ایران نباید در دام جنگ طلبان آمریکایی بیفتد

خانه نمایندگان ایالات متحده به تازگی تحریم های تازه ای علیه ایران، روسیه و کره شمالی وضع کرده است. تحریم های ایران با این دلایل توجیه شده اند: توسعه برنامه موشکی ایران، نقض حقوق بشر و فعالیت هایی که به گفته آمریکایی های بی ثبات کننده خاورمیانه است.

از آنجایی که علی الاصول این تحریم ها تازگی ندارند، نمی توان با قطعیت از این صحبت کرد که این تحریم ها نقض برنامه جامع اقدام مشترک محسوب می شوند. هر چند بدون تردید موفقیت توافق هسته ای را تضعیف خواهند کرد. همین حالا هم شعارهای خصمانه و حملات همیشگی دولت ترامپ به برجام و حتی اظهارات شخص دونالد ترامپ مبنی بر این که ایران روح برجام را نقض کرده، جان تازه ای به مخالفان توافق هسته ای در ایران داده است.

این دست از مخالفان، در حملات خود به پرزیدنت حسن روحانی اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده اند و مکررا به نقاط ضعف برجام از نقطه نظر ایران اشاره می کنند و به طور کلی منطق اعتماد به آمریکایی ها را زیر سوال می برند. پس از آنکه تحریم ها اعلام شد، برخی از تندروها در ایران ادعا کردند که انفعال دولت روحانی در مواجه با آنچه اقدامات تحریک آمیز ایالات متحده خوانده اند باعث فشار ها و تهدیدهای تازه ایالات متحده علیه ایران شده است. برای نمونه یکی از تحلیلگران ادعا کرده واشنگتن می تواند به فشار بر ایران ادامه دهد چرا که برای چنین رفتاری هیچ هزینه ای پرداخت نخواهد کرد.

چنین مواضعی این حقیقت را نادیده می گیرند که در صورت رویارویی واقعی میان دو کشور، ایران بسیار بیشتر از ایالات متحده صدمه خواهد دید. با این اوصاف اگر برجام به نتایج مشخصی ختم نشود، این دست استدلال ها ممکن است در میان ایرانی ها محبوب شود و در نتیجه موضع پرزیدنت روحانی تضعیف شود.

معترضان به برجام در کنگره و دولت ترامپ به طور قطع مایل هستند که ایران قطعنامه را پاره کند تا بهانه ای به عنوان عمل خصمانه برای آغاز جنگ به دست آنهایی بدهد که حامی حمله ایران هستند، احتمالا به عنوان قدمی ابتدایی برای تغییر ساختار سیاسی و رهبری ایران.

برای نمونه سناتور باب کورکر، رئیس کمیته سیاست خارجی بنا بر گزارش ها اعتقاد دارد که نباید اول ایالات متحده از برجام خارج شود چرا که با این کار پشتیبانی اروپایی ها را از دست می دهد. در عوض، کورکر تاکید دارد که ایالات متحده می بایست با اعمال فشارهای فزاینده حکومت ایران را مجبور کند اولین کشور باشد که از توافق خارج می شود. این رویکرد چندان تخیلی نیست. این رویکردی مشترک میان افراد و جمع های سیاسی است تا با تحریک صبوری حریف وی را مجبور به تصمیم گیری کند تا اینکه عملی خود ویرانگرانه انجام دهد.

ایران به طور تمام و کمال به تعهدات خود در برجام پایبند بوده و قابل فهم است که مواضع و رفتارهای خصمانه ای که از گوشه و کنار ایالات متحده، از جمله از طرف خود رئیس جمهور، به چشم می بیند باعث دلسردی و یاس اش شده است.

با این وجود، بدترین کاری که ایران می تواند انجام دهد واکنش ضربتی به کنش ها و مواضع ایالات متحده است. به طور خاص ایران می بایست از هر گونه پاسخ تلافی جویانه به کنش های آمریکا پرهیز کند. اصولگرایان در ایران فشار زیادی به روحانی وارد خواهند کرد تا با اقدامات تلافی جویانه علیه ایالات متحده استفاده کند تا از غرور و شان ملی کشور محافظت شود. اگرچه که چنین اقداماتی به احتمال بالا به ایران بیش از آمریکا صدمه می زند.

در حقیقت، چنین اقداماتی باعث قدرتمند تر شدن مواضع گروهای ضد ایرانی در نهادها و حلقه های سیاسی آمریکا می شود و به طور بالقوه اقدام نظامی علیه ایران را تسریع می کند.

نیاز به گفتن نیست که در صورت وقوع حمله نظامی هزینه های مادی و انسانی برای ایران بسیار بیشتر از هزینه های تحریم خواهد بود.

در این شرایط رهبری ایران می بایست در مقابل مواضعی که خواستار خروج از برجام یا حتی تلافی جویی های نمادین علیه آمریکا هستند مقاومت کند. با توجه به صف بندی سیاسی در ایران این کار آسانی نخواهد بود اما تنها گزینه خرمندانه و امن برای کشور است.

به طور قطع اگر دولت ترامپ و جنگ طلبان در آمریکا عزم خود را جزم کرده باشند که جنگی علیه ایران راه بیندازند، احتیاطی که ایران دستور کار قرار داده برای منصرف کردن آنها کافی نخواهد بود اما کار را برای دولت آمریکا دشوار می کند تا در چنین مسیری گام بردارد.

برای نمونه اگر ایران احتیاط و خویشتن داری از خود نشان دهد کشورهای اروپایی و دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل در حمایت از چنین اقدام مخاطره آمیزی اکراه خواهند داشت.

ایران به غیر از اینکه باید احتیاط پیشه کند می بایست سعی کند تا اگر آمریکایی ها علاقه ای نشان دادند با این کشور کانال های ارتباطی برقرار کند، رد نکند. برخی ها ادعا می کنند عمان همین حالا پیغام میان دو کشور رد و بدل می کند. اگر این اخبار حقیقت داشته باشد، عمان مثل همیشه میانجی ارزشمندی خواهد بود.