دودبازی با اگزوز کامیون؛ اعتیاد از نوع دانش آموزی

بعد از ماجرای تیغ زدن و خون بازی که دو سالی است بین تعدادی از دانش آموزان دختر و پسر مطرح شده، این بار گزارش هایی از منطقه بهارستان از توابع استان تهران حکایت از آن دارد که بازی با دود و آتش به یکی از سرگرمی های دانش آموزان تبدیل شده است که می توان آن را یک آسیب اجتماعی به حساب آورد.

هفته نامه جامعه پویا - الهام کاظمی: بعد از ماجرای تیغ زدن و خون بازی که دو سالی است بین تعدادی از دانش آموزان دختر و پسر مطرح شده، این بار گزارش هایی از منطقه بهارستان از توابع استان تهران حکایت از آن دارد که بازی با دود و آتش به یکی از سرگرمی های دانش آموزان تبدیل شده است که می توان آن را یک آسیب اجتماعی به حساب آورد.

پیش از این بسیاری از معلمان و مشاوران مشغول به کار در مدارس مناطق جنوبی و توابع تهران از شیوع مصرف قلیان و سیگار در مقطع ابتدایی این مناطق نگران بودند؛ اما حالا بازی با دود اگزوز ماشین تا حد اندک اما نگران کننده ای در برخی مدارس پسرانه شایع شده است.
یکی از مشاوران مدارس پسرانه این منطقه می گوید: «پسربچه ها سرشان را جلوی دود اگزوز کامیون نگه می دارند.

پس از آن، از منوکسید کربنی که در این دود وجود دارد، احساس خلسه به آنها دست می دهد و یک لذت خیلی حاشیه ای و خوشایندی در آنها ایجاد می شود». او می گوید: «شاید در منطقه ما این بحث در مدارس ابتدایی پسرانه حداقل پنج، شش درصد شیوع داشته باشد. بعضی از به های مقطع ابتدایی به قول خودشان آتش بازی می کنند. بعضی از آنها رول و نقش کسی را که مصرف کننده اعتیاد است بازی می کنند؛ برای مثال سر چوب انگور را آتش می زنند و آن را می کشند و ادای شخصی را که معتاد است در می آورند یا در کاغذ را مثل سیگار می پیچند و تظاهر می کنند معتاد هستند و سیگار مصرف می کنند.

دودبازی با اگزوز کامیون؛ اعتیاد از نوع دانش آموزی

شیطنت کودکانه است

مهدی نوید ادهم، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش می گوید: «من چنین آماری را از دودبازی دانش آموزان ابتدایی قبول ندارم». او می افزاید: «این موضوع مقداری به بحث شیطنت های کودکانه و نوجوانی مربوط است که بچه ها انجام می دهند و نباید نام اعتیاد و آسیب های اجتماعی روی آن گذاشت و از منظر آسیب نباید آن را جدی گرفت».

او ادامه می دهد که: «من نمی خواهم بگویم ما چنین آسیب هایی نداریم؛ اما پررنگ کردن این مواد مناسبت نیست. با این حال او از ادامه پاسخ گویی خودداری کرد و خواست با معاونت آسیب های اجتماعی صحبت شود که پیگیری ها برای گفت و گو با این معاونت درباره بحث آسیب های اجتماعی بین دانش آموزان بی پاسخ مانده است.

به گفته مشاور مدرسه، در دوره راهنمایی معمولا این اتفاق کمتر است. زیرا دانش آموزان مضرات دی اکسید کربن را می فهمند و اطلاعات علمی آن را می گیرند. براساس مشاهدات این مشاور، در دوره راهنمایی و دبیرستان بیشتر فراوانی در قلیان است؛ اما شدت مصرف سیگار بیشتر است. به این معنی که اگر در دبیرستان کسی سیگاری شود، بیش از حد معمول سیگار می کشد.

به گفته او در راهنمایی مصرف سیگار شدت کمتری دارد و این موضوع دلایل مختلفی دارد. دلایل محیطی، انگ اجتماعی، کنترل خانواده که البته بیشتر خانواده ها در این مناطق کنترل آن چنانی بر مصرف سیگار و قلیان دانش آموزان ندارند. مدارس نیز اهمیت چندانی به این موضوع نمی دهند.

به گفته این مشاور که متخصص طب اعتیاد نیز هست. فرمی به مدارس داده می شود تا آسیب های موجود بین دانش آموزان در آن نوشته شود؛ اما معمولا مدیران مدارس با چشم پوشی از واقعیت های موجود و میزان آسیب ها، فقط یک جمع کلی از مواردی مانند اختلال، اضطراب و مشکلات درس خواندن و اختلال هایی خیلی حاشیه ای را وارد فرم می کنند.

چاقو در مدارس

او درباره خشونت و پرخاشگری در بین دانش آموزان پسر این منطقه می گوید: «همین حالا اگر سه مدرسه را به طور رندم انتخاب کنیم و فقط از دانش آموزان بخواهیم که آستین های خود را بالا بزنند، از صد پسر دانش آموز حتما دست ۲۰ نفر خط خطی است. این موضوع در دوران ابتدایی هم با نسبت کمتری وجود دارد.»

به اعتقاد این مشاور، پرخاشگری در میان پسرها واقعا زیاد است. این خشونت و پرخاشگری معمولا به صورت دعوا، نزاع، فحاشی، خودزنی و چاقوکشی بروز می کند. به گفته او، اگر در منطقه بهارستان به یک دبیرستان پسرانه بروی و به دانش آموزان بگویی جیب های خود را خالی کنند، حداقل از هر کلاس 40 نفره چهار تا چاقو پیدا می شود. البته اگر همراه داشتن موبایل و استفاده از فضای مجازی را هم جزء آسیب های اجتماعی در نظر بگیریم، این رقم بالاتر می رود و از یک کلاس 40 نفره حتما 15 تلفن همراه پیدا می شود.

این مشاور در بخش دیگری از صحبت هایش، موضوع روابط جنسی بین دانش آموزان را معضلی جدی در مدارس مطرح می کند که به دلایلی، آموزش و پرورش به این مشکل نمی پردازد و از اساس کتمان می کند. با این حال موضوع آسیب ها در مناطق مختلف فراوانی متفاوت دارد. در مناطقی که سطح فرهنگ و رفاه اجتماعی و عمومی پایین تر است، این موارد بیشتر دیده می شود. به گفته این مشاور مدرسه در محله هایی مثل بهارستان، رباط کریم، اسلامشهر و توابع استان تهران آسیب های اجتماعی بیشتر دیده می شود. این میزان در سطح تهران به نسبت کمتر است و در مناطق یک و سه واقعا کمتر است یا نوع دیگری دارد.

آسیب های متفاوت در مناطق مختلف

این متخصص طب اعتیاد می گوید: «در مناطق با سطح پایین تر فرهنگی و اقتصادی، کنترل کمتر است و بالطبع سطح آسیب های اجتماعی افزایش پیدا می کند. در مناطق بالا کنترل بیشتر است و البته آسیب ها از انوع دیگر است. در مناطق جنوبی روابط جنسی نامتعارف بیشتر پنهان می شود».

با این حال به اعتقاد او، بچه های مناطق محروم هستند که معمولا با آسیب های اجتماعی درگیرند، چون بیشتر این آسیب ها ناشی از فقر و فرهنگ پایین و کم بودن سطح سواد، اطلاعات و آگاهی مردم است. او مهم ترین دلیل این آسیب ها را نداشتن آگاهی می داند. چرا که ما می بینیم وقتی کارگاه مهارت های زندگی راه اندازی می کنند، چقدر تاثیر مثبت دارد.

چندی پیش در دانشگاه تهران کارگاه چندروزه ای برای مشاوران مدارس برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی مثل اعتیاد برگزار شد؛ اما هنوز هیچ ابلاغی برای ادامه کار به مدارس انجام نشده است. در این میان از متخصصان تربیت شده آسیب های اجتماعی در پیشگیری از اعتیاد در مدارس هیچ استفاده ای نمی شود.

او توضیح می دهد: «ما در حال حاضر در هر اداره آموزش و پرورش، متولی پیشگیری از اعتیاد داریم؛ اما کاری که تاثیر مثبت داشته باشد، انجام نمی شود. چرا که سنجش و پیگیری وجود ندارد. بودجه ای می آید و آموزش کوتاهی داده می شود، اما این آموزش بدون هدف است و فقط برای این است که گفته شود ما این دوره ها را برگزار کردیم. در حال حاضر تست هایی در متوسطه دوره اول برگزار می شود که به آنها آزمون های مشاوره ای گفته می شود. این آزمون ها در پنج حوزه مختلف است. شاید چیزی حدود ۴۰ تا ۵۵ درصد این آزمون ها اعتبار و روایی داشته باشد. این درحالی است که هیچ آزمون عملی و کیفی برگزار نمی شود.»

به گفته این مشاور اگر خیلی بخواهند کار کنند، سر کلاس می روند و از دانش آموزان درباره مثلا طلاق، اعتیاد والدین و مواردی از این دست سوال می کنند. او می افزاید: «اینها فقط پرسیده می شود؛ اما بعد از اینکه فهمیدند پدر دانش آموز اعتیاد دارد، هیچ کاری برای او انجام نمی دهند».