شبکه‌های اجتماعی در خدمت سلامت محیط زیست

وب سایت کلیک - احمدرضا فرهبد: شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام حاوی اطلاعات ارزشمندی هستند که دانشمندان می‌توانند از آن‌ها برای نظارت بر سلامت دیواره‌های مرجانی و دیگر اکوسیستم‌های مهم محیط زیست استفاده کنند.

اکوسیستم‌های مختلف دارای‌های ارزشمند سیاره ما هستند و نظارت بر سلامت آن‌ها کاملا ضروری است؛ اما نظارت بر سلامت اکوسیستم‌های سیاره زمین هزینه زیادی دارد؛ زیرا از یک سو باید افراد متخصص زیادی برای انجام این کار به کار گرفته شوند و از سوی دیگر تجهیزات پیچیده‌ای برای این کار مورد نیاز است و جزییات باید به صورت کاملا دقیق و اغلب در محیط‌های آزمایشی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند؛ بنابراین به دلیل بالا بودن هزینه نظارت بر سلامت اکوسیستم‌ها، مشارکت عموم مردم برای تسهیل این کار کاملا ضروری است و حتی افرادی که در زمینه نظارت بر سلامت اکوسیستم‌ها هیچ تخصص ندارند، نیز می‌توانند در امر نظارت و جمع‌آوری اطلاعات سهیم باشند.

تحقیقات جدید ثابت کرده است که اطلاعاتی که کاربران در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد، می‌توانند نمونه‌ای از مشارکت عموم مردم در انجام تحقیقات تخصصی باشد. گاهی اوقات حتی اگر افراد در یک زمینه مشخص هیچ تخصصی نداشته باشند، باز هم اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی ارزش زیادی دارد.

تصویر بالا حاوی اطلاعات تخصصی ارزشمند زیادی در مورد دیوار مرجانی است.

امروزه استفاده از اینترنت همراه‌ و گوشی‌های هوشمند، گرفتن تصاویر و به اشتراک‌گذاری آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی و همچنین به اشتراک‌گذاری اطلاعات (که به نوعی اطلاعات تخصصی محسوب می‌شوند) در این شبکه‌ها را برای عموم مردم تسهیل کرده است. همچنین اپلیکیشن‌های برای نظارت بر سلامت محیط زیست ایجاد شده است که از میان آن‌ها می‌توان به Wilddog Scan Marine Debris Tracker ،Oka Mapper و Journey North که برای نظارت بر حرکت نژاد خاصی از پروانه‌ها یعنی پروانه‌های شهریار به کار می‌روند.

شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر، فیس‌بوک و فلیکر دربردارنده حجم بسیار بالایی از اطلاعات هستند و با وجود اینکه افراد این اطلاعات و تصاویر را برای اهداف تخصصی به اشتراک نمی‌گذارند؛ اما می‌توان از آن‌ها استفاده تخصصی کرد؛ به عنوان مثال اطلاعات و تصاویر به اشتراک‌گذاشته شده در مورد دیوار بزرگ مرجانی، می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت این اکوسیستم مهم در اختیار دانشمندان قرار دهد.

توییتر منبع خوبی برای بررسی اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط مردم است؛ زیرا عموم مردم می‌توانند به صورت آزادانه و رایگان به اطلاعات این شبکه اجتماعی دسترسی داشته باشند و به دلیل کوتاه بودن توییت‌ها، می‌توان آن‌ها را به راحتی تحلیل کرد. تحلیل اطلاعات به اشتراک گذاشته شده در این شبکه اجتماعی برای ارزیابی سلامت اکوسیستم‌های طبیعی که بازدیدکنندگان زیادی دارند، می‌تواند رویکرد خوبی باشد. عده‌ای از محققان در حدود ۳۰۰ هزار پست به اشتراک گذاشته شده در این شبکه اجتماعی در مورد دیوار بزرگ مرجانی را دانلود کردند و سپس از کلید واژه‌هایی همانند "ماهی"، "مرجان"، "لاک‌پشت" و "سفید و درخشان" برای کاهش تعداد پست‌ها استفاده کردند . با این کار تعداد پست‌ها به ۱۳۳۳۴ پست مفید رسید. در حدود ۶۱ درصد ازتوییت‌های ارسال شده دارای مختصات جغرافیایی بودند که امکان تحلیل فضایی را فراهم می‌کردند. نقشه حرارتی زیر میزان توزیع توییت‌های توییتر در مورد دیوار بزرگ مرجانی را نشان می‌‌دهد.

فراوانی کلیدواژه‌ها در این تحقیق هم نشان دهنده این بود که بیشترین بحث مربوط به کدام موضوع مرتبط با دیوار بزرگ مرجانی بوده است؛ به عنوان مثال کلمه غواصی که مربوط به فعالیت‌های متداول در این دیوار بزرگ طبیعی است در حدود ۳۰۰ بار، کلمه "سفید و درخشان" که یکی از ویژگی‌های این دیوار است در حدود ۲۰۰۰ بار و کلمه لاک‌پشت و مرجان که گونه‌های این دیوار هستند به ترتیب ۴۳۴ و ۳۷۸ بار تکرار شده بود.

همچنین با تحلیل و بررسی توییت‌ها، موضوعاتی که اصلا در مورد آن‌ها بحث نشده است، فعالیت‌هایی که مردم در دیوار مرجانی علاقه‌مند به انجام آن‌ها هستند مانند موج سواری و غواصی در عمق کم و همچنین نگرانی‌های مردم در مورد این گنج طبیعی بزرگ، نیز مشخص شدند.

البته با وجود اینکه می‌توان تحلیل‌های مفیدی بر پایه اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط مردم انجام داد، اما این اطلاعات بیشتر از اینکه دربردارنده اطلاعات علمی در مورد سلامت محیط زیست باشند،منعکس کننده تجربه‌های کاربران در این مناطق هستند و برای اینکه کیفیت این اطلاعات و ارتباط آن‌ها با اتفاقات و تغییرات مرتبط با سلامت محیط زیست افزایش یابد، می‌توان هشتگ‌های جدیدی ایجاد کرد و از مردم خواسته شود تا مشاهدات علمی خود را ارسال کنند.

تصاویر به اشتراک گذاشته در شبکه‌های اجتماعی (مخصوصا تصاویری که دارای زمان و موقعیت جغرافیایی هستند) می‌توانند منبع مفیدی از اطلاعات باشند؛ حتی در مواردی که فرد ارسال کننده تصاویر فاقد تخصص لازم باشد؛ زیرا دانشمندان از توانایی تحلیل تصاویر نیز برخوردار هستند.

با وجود اینکه محققان در مورد سلامت دیوار بزرگ مرجانی نظارت کامل دارند، اما بهره‌گیری از اطلاعات و تصاویر به اشتراک گذاشته شده در شبکه‌های اجتماعی و تحلیل آن‌ها نیز می‌تواند به نظارت بیشتر آن‌ها کمک کند؛ به عنوان مثال پست‌های ارسال شده در شبکه‌های اجتماعی در مورد مناطق دیدنی مشهور اقیانوس آرام و جنوب شرقی آسیا می‌توانند محققان را در این زمینه یاری دهد.

در پایان می‌توان گفت استفاده از رویکرد بهره‌گیری از اطلاعات به اشتراک‌ گذاشته شده در شبکه‌های اجتماعی برای نظارت بر سلامت محیط زیست، به‌تازگی آغاز شده است؛ اما می‌توان گفت با بهره‌گیری از فناوری‌هایی همچون فناوری کلان‌داده‌ها و یادگیری ماشینی برای تحلیل اطلاعات به اشتراک گذاشته شده در شبکه‌های اجتماعی، این شبکه‌ها در آینده می‌توانند به یک منبع اطلاعاتی مهم و مفید برای نظارت گسترده بر سلامت محیط زیست سراسر جهان تبدیل شوند.