آیا نرخ ارز علت افزایش سفر به ترکیه است؟
به نظر می رسد دلار ۶ یا ۷ هزار تومانی هم نمی تواند مانع کسانی باشد که دل در گِرو سفر به آنتالیا و ترکیه دارند. چرا که این مساله معضل فرهنگی است نه اقتصادی لذا باید چاره ی کار را در جای دیگری جستجو کرد.
طبق آمارهای جهانی در سال ۲۰۱۵ هر گردشگر به طور میانگین ۶۷۴ دلار در ترکیه هزینه کرده است و در همین سال بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار ایرانی به این کشور سفر کرده اند. که بطور تخمینی بیش از یک میلیارد و ۱۴۶ میلیون دلار ارز از کشور خارج و در ترکیه هزینه شده است.
همچنین روند سفر ایرانیان در سال ۲۰۱۷ میلادی نیز رشد قابلتوجهی از خود نشان میدهد؛ تا آنجا که طی ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۷، بیش از یک میلیون ایرانی از این کشور دیدن کردهاند؟
اصلی ترین علل این رشد چشمگیر چیست؟ سیاست های اقتصادی و گردشگری ترکیه چه نقشی در این موضوع داشته است؟ چه میزان از این مسئله به موضوعات فرهنگی ما مرتبط است؟ و ابنکه نرخ ارز ایران تا چه میزان میتواند بر روی این مسئله موثر باشد؟
نگارنده در این یادداشت قصد پاسخگویی به این سوالات را ندارد. قطعاً سیاست های بلند مدت مسئولان اقتصادی ترکیه و برخی مسائل فرهنگی کشور ما را میتوان از علل این مسئله عنوان کرد، قطعاً کاهش ارزش لیر ترکیه به یک چهارم در برابر دلار [بویژه پس از ناآرامی های اخیر این کشور] و ارزان شدن سفر به این کشور را میتوان از علل اصلی این مسئله دانست، اما اینکه عده ای بخواهند با ردیف کردن این آمار و ارقام، از آب گِل آلود ماهی بگیرند، یا از سر کم اطلاعی است یا در این بین منافعی دارند.
یکی از روزنامه های اقتصادی کشور ضمن پرداختن به موضوع افزایش تعداد گردشگران ایرانی سفر کرده به ترکیه، استدلال کرده که « نرخ ارز عامل اصلی سفر ایرانیان به ترکیه است و این هشداری برای سیاست ارزی ماست!». آنها استدلال میکنند که ما اگر نرخ ارز را افزایش دهیم، باعث کاهش سفر گردشگران به ترکیه خواهیم شد.
این «نگاه تک بُعدی» به مسئله اگر چه ممکن است در کوتاه مدت توفیقاتی مقطعی به همراه داشته باشد، اما میتواند مشکلات بزرگتری را برای اقتصاد و معیشت مردم رقم بزند. عده ای که همواره به دنبال «رها سازی» و «افزایش نرخ ارز» در کشور بوده و سعی می کنند بسیاری از مسائل اقتصادی و غیراقتصادی را با «عینک ارزی» بنگرند، حالا در موضوع گردشگری ترکیه هم معتقدند؛ «سیاست های نادرست در واقعی نشدن نرخ ارز به مثابه یارانه ای است که ایران به گردشگران خود که به ترکیه سفر می کنند، می پردازد».
با نگاهی به حجم و میزان واردات سالانه کشور مشخص می شود که بیش از ۸۵ درصد حجم واردات رسمی ما را «کالاهای واسطه ای و سرمایه ای» تشکیل می دهند که نیاز اصلی «بخش تولید» است و افزایش نرخ ارز بدون توجه به این نیازها می تواند فشارهای مضاعفی بر صنایع و تولیدات داخلی ما داشته باشد. بخش تولیدی که اتفاقاً در این دوران رکود، با مشکل «کمبود تقاضا» هم دست و پنجه نرم می کند و افزایش نرخ ارز قطعاً منجر به افزایش هزینه تمام شده آنان خواهد شود.
در اینجا ممکن است عده ای بگویند اتفاقاً افزایش نرخ ارز به نفع تولیدکنندگان است، چراکه آنان می توانند کالاهایشان را در بازارهای صادراتی بفروشند و بابت ارزی که دریافت می کنند، ریال بیشتری بدست آورند. این حرف زمانی درست است که اولاً ببینیم؛ کدام محصول تولیدی ما در بازارهای صادراتی به فروش می رسد؟ و صادرکننده ما برای تولید این محصول، از چه میزان مواد اولیه و کالای واسطه ای وارداتی استفاده کرده است؟
بررسی ها نشان می دهد که بیشترین محصولات صادراتی غیرنفتی ما در سال ۹۵ مربوط به پسته به میزان ۹۷۰ میلیون دلار و با سهم ارزش ۲.۲ درصد، سنگ آهن به میزان ۷۹۰ میلیون دلار و سهم ارزش ۱.۸۰درصد و چند قلم محدود از مواد خام و معدنی است. و این نشان می دهد بخش اعظمی از تولید ما به هر دلیل، فعلاً توان رقابت و صادرات در بازارهای جهانی را ندارد و افزایش نرخ ارز نه تنها باعث بهبود این روند نخواهد شد، بلکه می تواند فشارهای واردآمده بر گُرده آنان را سنگین تر کند.
لذا اینکه عده ای بخواهند تنها با شاخص نرخ ارز برخی مسائل همچون افزایش حجم سالانه سفر گردشگران ایرانی به ترکیه [که اتفاقاً ریشه اصلی آن فرهنگی است و نه اقتصادی]، را تحلیل کنند و برای آن نسخه افزایش نرخ ارز را بپیچند، نه تنها منجر به حل این مسئله نخواهد شد، بلکه می تواند تبعات زیان بار دیگری را به دنبال داشته باشد که مهار آن به آسانی میسر نخواهد بود.
می گویند؛ «آیا با افزایش مثلاً یک درصدی ماهانه نرخ ارز آسمان به زمین می آید؟»، که در همین جا باید پرسید؛ «شما که معتقدید با افزایش نرخ ارز روند افزایشی سفر به ترکیه کُند خواهد شد، آیا افزایش یک درصدی ماهانه نرخ ارز می تواند راه علاجِ این درد باشد؟! »، اگر قرار بود افزایش نرخ ارز این روند را اصلاح کند، چرا در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ [که همزمان با جهش نرخ ارز در ایران بود]، و نرخ ارز نه تنها ماهیانه یک درصد بلکه در یک بازه زمانی کوتاه بیش از ۳۰۰ درصد رشد کرد و اگرچه در همان دو سال از تعداد گردشگران ایرانی متقاضی سفر به ترکیه کاسته شد، اما بلافاصله و در سال ۲۰۱۳ این روند مجدداً از سر گرفته و تقویت شده است؟.
پس پیداست که نرخ ارز اصلی ترین عامل موثر در این موضوع نیست و کسانی که این مسئله را تنها به نرخ ارز ربط می دهند، هدفشان تنها افزایش نرخ ارز است و نه کاهش تعداد گردشگران ایرانی در ترکیه! و برای رسیدن به این مقصود حاضرند به هر چیزی چنگ بزنند، یک روز مسئله گردشگران در ترکیه[که البته نیازمند یک واکاوی دقیق و جدی است]، یک روز مسئله نرخ ارز و صادارت کشور و روزی دیگر بهانه ای دیگر!
و نکته پایانی اینکه؛ به نظر می رسد دلار ۶ یا ۷ هزار تومانی هم نمی تواند مانع کسانی باشد که دل در گِرو سفر به آنتالیا و ترکیه دارند. لذا باید چاره ی کار را در جای دیگری جستجو کرد.
نظر کاربران
اگه بخوای امکاناتی که ایرانیها تو ترکیه ازس بهره مند میشن رو با یک سفر داخلی. مقایسه کنی. هزینه سفر داخلی دوبرابر مبشه طرف ترجیح میده بره ترکیه
نرخ ارز علت افزایش سفر به ترکیه نیست،بلکه علت های گوناگون زیادی وجود دارد که ایرانی ها ترجیح می دهند ترکیه را اولویت اصلی مسافرتهای خارجی خود برگزینندکه قسمتی از آن به شرح زیر می باشد1-ترکیه یک کشور همسایه است به همین خاطر هزینه رفت و برگشت آن نسبت به سایر کشورهای جهان از جمله اروپا و امریکا و...کمتر است2- مشوق هایی که دولت ترکیه برای مسافران خارجی در نظر گرفته بسیار فراوان است که باعث پایین آمدن هزینه سفر به آن کشور می شود3-بیشترکسانی که به ترکیه سفر می کنند از قشر متوسط و ضعیف جامعه هستند که قادر به رفتن به مسافرت به امریکا و اروپا و اقیانوسیه و...نیستند4-با این هزینه کم سفر، هیچ کدام از ایرانی ها قادر نیستند به کشورهای دیگر مسافرت کنند ولو همسایه باشد.5-شرایط کار در ترکیه نسبت به بعضی کشورها برای ایرانی ها بهتر است6-چون زبان مردم ترکیه آذری است و در ایران هم آذری زیاد داریم ،مشکل زبانی ندارند7-ذات انسان تنوع طلب است ،به خاطر همین قضیه می خواهند یک تنوعی در زندگی شان بوجود بیاورند.8-از نظر سیاسی ایران با کشور ترکیه مشکلی ندارد9-در ترکیه قیمت بعضی اجناس نسبت به ایران ارزان است واز این طریق بعضی ها امرارو معا ش می کنند10-چون کشور ترکیه یک کشور باز است و از بیشتر کشورهای دنیا به آنجا مسافرت می کنند ،کشور ترکیه را می شود یک جهانی کوچک تلقی کرد و مردم تمام دنیا را با فرهنگها و نژادها و قو میت هاو زبانهای مختلف در آنجا دید.و سایر مزایای دیگری که در آنجا هست.
دلخوشی ونشات شا دابی که در ترکیه هست در ایران نیست شادی به دار ندار نیست اونی که پول دارد در ایران افسردگی گرفته همه اش غصه می خوریم موسیقی به هر دردی دعواست
ایران پر از استرس و ناراحتی است
چرا خودتون را به بیراهه میزنید؟یعنی شمانمیدونید علت اصلی رفتن اینهمه ایرانی به ترکیه چیه؟ اونم در حالیکه ٩٨ درصدشون مجردهستن؟واقعاً نمیدونید یا خودتونو به کری و کوری زدید؟!
واقعا متاسفم شخاب علت چیه؟ بزار بگم.... میدونی هزینه سفر به ترکیه و اقامت تو هتل هاش نصف ایرانه؟ میدونی با کمترین قیمت میتونی بهترین اجناس مارک رو بخری؟ میدونی امنیت تو ترکیه برای یه دختر تو شب بیشتر از ارا و ایناست؟ کمی مطالعه منید لطفا.... تا به جایی سفر نکنید نمیتونید در موردش نظر بدین
بدوننام زبان مردم ترکیه آذری نیست بلکه ترکی استانبولی هست که با ما آذری ها فرق داره