نقش آفرینی سه جانبه با پیشبرد صلح در سوریه

تحلیلگران و رسانه های انگلیسی زبان ارتقای روند همکاری های ایران، روسیه و ترکیه را از سطح دیپلماتیک به نظامی نشانه ای از اثربخشی نشست های آستانه و موفقیت رویکرد ایران در قبال سوریه می دانند.

خبرگزاری ایرنا: تحلیلگران و رسانه های انگلیسی زبان ارتقای روند همکاری های ایران، روسیه و ترکیه را از سطح دیپلماتیک به نظامی نشانه ای از اثربخشی نشست های آستانه و موفقیت رویکرد ایران در قبال سوریه می دانند.

چندی قبل رسانه ها اعلام کردند مقام های نظامی ایران، روسیه و ترکیه قرار است در نشست تهران سیاست ها و اقدامات خود را در سوریه هماهنگ کنند. خبرگزاری ها به نقل از سفارت روسیه در تهران در مورد این موضوع عنوان داشتند مذاکرات بین کارشناسان نظامی سه کشور در ادامه روند گفت وگوهای صلح آستانه برگزار می شود و سپس جزئیات بیشتر با ترکیه نیز هماهنگ می شود.

بر این اساس حدود 10 روز قبل خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه اعلام کرد گفت وگوها در تهران میان «دیمیتری روگوزین» معاون نخست وزیر روسیه و مقام های ارشد نظام ایران برگزار می شود. به گفته سفارت روسیه، از آنجا که مقام های ارشد نظامی ترکیه حضور نداشتند قرار شد نتیجه و تصمیم ها به این کشور اعلام شود.

ایران، روسیه و ترکیه؛ قدرت های تاثیرگذار در سوریه

چند روز پیش سردار «محمد باقری» رئیس ستاد مشترک در سفری به ترکیه با مقام های ارشد سیاسی و نظامی این کشور دیدار و گفت وگو داشت. پس از آن بود که رسانه های جهان به تحلیل این سفر و جایگاه سه کشور در تحولات سوریه پرداختند.

تارنمای روزنامه آمریکایی «هافینگتون پست» در تحلیلی از قدرت های واقعی حاضر در سوریه به جایگاه ایران، روسیه و ترکیه پرداخت و نوشت حضور این سه کشور و موفقیت های آن ها مانع از آن شد تا شرایطی که در گذشته در لیبی اتفاق افتاد در سوریه رخ ندهد. گرچه با حمایت های این سه کشور در کنار نیروهای دولتی سوریه قدم های مثبتی برداشته شد اما همانگونه که «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه هم اعتقاد دارد هنوز تا پایان کامل جنگ در سوریه فاصله وجود دارد.

پس از سال ها جنگ داخلی در نهایت ارتش سوریه با کمک های ایران و روسیه توانست پیروزی هایی را به دست آورد. اکنون در شمال سوریه نیروهای کُرد دست برتر را دارند که مورد اعتراض ترکیه قرار دارد. بخش های غربی و ساحلی مدیترانه در اختیار نیروهای دولتی سوریه است. در بخش های جنوب و جنوب شرقی سوریه هم نیروهای دولتی با گروه های شورشی درگیر هستند. برخی می گویند ممکن است این بخش از سوریه تا چند سال دیگر هم عرصه درگیری دو طرف باشد.

براساس تحلیل ها با پیروزی هایی که نیروهای دولتی اسد با کمک نیروهای روسیه و ایران به دست آورده اند از قدرت چانه زنی شورشیان کاسته شد و موقعیت سیاسی آن ها نسبت به قبل بسیار تضعیف شده است.

این گزارش به نقش سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در تحولات سوریه پرداخت و نوشت: روسیه به موازنه دهنده قدرت مهم خاورمیانه تبدیل شده است. پایگاه نظامی این کشور در طرطوس سوریه فرصت را برای حضور نظامی مسکو در منطقه آماده کرد و جای پای این کشور را در کنار مدیترانه تثبیت کرد. پوتین به پادشاهی تبدیل شد که همزمان از نیروی هوایی این کشور استفاده می کند و مذاکرات چند جانبه را فعال می کند.

گرچه حضور روسیه در سوریه در سال های اخیر گسترش یافت اما به نوشته روزنامه «فایننشال تایمز» پیروز واقعی این شرایط ایران است. تهران از ابتدا از اسد حمایت کرد و روسیه را هم برای ورود به سوریه متقاعد ساخت.

این گزارش در مورد نقش ترکیه در سوریه آورد اخوان المسلمین که رابطه نزدیکی با دولت ترکیه دارد با معارضان در سوریه همکاری داشت. ترکیه در ابتدا سقوط بشار اسد را دنبال می کرد تا خلافت عثمانی را زنده کند. ترکیه حلب را حیاط خلوت خود می داند. اکنون ترکیه دیدگاهی میانه رو و واقع بینانه گرفته است و به دنبال راه حل سیاسی در این کشور است.

از تعامل سیاسی تا همکاری نظامی

روسیه، ترکیه و ایران چند ماه پیش اعلام کردند آتش بس در سوریه را تضمین و عادی سازی وضعیت سوریه را دنبال می کنند. در خرداد ماه گذشته این سه کشور، چهار بخش را به عنوان مناطق بدون درگیری اعلام کردند. حال گفت وگوها بر سرایجاد منطقه چهارم در ادلب در حال انجام است. سه کشور ابتدا این روند را با همکاری های سیاسی و راه اندازی روند مذاکرات آستانه آغاز کردند و اکنون با ارتقای سطح تعامل به بحث های نظامی و امنیتی وارد شده اند.

«رویترز» در مورد همکاری نظامی ایران و ترکیه در سوریه نوشت مقام ارشد نظامی ایران در ترکیه با مقام های این کشور دیدار و در مورد افزایش همکاری ها در سوریه گفت و گو کرد. این خبرگزاری این دیدار را از نادر سفرهای فرمانده ارشد نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران به یکی از کشورهای عضو ناتو دانست.

به نوشته این گزارش رابطه آنکارا با واشنگتن به علت حمایت ایالات متحده از پیکارجویان کُرد در سوریه تیره شده است؛ بنابراین دیدار ژنرال محمد باقری از آنکارا آخرین نشانه ها از افزایش همکاری ترکیه با دیگر قدرت ها همچون روسیه و ایران برای مقابله با این شرایط است.

این دیدار که برای نخستین بار از زمان انقلاب اسلامی ایران صورت گرفته است با تحلیل های گوناگونی روبرو شد. در این سفر فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز باقری را همراهی می کرد.

همچنین آن ها با رئیس جمهوری ترکیه نیز دیدار کردند. بر اساس ارزیابی ها گرچه ترکیه در ابتدا در مقابل ایران قرار داشت از مخالفان اسد حمایت می کرد اما اکنون از این نگران است که هرج و مرج در سوریه موجب افزایش قدرت نیروهای کرد سوریه و در نتیجه آشوب و جدایی طلبی در جنوب شرق ترکیه شود. این کشور به همین دلیل با ایران و روسیه همکاری می کند تا با گروه های تروریستی در منطقه مبارزه کنند.

به نوشته رویترز علاوه بر جنگ در سوریه موضوع هایی همچون وضعیت عراق و تحرکات گروه های کرد در مناطق مرزی و ساخت دیوار مرزی از دیگر بحث های مطرح شده در این سفر بود.

«مولود چاووش اوغلو» وزیر امورخارجه ترکیه اعلام کرد مذاکره ها در مورد شرایط ادلب و وضعیت برقراری امنیت آن ادامه دارد و افزود به زودی پس از سفر فرمانده ستاد مشترک ارتش ایران، مقام ارشد نظامی روسیه نیز به ترکیه سفر می کند.

به نوشته بسیاری از رسانه ها، نکته ای که اهمیت افزایش همکاری نظامی ترکیه با ایران و روسیه را قابل توجه تر می کند همزمانی آن با تقویت تعاملات سه طرف در حوزه نفت و گاز است. همچنین ترکیه و ایران همکاری مشترکی را برای انتقال کالا به قطر پس از بروز تنش ها میان کشورهای عربی داشته اند.

تارنمای خبرگزاری «آذرنیوز» نیز نوشت ایران روسیه و ترکیه ممکن است در سوریه عملیات مشترک نظامی انجام دهند. این سه کشور که از حامیان فرایند صلح آستانه نیز هستند انجام عملیات را در ادلب سوریه در دست بررسی دارند.

براساس خبرها، انتظار می رود روسیه و ایران عملیات هایی را در بخش های جنوبی این استان آغاز کنند و سپس ترکیه از مناطق شمالی خطوط جدیدی را ایجاد کند. هنوز تاریخ دقیق برای این اقدام اعلام نشه است اما نیروهای روسی اکنون در جنوب ادلب مستقر شده اند.

پیش از این آنکارا بر آمادگی خود برای مقابله با هر تهدیدی در مرزها اعلام کرده بود. ترکیه به ویژه مقابله با «یگان‌ های مدافع خلق»(YPG) را که با حزب پ.ک.ک ارتباط نزدیکی دارد و متحد نظامی آن به شمار می رود را در دستور کار دارد.

این خبرگزاری آذربایجانی با اشاره به تاکید ایران بر حفظ بشار اسد نوشت با وجود اختلاف نظرهایی که در زمینه اوضاع سیاسی سوریه میان کشورهای ایران، روسیه و ترکیه وجود دارد اما کمک این کشورها به ارتش سوریه، حفظ بشار اسد در قدرت را باعث شده است.

نشریه «یو.اس نیوز» نیز در گزارشی آورد رئیس ستاد مشترک ارتش ایران و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه بر افزایش همکاری نیروهای مسلح دو کشور تاکید کردند. سخنگوی رئیس جمهوری ترکیه این دیدار را نتیجه بخش و موفق توصیف کرد و افزود تمرکز گفت وگوها بر مبارزه با تروریسم، مقابله با داعش و تلاش در کنار روسیه برای تقویت اقدامات مشترک در بخش هایی از سوریه بوده است.

بر اساس تحلیل ها ادامه رایزنی ها و افزایش دیدارهای مقام های سه کشور از دیگر نتایج این دیدار بود. ضمن اینکه بر اساس ارزیابی این نشریه رابطه میان ترکیه و آمریکا که از اعضای ناتو هستند به سردی گراییده است زیرا واشنگتن با حمایت از پیکارجویان کرد (YPG) به ویژه در رقه موجب نارضایتی آنکارا شده است.

براساس گزارش یو.اس.نیوز همچنین انجام رزمایش مشترک و افزایش همکاری ضدتروریستی از دیگر دستاوردهای سفر مقام ارشد نظامی ایران به آنکار بود. ضمن اینکه قرار شد در آینده نزدیک اردوغان سفری را به تهران داشته باشد.