تعدیل مواضع ترامپ در برابر رهبر کره شمالی

فرهاد همتی در روزنامه جوان نوشت: با گذشت حدود دو هفته از صدور قطعنامه جدید شورای امنیت بر ضد کره شمالی، جنگ لفظی میان واشنگتن و پیونگ یانگ بار دیگر با اظهارات " اون" و"ترامپ" بالا گرفته است . کره شمالی پنجشنبه گذشته از آمادگی برای شلیک ۴ فروند موشک به جزیره گوام خبر داد .

در مقابل، مقامات آمریکا تاکید کردند، ۶ فروند بمب افکن هسته ای آماده حمله پیش دستانه به تاسیسات موشکی کره شمالی است . علت جنگ لفظی مقامات کره شمالی و آمریکا چیست ؟ با توجه به تشدید تنش در شبه جزیره کره ، چه سناریو هایی پیش روی آمریکا وکره شمالی وجو د دارد؟ پیامدهای ادامه تنش در شبه جزیره کره چه خواهد بود ؟در مقاله پیش رو به برخی از ابعاد تشدید تنش در شبه جزیر ه کره می پردازیم.

علل تشدید تنش در شبه جزیره کره

در طی روزهای اخیر، لفاظی های خشونت آمیز میان رهبران امریکا و کره شمالی افزایش یافته است.«دونالد ترامپ» رئیس جمهور ایالات متحده امریکا هفته گذشته گفت: اگر کره شمالی به تهدیدات خود خاتمه ندهد، با خشم و آتشی مواجه خواهد شد که جهان تاکنون مانند آن را ندیده است.در ادامه جنگ لفظی میان آمریکا و کره شمالی، پیونگ یانگ اعلام کرد که برنامه‌اش برای شلیک چهار موشک به سمت قلمرو آمریکا در جزیره گوام به زودی آماده خواهد شد.

همزمان«جیمز متیس» وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا هم تاکید کرد که پیونگ یانگ در هر جنگی علیه آمریکا و متحدانش به شدت مغلوب خواهد شد. در این بین " جان بولتون"نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد مدعی شد که راه حل دیپلماتیکی برای حل مناقشه کره شمالی وجود ندارد و واشنگتن باید در حمله به پیونگ یانگ پیش دستی کند.

با توجه به تشدید تنش در مناسبات واشنگتن و پیونگ یانگ این سوال مطرح است که ایا شبه جزیره کره به سمت جنگ -جنگ اتمی -پیش می رود ؟در حال حاضر کارشناسان وناظران سیاسی درباره تنش در شبه جزیره کره دو دیدگاه متفاوت می کنند :

الف) -جنگ لفظی صوری

برخی از کارشناسان تنش های لفظی دو کشور در روزهای اخیر را مساله تازه ای ندانسته و تاکید می کنند که دو کشور تنها یکدیگر را تهدید می کنند و در عالم واقع نشانه ای از صف آرایی برای یک رویارویی نظامی دیده نمی شود.

به بیان دیگر اگر چه با روی کار امدن ترامپ در آمریکا بحران کره با سیاستهای تهاجمی وی تشدید شده است و تحرکات نظامی آمریکا در شبه جزیره کره در ۷ ماه گذشته آهنگ تندتری به خود گرفته گرفته است ،اما نکته مهم اینکه ،بعد از صدور هفمین قطعنامه شورای امنیت بر ضد کره شمالی ،اقدامات جدیدی از دو طرف مناقشه یعنی آمریکا و کره شمالی صورت نگرفته است وتنش در منطقه به اصطلاح فقط به اظهار نظرهای مقامات ارشد دو کشور محدود شده است.

ب)- جنگ لفظی واقعی

اما در این بین برخی دیگر از ناظران با ابراز نگرانی از بالا رفتن سطح تنش لفظی بین دو کشور، بر پیش بینی ناپذیری رهبران آمریکا و کره شمالی انگشت گذاشته و بر این نکته تاکید دارند که هر گونه ماجراجویی نظامی از سوی هر کدام از دو طرف می تواند منجر به یک رویارویی اتمی شود.

این ناظران عبارات مورد استفاده در تهدید اخیر ترامپ مبنی بر "روبرو شدن کره شمالی با آتش و خشمی که جهان تا کنون نظیر آن را ندیده" را اشاره غیر مستقیم به یک جنگ هسته ای تعبیر می کنند.اکنون این پرسش مطرح می شود که کدام دیدگاه با واقعیتهای حاکم در شبه جزیره کره همخوانی دارد ؟و اساسا چقدر جنگ لفظی رهبران امریکا و کره شمالی در شبه جزیره کره جدی است ؟

به اعتقاد نگارنده مقاله ، واکنشهای متفاوت و گاها متفاوت مقامات آمریکایی در روزهای اخیر حکایت از آن دارد که اظهارات" ترامپ" در قبال پیونگ یانگ بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و این تصور که شبه جزیره کره به سمت جنگ پیش می رود با واقعیتهای حاکم در این منطقه همخوانی ندارد، افزون بر این ، بعد از چند روز از اظهارات تند رئیس جمهور آمریکا بر ضد کره شمالی ، در آمریکا شاهد اظهار نظرهای مقامات ارشد این کشور هستیم که به نوعی نشانگر "عقب نشینی" واشنگتن در قبال پیونگ یانگ محسوب می شود:

الف)داخلی

۱-«رکس تیلرسون»، وزیر خارجه و «جیمز متیس»، وزیر دفاع آمریکا در یادداشتی روز یکشنبه در روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» ، آمادگی کشورشان برای مذاکره با کره شمالی را اعلام کردند. به همین دلیل ، وبگاه «هیل»، نشریه کنگره آمریکا هم، یادداشت «تیلرسون» و «متیس» را تلاشی برای تعدیل مواضع "ترامپ" در برابر "اون" توصیف کرده است.

۲- نکته دوم اینکه ،مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا بر این باور است که خطر درگیری اتمی میان کشورش با کره‌شمالی قریب الوقوع نیست.مایک پمپئو رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا "سیا" در برنامه فاکس نیوز ساندی تصریح کرد: من کاملا مطمئن هستم که کیم جونگ اون رهبر کره شمالی همچنان سعی خواهد کرد تا برنامه توسعه موشکی اش را ادامه دهد، بنابر این متعجب نخواهم شد اگر آزمایش موشکی دیگری انجام گردد.

۳-بیش از ۶۰ نماینده کنگره آمریکا با امضای نامه‌ای خطاب به رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، اظهارات دونالد ترامپ درباره کره شمالی را محکوم کردند.در این نامه آمده است: "ما با نوشتن این نامه نگرانی عمیق خود را از اظهارات رئیس جمهور ترامپ که باعث افزایش چشمگیر تنش ها با کره شمالی و خطر بروز جنگ اتمی شده است، اعلام می کنیم.

نمایندگان کنگره همچنین تاکید کردند افکار عمومی آمریکا رئیس جمهور ترامپ را مسئول نتایج ناگوار جنگ احتمالی ناشی از محاسبات نادرست و مشاوره های غلط و به خطر انداختن آمریکا و همپیمانان منطقه ای اش می داند. این نمایندگان خاطرنشان کرده‌اند که اقدام نظامی علیه کره شمالی در دولت‌های قبلی آمریکا بررسی شده و سرانجام این نتیجه حاصل شده که گزینه نظامی امکان‌پذیر نیست. در این بین قانونگذاران آمریکایی حمایت خود را از گفت‌وگوهای مستقیم با کره شمالی اعلام کرده‌اند."

4-نشریه آمریکایی "ویک" در یادداشتی به شدت از هشدارهای تهدیدآمیز «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا علیه کره شمالی انتقاد کرده است.نشریه ویک در این باره نوشته است: «در سال 1962، ایالات متحده و شوروی وارد یک تقابل هسته‌ای پرمخاطره شدند، زیرا شوروی به صورت مخفیانه اقدام به مستقر کردن موشک‌های بالستیک در کوبا کرده بود.

در سال 2017، ایالات متحده آمریکا و کره شمالی وارد یک تقابل هسته‌ای پرمخاطره شده‌اند، زیرا ترامپ بی‌صلاحیت‌ترین، نادان‌ترین و خطرناک‌ترین فرد قلدرمآبی است که تا کنون این سمت را در دست گرفته است.»این نشریه در ادامه مطلب خو می افزاید: «او باید به دنیا لطف کرده و دهان گشاد فربه‌اش را ببندد. تنش‌ها درست از همان‌ لحظه‌ای افزایش یافت که ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور سوگند یاد کرد؛ و این تقریباً هر بار ناشی از تقابل‌جویی‌های بوده و اینکه نمی‌تواند برای پنج ثانیه سکوت اختیار کند.»

۵- نکته دیگر در این باره اینکه،رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش ایالات متحده می‌گوید از تشدید لفاظی‌های آمریکا و کره شمالی که موجب محدود شدن گزینه‌ها به واکنش‌های نظامی می‌شود، شدیدا نگران است.مولن در گفتگو با ان‌بی‌سی گفته است که «نمی‌دانم (این ماجرا) از نظر یک راه‌حل مسالمت‌آمیز به کجا کشیده خواهد شد. این یک مشکل پیچیده و شدیدا دشوار است، ما شاهد لفاظی‌هایی هستیم.

به گفته وی، کاربرد چنین لحن و زبانی از سوی رئیس جمهوری «فضای مانور وی را از بین می‌برد».مولن در آخر صحبت خود در این باره اضافه می کند : «من فکر می‌کنم که باید به صورت سیاسی و دیپلماتیک و از طریق مذاکرات حل شود، تا اطمینان حاصل شود که درگیری نظامی‌ نخواهیم داشت، درگیری‌ای که می‌تواند از کنترل خارج شود».

6-و نکته دیگر اینکه ،"جوزف دانفورد" رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا بر این باور است که گزینه‌های نظامی واشنگتن علیه کره شمالی تنها زمانی آماده می‌شود که تحریم‌های اقتصادی و دیپلماتیک با شکست روبرو شود.

7- وآخرین نکته اینکه ، نتایج تازه ترین نظرسنجی موسسه گالوپ نشان می‌دهد که میزان محبوبیت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به پایین ترین سطح رسیده است.میزان محبوبیت ترامپ در نظرسنجی گالوپ که روز دوشنبه منتشر شده به کمتر از 34 درصد رسیده است، این در شرایطی است که بیش از 61 درصد بزرگسالان از عملکرد رئیس جمهور آمریکا ابراز نارضایتی کرده اند.

ب)خارجی :

1- وزیر امور خارجه آلمان ضمن انتقاد از سخنان تحریک آمیز ترامپ علیه کره شمالی، بی‌مسئولیتی وی در این بحران را حیرات آور خوانده و گفت رئیس جمهور آمریکا نظم قوانین بین المللی را زیر سوال قرار می‌دهد."زیگمار گابریل"، وزیر امور خارجه آلمان در گفتگو با پایگاه خبری RND آلمان با توجه به بحران کره شمالی این انتقاد را به ترامپ وارد کرد که در تعطیلات به سر می برد و از آنجا تنها درباره آتش خشم و دوزخ آمریکا علیه کره شمالی سخن می گوید. وی گفت: من آشکارا اعتراف می کنم که این بی مسئولیتی ترامپ حیرت آور است. با ترامپ نظم قوانین بین المللی در معرض خطر قرار خواهد گرفت و در این شکاف ایجاد شده ما همواره شاهد حضور دیکتاتورهای بیشتری خواهیم بود.

2-«گلوبال تایمز» روزنامه دولتی چین در واکنش به تشدید تنش های لفظی آمریکا و کره شمالی در هشداری دو پهلو خطاب به کره شمالی و آمریکا نوشت: اگر جنگی در بگیرد بی طرف باقی می مانیم اما آمریکا هم فکر" براندازی" نظام حاکم بر کره شمالی را از سر بیرون کند .

3- در این میان وزیر خارجه روسیه هم اعلام کرد روسیه متقاعد شده که جایگزین دیگری برای فرایند سیاسی در مسئله کره شمالی وجود ندارد.به گفته سرگئی لاوروف، روسیه آماده ادامه مذاکره با پیونگ یانگ است. روسیه و چین پیشنهادهای مربوطه را ارائه داده‌اند. ما آنها را در نیویورک ( در سازمان ملل) و صحن‌های دیگر بین‌المللی مطرح خواهیم کرد. مسلما به مذاکره با همسایگان کره شمالی ادامه خواهیم داد.

4- فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار پایان دادن به بحران شبه جزیره کره از طریق مذاکره و راه مسالمت آمیز شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای از جامعه بین الملل خواست برای پایان دادن به تنش های موجود در شبه جزیره کره به مذاکره روی بیاورد.

سناریوهای فراروی آمریکا و کره شمالی

کره شمالی در سال تاکنون 2017 چهارده موشک خود را آزمایش کرده است . به نوشته واشنگتن پست ، پیونگ یانگ یک کلاهک اتمی کوچک که در موشکهایش قابل نصب بوده ، تولید کرده است .این به معنی است که کره شمالی با سرعتی فراتر از انتظار در حال توسعه سلاحهای تمی با قابلیت رسیدن به آمریکا بوده است .

اذعان منابع خبری به این موضوع در شرایطی است که هفته گذشته آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده آمریکا اعلام کرد، کره شمالی تحت فرمان « کیم جونگ اون» کلاهک‌های هسته‌ای کوچکی را ساخته و دارای زرادخانه‌ای با ۶۰ بمب اتمی است. اکنون این پرسش مطرح است با توجه افزایش تنش در شبه جزیره کره ، چه سناریوهایی فراروی آمریکا و کره شمالی قرار دارد ؟

سایت تحلیلی نشنال اینترست با توجه به قدرت هسته ای کره شمالی سه سناریو؛" وقوع جنگ سرد، وقوع جنگ اتمی و کنترل تسلیحات و بازدارندگی" را در این باره مطرح ساخته است. به اعتقاد نویسنده این سایت ،با توجه به تنش های طولانی مدت بین امریکا و کره شمالی و دست یابی پیونگ یانگ به تسلیحات هسته ای، محتمل ترین سناریو" وقوع جنگ سرد" بین واشنگتن و پیونگ یانگ است.

در طی روزهای اخیر، لفاظی های خشونت آمیز میان رهبران امریکا و کره شمالی افزایش یافته که حاکی از ایجاد زمینه های لازم برای وقوع جنگ سرد بین دو کشور می باشد.با این مفروض اگر امکان وقوع جنگ اتمی میان پیونگ یانگ و واشنگتن از بین رود، تنش های بلندمدت و جنگ سرد منجر به "کنترل سلاح و بازدارندگی" خواهند شد.

در این صورت دیپلماسی از اهمیت برخوردار شده و طرفین از طریق مذاکره به توافقنامه های صلح و کنترل تسلیحات دست خواهند یافت، همانطور که پس از جنگ جهانی دوم تنش های طولانی مدت و جنگ سرد باعث ایجاد توافقنامه های صلح و بازدارندگی شد.

با توجه به اقدامات ایالات متحده امریکا در طی سالیان گذشته، واضح است که واشنگتن خواهان استفاده از دیپلماسی جهت حل بحران کره شمالی بوده و تاکنون با استفاده از توافقات دفاع دوجانبه با متحدان آسیایی خود، اعمال فشار و تحریم ها علیه پیونگ یانگ سعی کرده است این مسئله را حل کند. از سوی دیگر متحدان امریکا نیز خواهان استفاده از دیپلماسی فعال در این مورد و تعامل با پیونگ یونگ می باشند.سیاست فعلی امریکا در رابطه با کره شمالی در واقع ادامه سیاست های دولتهای پیشین امریکا در ارتباط با این کشور بوده است.

نتیجه گیری

از مجموع آنچه درباره تنش در شبه جزیره کره اشاره شد می توان چنین نتیجه گیری کرد که :

۱-تنش در شبه جزیره کره در شرایطی در روزهای اخیر تشدید شده است که برخی از کارشناسان معتقدند که تنش های لفظی پیونگ یانگ و واشنگتن مساله تازه ای نیست . دولتمردان کره شمالی و آمریکا در شرایطی یکدیگر را تهدید می کنند که در عالم واقع نشانه ای از صف آرایی جدید -بعد از هفتمین قطعنامه شورای امنیت - برای یک رویارویی نظامی دیده نمی شود.

۲-البته در این جنگ لفظی ، ترامپ رئیس جمهور آمریکا رویکرد بسیار تهاجمی تری به خود گرفته است .اگر چه هرشخصی که در امریکا رئیس جمهور بشود ، فرمانده کل قوا است و می تواند دستور حمله به هرکشور را که به نوعی مخالف منافع ملی آمریکا باشد ، بصادر نماید .- البته به صورت محدود - اما از مجموع واکنشهای داخلی امریکا چنین بر می آید که سیاستهای نظامیگرانه ترامپ در شبه جزیره کره با حمایت و پشتوانه داخلی همراه نیست .انتقادها و نامه نگاریهای چند روز اخیر مقامات ورسانه های آمریکا در این باره،گواه بر این حقیقت است.

۳-یادداشت وزرای خارجه و دفاع امریکا در روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال»، اظهارات رئیس سازمان سیا درباره قریب الوقوع نبودن خطر درگیری اتمی میان کشورش با کره‌شمالی ودیگر اظهار نظر های نظامی آمریکا در این باره .... همه حکایت از این دارد که مقامات کاخ سفید در تلاشند از دامنه تنش در شبه جزیره کره بکاهند و زمینه مذاکرات بدون شرط را فراهم سازند .


۴-البته اهداف امنیتی پیونگ یانگ یعنی "دولت مسلح هسته ای" با اهداف واشنگتن یعنی " شبه جزیره کره عاری از تسلیحات هسته ای" به شدت با یکدیگر در تضاد و تعارض قرار دارد . به همین دلیل این واقعیت، ایالات متحده امریکا و منطقه را در مذاکرات آینده با وضعیت دشواری روبرو ساخته است .