کلاهبرداری جدید با استفاده از خودپردازها

قانون نوشت: مراقب باشید! این روزها منوي انگلیسی عابربانک‌ها ممکن است کار دست‌تان بدهد. استفاده از این منو آن نيز به دست خودتان، روش جدید سارقان عابر بانکی است و تا به خودتان بیایید، شما را در فهرست مالباختگانی قرار می‌دهند که دست‌شان به هیچ جا بند نیست. بسیاری از افراد، زبان انگلیسی قوی ندارندو کار با منوي انگلیسی گوشی‌ها و دستگاه‌های خودپرداز را بلد نیستند. عده‌ای نيز شاید بلد باشند اما در مواجهه با شخص دیگری، دست‌وپای خود را گم و اصلا نمی بینند که چه می کنند.

این موارد بهترین حالت برای تسلط سارقان بر افراد است و تا به خودتان بیایید، مبلغی از حساب شما به حساب سارق منتقل شده و کار تمام است. باید قید پول‌تان را بزنید چون کلانتری‌ها ، دو سه میلیون پول را اصولا دزدی نمی دانند و جالب است خودشان دوستانه می‌گویند که خواهر من ، برادر من، دنبال این موضوع نباش که نتیجه ندارد! اگر عضو شبکه های اجتماعی باشید، می بینید که تعداد مالباختگان به این شیوه رو به فزونی گذاشته است. کلاهبرداری، انواع و اقسام دارد اما برخی از آن ها به راستی دور از ذهن است. مردم فریب می خورند و نمی توان بر آن‌ها خرده گرفت.

گاهی به عقل جن نمی رسد که با یک اتفاق ساده، قرار است مورد سوءاستفاده قرار بگیریم. اتفاقی به سادگی یک تصادف یا شکستن آینه ماشین که هر روز برای بسیاری از مردم اتفاق می افتد. کلاهبرداران جدید اما از همین رخداد ساده، ابزار سرقت ساخته اند. می خواهید سوار ماشین شوید، می بینید ماشین ضربه خورده و مقصر، شماره تماسی از خودش برای‌تان باقی گذاشته است. می گویید چه خوش انصاف! و بی خبر از همه جا تماس می گیرید تا موضوع را حل و فصل کنید. اما این تازه ابتدای ماجراست.

«مدتی قبل ماشین را کمی دورتراز محل کارم پارک کرده بودم. شب که قصد بازگشت به خانه داشتم، دیدم آینه بغل شکسته و افتاده و یک شماره هم زیر برف پاک کن ماشینم است. سوار شدم و رفتم و روز بعد چون سرم شلوغ بود، پیگیری موضوع را به خانواده سپردم. مادرم با صاحب شماره تماس گرفت و قرار شد شماره کارت را برایش بفرستیم و وجه مورد نظر را واریز کند». این‌ها را سامان، یکی از مالباختگان این دست کلاهبرداری ها به «قانون» می گوید. سارق، خود را کارمند یکی از شرکت های معتبر معرفی کرده و پس از عذرخواهی گفته که مبلغ خسارت را پرداخت خواهد کرد. سامان می گوید به هیچ وجه فکر نمی‌کردم داستانی پشت این اتفاق باشد وگرنه خودم موضوع را پیگیری می کردم. به نظرم یک اتفاق ساده بود. بااین حال این شخص تا شب مبلغ را واریز نکرد و شب با مادرم تماس گرفته بود که من موفق به پرداخت نشدم و خودتان باید پای دستگاه بیایید.

من خانه نبودم و مادرم قصد داشته برادرم را بفرستد که سارق گفته نه خانم یک کار ساده است و خودتان می توانید انجام بدهید. مادرم اعتماد کرده و پای عابر بانک رفته است. سامان ادامه می دهد: «سارق از پشت تلفن از مادرم خواسته که منو را انگلیسی کند و از آنجا که ذهن مادر اصلا به سمت دزدی نمی رفته، هر کاری که مرد خواسته را انجام داده و در نتیجه مبلغ دو میلیون تومان از حساب مادرم به سرقت رفت».

این روزها اگر مبلغی یا وسیله ای را از شما به سرقت ببرند، باید قید آن را برای همیشه بزنید. یا اگر سماجت به خرج بدهید و بخواهید پیگیری کنید، حتی خود پلیس دوستانه به شما نصیحت می کند که قیدش را بزن، دستت به جایی نمی رسد! این حکایت پیگیری های سامان و خانواده اش است: « همان روز بعد از سرقت به دنبال شکایت رفتیم. گفتند ابتدا باید پیگیری کنید، ببینید کدام حوزه هستید. شماره ای دادند که فکر کنم برای قوه قضاییه بود. از طریق همین شماره ، دفاتر اسناد رسمی را به ما معرفی کردند اما با دفاتر که تماس گرفتیم ،گفتند این موضوع کیفری است و با ما ارتباطی ندارد! باید به کلانتری مراجعه کنید. کلانتری گفت باید بروید دادسرا شکایت کنید اما ببخشید، فایده ای برای‌تان ندارد!». سامان می گوید که عاقبت مادرم از رفت‌و‌آمد خسته شد و موضوع را رها کردیم.

به مادرم گفته بودند: «خانم ما پرونده ۱۶۰ میلیونی داریم که هنوز به نتیجه نرسیده، سرقت از شما که مبلغی نبوده است. مادرم در جواب گفته بود همین کارها را می کنید که هر طور می‌خواهند دزدی می کنند و خیال‌شان راحت است». درخصوص کلاهبرداری های رایانه ای طبق ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک، مالباخته باید به دادسرای ویژه جرایم رایانه ای مراجعه و تشکیل پرونده دهد، اما اگر شخص با دست خود وجهی را از حساب خود به حساب دیگری واریز کند ، جرم کلاهبرداری موضوع ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری شده و مرتکب علاوه بر رد مال با حبسی معادل یک تا هفت سال روبه‌رو است! با این حال این قانون در ایران اجرا نمی شود و با این تفاسیر سارقان نیز فهمیده اند که چه کنند.

معمولا مبالغی را کمتر از سه یا چهار میلیون آن نيز به دست خود افراد از حساب‌شان منتقل می کنند که خیال‌شان راحت باشد ارزش پیگیری ندارد و کسی به شکایت از آن‌ها بها نخواهد داد. با این حال حساب کنید که اگر با همین شیوه فقط از ۱۰ نفر کلاهبرداری کرده باشند و افراد در کلانتری از پیگیری شکایت خود خسته شده باشند، سارق چرا باید دست از دزدی بردارد؟ بهشتی بالاتر از این برای او وجود ندارد.

سال ۱۳۹۱ نیز کلاهبرداری با استفاده از منوي انگلیسی عابربانک مدتی در کشور باب شده بود. به این شیوه که برخي کلاهبرداران با شگرد خريد تلفني، کالايي را سفارش مي‌دادند و بعد به بهانه واريز پول از طريق کارت بانکي، فروشنده را پاي دستگاه هاي خودپرداز مي‌کشاندند و از فروشنده مي خواستند تا با منوي انگليسي عابربانک کار کند.

در یکی از این موارد، سارق به يکي از فروشگاه هاي لوازم صوتي و تصويري سفارش خريد چند عدد ال سي دي را داده و گفته بود تلويزيون هاي خريداري شده را به آدرسي که وي داده، ارسال کنند اما قبل از تحويل تلويزيون ها فروشنده را پاي دستگاه عابربانک کشانده و مبلغ سه ميليون تومان از حساب او برداشت کرده‌است. وقتي فروشنده پس از بررسي حساب بانکي خود دريافت که مبالغي از حساب او برداشت شده است، به آدرسي که قرار بود ال سي دي ها به آنجا فرستاده شود، رفت اما در کمال تعجب دريافت که کسي از آدرس موردنظر سفارش ال سي دي نداده است. این حکایت اغلب مالباختگان بود و هنوز نيز هست، اما با شیوه‌های آسان‌تری از قبیل شکستن آینه ماشین!

نظام بانکداری در توصیه‌های امنیتی استفاده از خودپرداز و هشدار درباره کلاهبرداری ها به طور صریح بيان کرده که برای انتقال وجه با خودپرداز نیازی به استفاده از منوی انگلیسی نیست. منوی انگلیسی تنها برای بهره‌برداری مسافران خارجی ایجاد شده است. مراقب باشید که فقط کلاهبرداران شما را به استفاده از منوی انگلیسی خودپرداز ترغیب و وانمود می‌کنند که برای انتقال وجه، نیاز به منوی انگلیسی هست. همچنین هنگام انتقال وجه، فرد دریافت‌ کننده وجه فقط کافی است شماره ۱۶ رقمی کارت خود را اعلام کند و به ارائه سایر اطلاعات کارت یا مراجعه به دستگاه خودپرداز نیازی ندارد.

در ادامه این توصیه ها نیز آمده که افراد رسید دریافتی از دستگاه خودپرداز و کارت‌خوان را به هیچ عنوان در محل رها نکنند. شب ها از مراجعه به خودپردازهایی که در محل‌های کم رفت و آمد و تاریک قرار دارد ، خودداری کنند و هنگام وارد کردن رمز در دستگاه خودپرداز، به‌گونه‌اي جلوی دستگاه بایستند که کسی امکان دیدن صفحه کلید را نداشته باشد. این توصیه‌ها البته همواره وجود داشته اما اغلب جدی نمی گیریم یا از آن بی خبریم ، مگر اینکه یکی از اطرافیان یا خودمان به آن گرفتار شویم. اگر فکر می کنید جزو آن دسته افرادی هستید که این اتفاق ها شامل حال‌شان نیست، امتحان بی احتیاطی مجانی است. با این حال از این شرط بلاغ اگر پند بگیرید، درراستای حفظ موجودی بانکی خود قدم برداشته اید.