روزنامه اصولگرا: سنگ بزرگ زنگنه به هدف نمي‌خورد
نگاهي به برنامه‌هاي بيژن نامدار زنگنه در حوزه تجارت گاز نشان مي‌دهد بيش از آنكه اين برنامه مبتني بر واقعيات و مباني روشن باشد، از آمال و آرزوها پيروي مي‌كند و سنگي است كه نشانه نزدن را تداعي مي‌كند.
روزنامه جوان: نگاهي به برنامه‌هاي بيژن نامدار زنگنه در حوزه تجارت گاز نشان مي‌دهد بيش از آنكه اين برنامه مبتني بر واقعيات و مباني روشن باشد، از آمال و آرزوها پيروي مي‌كند و سنگي است كه نشانه نزدن را تداعي مي‌كند.
در يكي از بندهاي مهم برنامه وزير نفت براي ادامه كار در دولت دوازدهم، صادرات گاز مورد توجه جدي قرار گرفته و عنوان شده قرار است ميزان صادرات گاز به ميزان ۷۰ ميليارد مترمكعب در سال افزايش يابد. طبق برنامه وزير نفت ۵۲ ميليارد مترمكعب از صادرات گاز از طريق خط لوله و به كشورهاي همسايه انجام خواهد شد و ۱۸ ميليارد مترمكعب هم از طريق صادرات ال‌ان‌جي.
اين رقم در حالي از سوي زنگنه مطرح مي‌شود كه وي پيشتر در مرداد ۹۳ در يكي از جلسات مجلس رقم ديگري اعلام كرده بود. زنگنه در تشريح سياست‌هاي وزارت نفت در حوزه اقتصاد مقاومتي گفته بود: افق در نظر گرفته شده براي صادرات گاز تا سال ۱۴۰۰ حدود ۸۰ ميليارد متر مكعب به تركيه، اروپا، عراق، پاكستان و كشورهاي جنوب خليج‌فارس است.
اينكه ميزان صادرات گاز ايران به ۷۰ يا ۸۰ ميليارد مترمكعب در سال ۱۴۰۰ برسد، بدون ترديد شدني است زيرا هم اكنون ميزان صادرات گاز ايران در سال حدود ۱۰ ميليارد مترمكعب است و مشخص نيست بر اساس چه برنامه و بازارسنجي‌اي چنين رقمي اعلام شده است.
روند صادرات گاز
اصول صادرات گاز بين كشورهاي صادركننده و واردكننده به اين شكل است كه ابتدا كشورها با يكديگر مذاكره مي‌كنند و در نهايت به فرمول نهايي مي‌رسند. تجربيات جهاني نشان مي‌دهد اين مذاكرات حداقل به سه سال زمان نياز دارد، همانطور كه در قراردادهاي گازي ايران مانند پاكستان، كرسنت، تركيه و عراق چنين روندي طي شده است يا به عنوان نمونه‌اي ديگر، مذاكرات براي صادرات گاز به عمان بيش از ۲۰ سال به طول انجاميده است.
پس از امضاي قرارداد زماني براي احداث خط لوله و تأسيسات درنظر گرفته مي‌شود و اصولاً از چهار سال بعد - بسته به طول خط لوله - تزريق گاز به خط لوله انجام مي‌پذيرد، بنابراين اگر قرار باشد قراردادهاي جديد با ديگر همسايگان كشورمان منعقد شود و صادرات گاز انجام پذيرد حداقل به هفت سال زمان نياز است.
صادرات گاز با خطوط لوله
يكي از تأكيدات مهم دولت يازدهم در حوزه صادرات گاز، استفاده از خط لوله است. بر اين اساس وزارت نفت بازارهاي هدفي همچون پاكستان، تركيه، اروپا، عراق و كشورهاي حوزه خليج‌فارس را براي صادرات گاز از طريق خط لوله انتخاب كرده است. درباره پاكستان بدون ترديد تا چهار سال آينده امكان صادرات يك مترمكعب گاز طبيعي هم وجود ندارد.
متوقف كردن عمليات ساخت خط لوله در سال ۹۲ از سوي ايران و عدم‌پرداخت وام ۵۰۰ ميليون دلاري به اين كشور موجب شد تا اسلام‌آباد با قدرت بيشتري به واردات گاز مايع از قطر روي بياورد. وزارت نفت در حالي اين اشتباه بزرگ را مرتكب شد كه قطري‌ها با تمام توان جاي ايران را در بازار پاكستان پر كردند، ضمن اينكه اميدواري پاكستان به خط لوله تاپي بيشتر از خط لوله صلح است.
قرارداد صادرات گاز ايران به پاكستان حدود 22 ميليون متر مكعب را هدف گرفته است كه با توجه به باقي ماندن حدود 400 كيلومتر خط لوله در ايران و كندي وزارت نفت در تكميل اين خط لوله، به‌طور قطع نمي‌توان به صادرات گاز به اين كشور در دولت دوازدهم اميد داشت. درباره صادرات گاز به بغداد هم سقف صادرات گاز 35 ميليون متر مكعب در روز است كه اين ميزان از 7 ميليون متر مكعب آغاز شده و در نهايت به 35 ميليون متر مكعب خواهد رسيد كه در صورت تحقق اين هدف تا سه سال آينده، ايران مي‌تواند سالانه 12 ميليارد مترمكعب گاز به عراق صادر كند.
اين رقم در بالاترين سطح ممكن است كه تجربه تركيه نشان داده است چنين رقمي قابل تحقق نيست. در حوزه جنوب و كشورهاي حاشیه خليج‌فارس هم رسماً هيچ مشتري‌اي جز كرسنت و عمان وجود ندارد. كرسنت اعلام كرده علاقه‌اي به واردات گاز ندارد و كار صادرات گاز به عمان هم هنوز در مراحل مطالعات خود به سر مي‌برد و آغاز صادرات گاز به اين كشور به‌طور حتم به عمر دولت دوازدهم نخواهد كشيد. با وجود اينكه هنوز قرارداد رسمي ميان دو طرف امضا نشده است اما از آغاز صادرات از سال آينده به ميزان 10 ميليون متر مكعب در روز گفته مي‌شود.
بنا به گفته خود مسئولان وزارت نفت، صادرات گاز به اروپا هم به هيچ عنوان صرفه اقتصادي ندارد، ضمن آنكه اگر اراده‌اي براي صادرات گاز به قاره سبز وجود داشته باشد و سنگ‌اندازي‌هايي در اين مسير وجود نداشته باشد، حداقل به پنج سال زمان براي ساخت ادامه خط لوله نهم از دهكلان تا مرز بازرگان و ايستگاه‌هاي گازي نياز است كه وقتي شرايط را كنار هم قرار دهيم، متوجه خواهيم شد صادرات گاز به اروپا در حد يك وعده گازي و رؤياست.
محتمل‌ترين راهكار براي افزايش حجم صادرات گاز كشور، افزايش 6 ميليون متر مكعبي تجارت گاز با تركيه است. خط لوله صادراتي به تركيه در بالاترين ظرفيت عملياتي خود توانسته روزانه 30 ميليون متر مكعب گاز منتقل كند ولي توانايي انتقال 36ميليون مترمكعب گاز را داراست. تركيه و ايران حدود هفت سال است كه براي افزايش صادرات گاز به همين ميزان (6 ميليون مترمكعب در روز) به مذاكره پرداخته‌اند كه اين مذاكرات به دليل قيمت و فرمول به بن‌بست كشيده شده است.
حتي اگر توافق قيمتي حاصل شود ميزان صادرات گاز ايران به تركيه به 12 ميليارد مترمكعب در روز خواهد رسيد. در صورتي كه قرار باشد ميزان صادرات گاز به تركيه افزايش بيشتري از اين ميزان داشته باشد، بايد خط لوله جديدي براي اين هدف احداث شود كه همين خط لوله حداقل به پنج سال زمان از مرحله مطالعاتي تا مرحله تزريق گاز نياز دارد.
ال‌ان‌جي
صادرات از طريق ال‌ان‌جي هم برنامه ديگر وزارت نفت براي صادرات گاز است. تنها پروژه‌اي كه مي‌شود روي صادرات ال‌ان‌جي حساب باز كرد، پروژه ايران ال‌ان‌جي است كه با هزينه 2 ميليارد دلاري به حال خود رها شده است. اين پروژه از سال 92 تا به امروز هيچ تحركي نداشته و بيشتر تجهيزات آن زير آفتاب تيز جنوب پوسيده و از بين رفته است. اينكه چگونه قرار است اين تأسيسات و پروژه طي چهار سال به بهره‌برداري كامل رسيده و گاز ايران را صادر كند، موجب شگفتي كارشناسان شده است.
آنچه وزير نفت در برنامه خود روايت كرده شبيه همين برنامه‌اي است كه سال ۹۳ ارائه داده است. هرچند صادرات گاز به عراق كه قرار بود سال ۹۲ آغاز شود سال ۹۶ آغاز شد ولي روند فعلي نشان مي‌دهد خبري از افزايش صادرات گاز طي سال‌هاي آتي نخواهد بود، چه رسد به افزايش هفت برابري صادرات گاز طي چهار سال!
ايران هم اكنون بيش از 800 ميليون متر مكعب در روز گاز توليد مي‌كند و با وجود بهره‌مندي از چند قرارداد و چند تفاهمنامه و مذاكره، صادرات گازش كمتر از 30 ميليون متر مكعب در روز است. حال اينكه چگونه قرار است صادرات گاز به 70ميليارد مترمكعب در طول چهار سال برسد، بهترين مصداقي است كه مي‌توان با اشاره به آن گفت سنگ بزرگ نشانه نزدن است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
شما که ازخداتونه اصلا مملکت نابود بشه به طرف میگن دعای خیر بکن میگه برب و برنگردی حکایت شماهاست که مملکتو فقط برای خودتون میخواهید اگه نباشید ارزوی ویرانی برای مملحت ارزومیکنید