سید مهدی معزی در روزنامه ابتکار نوشت: به هر دلیلی نامی از آنها در هیچ جای دنیا به ثبت نرسیده است؛ نه کشوری که در آن به دنیا آمده او را شهروند خود میداند و نه کشوری که به آن پناه آورده است. این سرگذشت بسیاری از کودکان ایرانی- افغانستانی است که فاقد سادهترین حقوق شهروندی هستند و درهای مدارس به رو آنها بسته است.
سید مهدی معزی در روزنامه ابتکار نوشت: به هر دلیلی نامی از آنها در هیچ جای دنیا به ثبت نرسیده است؛ نه کشوری که در آن به دنیا آمده او را شهروند خود میداند و نه کشوری که به آن پناه آورده است. این سرگذشت بسیاری از کودکان ایرانی- افغانستانی است که فاقد سادهترین حقوق شهروندی هستند و درهای مدارس به رو آنها بسته است.
تحصیل حق تمام کودکان
منع کودکان از تحصیل تاثیرات جبران ناپذیری بر زندگی و آینده آنها دارد. از طرفی محرومیت از تحصیل برای جامعه تبعات زیان باری مانند افزایش کودکان کار، اعتیاد، بیکاری و... را دارد. یکی از جدیترین دلایل ثبتنام نشدن کودکان در مدارس کشور؛ نداشتن اوراق هویتی است. حال اینکه براساس اصل ۳۰ قانون اساسی کشور «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.»
پیچ و خم آموزش برای افغان ها
طی چند دهه اخیر خانوادههای افغان برای بهبود شرایط زندگی به کشورمان پناه آوردند. کودکان افغان که در سرزمین خود به دلیل نبود امکانات و نابسمانی اوضاع آموزشی نمیتوانند ادامه تحصیل بدهند با رویای علمآموزی وارد مرزهای ایران میشوند. غافل از اینکه اینجا هم شرایط برای تحصیل همه آنها محیا نیست؛ این در حالی است که براساس قوانین آموزش و پرورش کشور دولت ملزم است تا از حقوق کودکان در تسهیل شرایط آموزش حمایت کند. هنوز برای کودکانی که جزو پناهجویان غیرمجاز و فاقد اوراق هویتی معتبر هستند؛ روند ثبتنام سخت و دشوار به نظر میرسد. نقص مدارک هویتی تنها مشکل بر سر راه خانوادههای افغان نیست و مدارس دولتی از شهروندان غیرمجاز افغان در ایران مبالغ متفاوتی به عنوان شهریه درخواست میکنند که این عمر موجب شده است که تعداد کمی از والدین که از پیچ و خم قانونی ثبت نام عبور کردهاند از ادامه دادن این مسیر نا امید شوند.
کارت حمایت تحصیلی، راه نجات بیشناسنامهها
کودکان بیشناسنامه فرزندانی از کشورمان هستند که به علت نداشتن اوراق هویتی، آنها را از حقوق شهروندی، انسانی و سیاسی خود منع کردهاند. آمار دقیقی از تعداد این کودکان در دست نیست و همیشه اعداد پایینی برای آمار تخمین زده میشود اما با نگاه به حاشیه شهرها و استانهای مرزی متوجه میشویم که قضیه جدیتر از این حرفها است. کودکانی که جبر زمانه و جامعه آنها را بیهویت و طرد کرده؛ به چند گروه تقسیم میشوند؛ برخی حاصل ازدواج زن ایرانی با مردی از اتباع بیگانه است و برخی دیگر نتیجه روابط نامشروع هستند.
عدهای از این کودکان نیز به دلایلی مانند فروش شناسنامه توسط والدین معتاد یا خانوادههایی که حاضر نیستن به دادگاه بروند و با گذراندن مراحل قانونی برای فرزندشان شناسنامه بگیرند، از حق قانونی خود محروم شدهاند. کودکان بیشناسنامه به علت شرایط خانوادگی و اجتماعی که در آن به سر میبرند؛ بیشتر از باقی کودکان در معرض آسیبهای اجنماعی و رفتارهای پرخطر قرار دارند. حال با اینکه حساسیت بالایی روی تحصیل این کودکان در جامعه وجود دارد اما مدارس زیادی از ثبتنام آنها به علت نداشتن اوراق هویتی خودداری میکنند.
در چند روز اخیر خبرهایی از طرحی جدید به نام «کارت حمایت تحصیلی» برای کودکان بدون مدارک هویتی از آموزش پرورش منتشر شد که به همین منظور با رضوان حکیمزاده، معاون آموزشی ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در ارتباط با چند و چون این طرح به گفتوگو پرداختیم.
بی شناسنامه ها به مراکز دولتی مراجعه کنند
رضوان حکیم زاده در توضیح این طرح به خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» میگوید: «هئیت وزیران در جلسهای که داشتند، پیشنهاد آموزش پرورش را به استناد اصول قانون اساسی که تاکید میکند بر حق دسترسی همه دانشآموزان به امکانات آموزشی و پوشش کامل تحصیلی تمام افراد، پذیرفته و مصوب میکند که وزارت کشور موظف است با همکاری وزارت آموزش و پرورش به منظور پوشش تحصیلی تمام افراد لازمالتعلیم فاقد مدارک هویتی که از جهت سنی امکان تحصیل در نظام آموزشی کشور را دارند، کارت شناسایی ویژهای با عنوان کارت حمایت تحصیلی صادر کند تا امکانات تحصیل و ثبتنام برای تمامی افراد در مدارس کلیه دورههای آموزشی کشور ممکن بشود.»
معاون آموزشی ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در ادامه میافزاید: « این هماهنگی و پیگیری دو وزارتخانه باعث شد که در 19 تیر ماه امسال به استانداریهای تمام کشور این مصوبه ابلاغ شود تا افراد نیازمند با مراجعه به فرمانداریهای و بخشداریهای محل سکونت خود از این امکانات بهرهمند شوند.» وی ادامه داد: «وزارت آموزش و پرورش نیز از تمامی مدارس خود خواسته است که افراد فاقد مدارکی که این کارت را دارند، ثبتنام کند. این اقدام که از مهمترین گامهایی است که برای تحصیل کودکان بیشناسنامه برداشته شده است، شامل تمام کودکان 6 تا 18 سال میشود.»
حکیمزاده با اشاره به اینکه این کارتها از زمان آغاز به تحصیل تا پایان دوره متوسطه معتبر خواهد بود، میگوید: «زمانبندی ثبت نام به مدت یک ماه از آغاز طرح بوده که در صورت ضرورت، امکان تمدید 15 روزه آن نیز وجود دارد و آموزش و پرورش آمادگی لازم برای این تمدید را دارد.»
ثبت نام 400 هزار کودک غیرایرانی در مدارس
معاون آموزشی ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال که سهم کودکان افغان در طرح «کارت حمایت تحصیلی» چه میزان است، می گوید:«بر اساس دستور مقام معظم رهبری مبنی بر مکلف کردن نهادهای اجرایی به تمام و کمال تلاش خود برای ثبتنام کودکان افغان و کشورهای دیگر که شرایط اقامتی مناسب ندارند، آموزش و پرورش تمام تلاش خود را کرده است و خوشبختانه تا امروز توانسته ایم 400 هزار کودک اتباع بیگانه را در مدارسمان ثبتنام کنیم و با پیشبینیهایی که کردیم با آسانتر کردن شرایط، امسال هم تعداد زیادی از این کودکان را ثبتنام خواهیم کرد.» حکیم زاده در پایان میافزاید: «در مورد طرح کارت حمایت تحصیلی، درون مصوبه و متن اجرایی این کارت اشارهای به ملیت دانشآموز نشده اما آن چیزی که به نظر میرسد تمرکز اصلی این طرح بر روی کودکان ایرانی است.»
با توجه به اینکه بسیاری از مدارس قوانین فعلی آموزش و پروش را دور می زنند،تصویب طرحهای اینچنین میتواند تعداد زیادی از افرادی که فاقد هویت رسمی هستند را تحت پوشش قرار دهد اما یکی از مهمترین مسائلی که باید به آن توجه کرد ضمانت اجرایی آن است. در نگاهی دیگر شاید بتوان با تصویب طرح های مکمل دیگر طرح کارت حمایت تحصیلی به بهترین شکل ممکن به اجرا در آورد تا در هیچ نقطه این سرزمین هیچ کودکی از سواد بازنماند.
پ
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر