تغييرات تيلرسون در وزارت خارجه امريكا كليد خورد

حذف هماهنگ‌كننده برجام

زمزمه تغييرات و كوچك‌سازي دستگاه ديپلماسي ايالات متحده كه از ماه‌ها قبل آغاز شده بود، رفته‌رفته شكل واقعيت به خود مي‌گيرد. زماني كه ركس تيلرسون، وزير امورخارجه ايالات متحده وارد ساختمان اين وزارتخانه در خيابان فاگي باتم شد، يكي از اهدافي كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور براي او در اين سمت در نظر گرفته بود كوچك‌سازي ساختار نهادي بود كه در دوره باراك اوباما با توجه به اهداف دولت او بسيار عريض و طويل شده بود.

روزنامه اعتماد: زمزمه تغييرات و كوچك‌سازي دستگاه ديپلماسي ايالات متحده كه از ماه‌ها قبل آغاز شده بود، رفته‌رفته شكل واقعيت به خود مي‌گيرد. زماني كه ركس تيلرسون، وزير امورخارجه ايالات متحده وارد ساختمان اين وزارتخانه در خيابان فاگي باتم شد، يكي از اهدافي كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور براي او در اين سمت در نظر گرفته بود كوچك‌سازي ساختار نهادي بود كه در دوره باراك اوباما با توجه به اهداف دولت او بسيار عريض و طويل شده بود.

از طرفي دونالد ترامپ به دليل اينكه قصد داشت تا بودجه نظامي امريكا را افزايش دهد، براي پوشش، طبق برنامه‌ريزي كه انجام داده قصد دارد تا بودجه وزارت امورخارجه را كاهش دهد و در اين راستا ٢٣٠٠نفر بايد از كارمندان وزارت خارجه كاسته شود كه اين رقم شامل ٩درصد از كل پرسنل شاغل در اين وزارتخانه خواهد شد.

به گزارش بلومبرگ، ركس تيلرسون در تشريح برنامه‌هاي خود در نخستين گام از اقدامات خود اعلام كرد كه بناست پست چند نماينده ويژه را حذف كند كه از جمله آن مي‌توان به فرستاده ويژه در حوزه تغييرات آب و هوايي و توافقنامه هسته‌اي با ايران اشاره كرد كه از جمله مهم‌ترين اين اقدامات در اين راستاست.

ركس تيلرسون در نامه به سناتور جمهوريخواه باب كروكر، رييس كميته روابط خارجي مجلس سناي امريكا، چگونگي اقدامات وكاركرد بسياري از ديپلمات‌ها در آژانس‌هاي مختلف از جمله نماينده ويژه براي افغانستان و پاكستان را تشريح كرد و يك به يك توضيح داده است كه با تغيير در اين پست تا چه حد مي‌توان در بودجه صرفه‌جويي انجام داد.

تيلرسون در اين نامه خاطرنشان كرد كه اين حركت‌ها منافع امنيت ملي ايالات متحده را پيش مي‌برد و به مقابله با نفوذ دشمنان و رقباي ايالات متحده كمك خواهد كرد. وي افزود كه بعضي از اين مشاغل اهداف اصلي آنها به پايان رسيده‌اند يا اينكه اهداف خود را گم كرده‌اند و در چارچوبي متفاوت از ساختار كنوني قرار گرفته‌اند.

بخشي از تغييرات تيلرسون نياز به تصويب كنگره خواهد داشت، كه ارايه اين طرح نشان‌دهنده آن است كه او لزومي بر مشاغل ويژه نمي‌بيند. در حال حاضر حدود ٧٠ نفر به عنوان نماينده و فرستاده ويژه مشغول فعاليت براي دستوركارهاي متفاوت هستند. با اين حال او بايد اقدامات ديگري را نيز انجام دهد كه حدود يك‌سوم بودجه خود را كاهش دهد.

طرح او قطعا به موقعيت‌هاي ديگر نيز كشيده مي‌شود و بايد مسوولان و ديپلمات‌هاي زيادي احتمالا از چرخه كاري وزارت خارجه امريكا خارج شوند. اما گزارش‌ها كماكان حاكي از اختلافات ترامپ با تيلرسون دارد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه ترامپ از تيلرسون ناراضي است و عملكرد تيلرسون براي او چندان جالب توجه نبوده است.

كارشناسان معتقدند مشكل بزرگ در حال حاضر اين است كه ركس تيلرسون هنوز پس از حدود هشت ماه در قامت وزير امورخارجه امريكا نتوانسته تمام معاونين خود را انتخاب كند و مسووليت‌هاي مختلف را پر كند.

بنابراين اين فرضيه نيز وجود دارد كه عدم پرشدن برخي مسووليت‌ها نشان‌دهنده آن است كه بناست برخي مقامات در تغيير ساختار وزارت خارجه حذف شوند. در حال حاضر هنوز معلوم نيست كه در چارت سازماني و ساختار وزارت خارجه چه اتفاقي رخ خواهد داد. گزارش‌ها حاكي از آن است كارمندان فعال در حوزه تحريم‌ها كه پيش از اين توسط دن فريد مديريت مي‌شد عملا ساختار آن از بين رفته است. اين گروه از كارمندان مسووليت عمده‌اي در حوزه وضع تحريم‌ها عليه روسيه داشتند و به اين فرآيند كمك كردند.

اما پس از آنكه دين فريد در اوايل سال جاري ميلادي پست خود را ترك كرد اين دفتر رفته رفته كوچك شد به گونه‌اي كه اكنون فقط دو كارمند دارد. وظايف اين بخش در قالب دفتر برنامه‌ريزي و سياستگذاري وزارت خارجه قرار گرفته كه به وسيله بران هاوك يكي از مشاوران نزديك تيلرسون هدايت مي‌شود.

دن فريد در مصاحبه تلفني با بلومبرگ گفت: از بين بردن اداره‌اي كه در آن فعاليت مي‌كردم لزوما براي اعمال يك سياست تحريمي قوي نيست، بلكه اين بستگي به درايت و برنامه تيلرسون در ساختار جديد دارد كه چگونه مي‌خواهد اين كار را انجام دهد. البته بسياري معتقدند كاهش برخي از كميته‌ها و مشاوران و فرستاده‌هاي ويژه چندان بحث‌برانگيز نخواهد شد.

در ميان آنها مي‌توان به نماينده براي مسائل مربوط به ايرلند شمالي اشاره كرد، نماينده‌اي كه پست توافق جمعه خوب در سال ١٩٩٨ به طور فزاينده‌اي غيرضروري به نظر مي‌رسد. اما احتمالا حذف يكي از نمايندگان ويژه بحث برانگيز و با انتقادهاي زيادي در داخل همراه خواهد شد. از جمله آن مي‌توان به فرستاده ويژه براي بستن بازداشتگاه گوانتانامو در كوبا اشاره كرد كه بسيار تحريك‌كننده است.

باراك اوباما در طول هشت سال رياست‌جمهوري خود تلاش زيادي براي بستن اين زندان انجام داد كه مظنونان تروريستي پس از حوادث ١١ سپتامبر به اين منطقه ارسال شدند. اما با روي كار آمدن باراك اوباما تعدادي از زندانيان به مرور يا آزاد شدند يا اينكه برخي كشورها پذيرفتند تا آنها را در داخل زندان كشورهاي خود تحت مراقبت قرار دهند تا اين زندان به مرور تعطيل شود اما با سنگ اندازي مجلس نمايندگان كه تحت كنترل جمهوريخواهان بود اجازه اين اقدام داده نشد.

حالا حذف نماينده ويژه در اين خصوص مي‌تواند انتقادهاي فراواني را به خصوص از سوي دموكرات‌ها به همراه داشته باشد. همچنين در ميان مشاغل پيشنهاد شده براي خاتمه كار، در خصوص نماينده ويژه در مورد مسائل مربوط به تغييرات آب و هوايي است كه پس از اعلام ترامپ مبني بر خروج ايالات متحده از موافقتنامه پاريس عملا ديگر نيازي به اين نماينده نخواهد بود.

اما موضوع مهم ديگري كه در نظر گرفته شده است، هماهنگ‌كننده اصلي براي اجراي توافق هسته‌اي با ايران است، توافقي كه ترامپ آن را بدترين نوع معامله دانسته است. كروكر در بيانيه‌اي كه روز دوشنبه منتشر شد، گفت كه او منتظر تغييرات در جزييات است. وي در ادامه تاكيد كرد كه در طول سال‌هاي اخير تعداد نمايندگان ويژه زيادي در وزارت خارجه انباشته شده است و در بسياري از موارد نيز آنها در ساختارها و محيط‌هايي كه فرآيندهاي عادي ديپلماتيك وجود دارد شكل گرفتند و آنها به جاي تسهيل كارها، آسيب و خسارت‌هاي بيشتري را ايجاد كردند.