مثال چین آلودگی هوا را در اولویت اصلی خود قرار داده است. ممکن است در کشورهای دیگر پسماند یا سایر مسائل محیط زیست در اولویت باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد مشکل محیط زیست کشور ما در حوزه آب است و تداوم روند موجود در کشور تا ۱۵ سال آینده موجب از‌بین‌رفتن تاریخ چند‌‌هزار‌ساله ما خواهد شد.»

اوتأکید کرد: «۷۰ درصد وقت خود را روی مسئله آب خواهم گذاشت؛ چون اشتباه است که وزارت نیرو را به ‌حال ‌خود رها کنیم.» کلانتری گفت که به صورت مشروط مسئولیت محیط زیست را پذیرفته است: «شرط من برای پذیرش ریاست سازمان این بود که تصمیم‌گیر اصلی آب شورای‌عالی آب باشد، نه وزارت نیرو. آقای روحانی هم شرط من را پذیرفت».

این اظهارات کلانتری باز هم با واکنش منتقدان روبه رو شده است. کاربری در این باره نوشته است: «آقای کلانتری مسئله کمبود آب در حیطه وظایف شما نیست شما رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست هستید به وظیفه اصلی خود در حفظ یوزپلنگ ایرانی برسید.»

برخی دیگر از کاربران دوران حضور کلانتری در وزارت کشاورزی در دهه هفتاد را عامل مهم بحران آب ایران معرفی کرده اند و می گویند متهم اکنون مدعی شده است. کاربری در این باره با کنایه نوشته است: «یکی‌ از علت‌های خشک شدن کشور مدیریت غلط کشاورزیست، خوشبختانه آقای روحانی ایشان رو بریاست محیط زیست منصوب فرمود تاتیر خلاص را بزنند.»

تقابل اخیر میان رییس جدید سازمان محیط زیست با فعالان و کارشناسان این حوزه احتمالا آغاز یک جنگ بزرگ است. جنگ رویکردها و اولویت ها. احتمالا با اقدامات بیشتر سازمان نارضایتی ها و انتقادات افزایش بیشتری یابد. در همین حال این جنگ می تواند ابعاد دیگری هم پیدا کند. با توجه به تاکید کلانتری بر مسئله آب و حفظ منابع آبی باید دید او با وزارت نیرو و کشاورزی و اقدامات آنها چه می کند.

او در این مدت کوتاه مواضعی در حمایت از عملکرد وزارت نیرو گرفته است. کلانتری در نشست خبری در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره سد سازی در شمال کشور گفت: «از نظر من سدسازی در برخی جاها خوب و در برخی جاها بد است. من سد نازلو و سد سیمینه‌رود را با وجود پیشرفت کاری بالا و صرف هزینه‌های بسیار بالا متوقف کردم، بنابراین سدسازی در همه‌جا خوب یا در همه‌جا بد نیست، بلکه لازم است ارزیابی زیست‌محیطی برای احداث سد انجام شود. معتقدم در شمال کشور سدسازی مانعی ندارد.»

این در حالی است فعالان محیط زیست در ماه های اخیر از برخی سدسازی های در شمال کشور از جمله سد شفارود ابراز نگرانی کرده اند. کلانتری پیش از سیاست سدسازی و همچنین سیاست خودکفایی در کشور انتقاد کرده بود.