متروی تهران واقعا جزو ۱۰ متروی برتر دنیا است؟

پویان خوشحال در روزنامه ابتکار نوشت: «مترو تهران جز ۱۰ مترو برتر دنیا است»؛ مازیار حسینی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران رو به اعضای شورای شهر ایستاد و این جمله را بیان کرد. او حتی گفت که در آینده نزدیک با افزایش ناوگان مترو تهران به ۵ مترو برتر دنیا تبدیل خواهد شد.

اعضای شورای چهارم شهر تهران نیز از او نپرسیدند که این آمار از کجا آمده است و معیار و میزان شهرداری برای ارائه این آمار کجاست! در همین راستا به سراغ برخی از شهروندان تهرانی در شهر زیرزمینی پایتخت رفتیم و از آن‌ها خواستیم اولین جمله‌ای که پس از شنیدن عبارت «مترو تهران جز ۱۰ مترو برتر دنیا است» به ذهنشان می‌رسد را عنوان کنند.

ما در همه زمینه ها برتریم ولی کی هست که ثابت کنه مرد میانسالی که خود را «حسین آقا» معرفی می کند در پاسخ به «ابتکار» می گوید: «یک جمله؟ چرا اصلا حرف بزنم شما این جمعیت رو ببین بعد حرف خودتو پس بگیر آقای خبرنگار.»

همه اشخاصی که از آن ها این سوال را پرسیدیم، این گونه پاسخ ندادند؛ حمیدرضا، دانشجو رشته معماری می‌گوید: «ما در همه زمینه ها تو دنیا برتریم ولی کی هست که ثابت کنه! داستان از این قراره که آقایون یک سری معیارهایی در نظر می گیرند در ذهن خودشان بعد با توجه به آن معیارها می گویند ما اولین ما دومین و غیره. دقیقا مثل تعریف دولت از بیکاریه! کجای این مترو برتره؟»

در میان افرادی که به جمله مازیار حسینی واکنش منفی نشان می دادند، اشخاصی بودند که از یک منظر دیگر به قضیه نگاه می کردند. عباس که گویا کمی عجله داشت و ما را مجبور کرد تا با او همسفر شویم برای مصاحبه می گوید: «اگر بخوام یک جمله بگم، می‌گم دروغ نیست اما حقیقت هم نیست. یعنی شما از لحاظ نظافت کم و کاستی نمی بینید در ایستگاه ها، راهنمایی افراد برای هدایت به سمت مترو بسیار خوبه و تعداد ایستگاه ها به نسبت طول دوران فعالیت مناسب است هرچند خیلی بیشتر از این ها باید کار شود. واگن ها کم است، ایستگاه ها کم است، بعضی از ایستگاه ها غبارآلوده، جمعیت بیش از ظرفیته و دست فروش ها یکی دوتا نیستند و شهرداری از پس آن ها بر نمیاد. در کنار مسائلی که می شود نگاه مثبت داشت در مترو، نکات منفی زیادی هم است در نتیجه به نظر من جمله ای که این دوستمان گفته، نه دروغ است و نه حقیقت!»

از لحاظ نظافت جز ده مترو برتریم

تنها به نظر مسافران مترو قناعت نکرده و به سراغ یکی از راهوران قطارهای مترو در خط ۳ رفتیم، او که نخواست نامش گفته شود در ارتباط با اظهار نظر مازیار حسینی که او را «رئیسمون» می‎خواند، می‌گوید: «راجع به اینکه مترو تهران جز ۱۰ مترو برتر دنیا باشد فکر کنم آقای حسینی منظورشان فقط نظافت مترو است؛ چون از نظرات دیگر من فکر نکنم ما در حد کشورهای دیگر باشیم.»

این راهور ادامه می دهد: «ببینید خط ۳ اخیراً از ۱۵ دقیقه انتظار رسیده به ۹ دقیقه که بازم خیلی زیاده و در حد جهانی نیست. براساس قوانین جهانی ساخت مترو باید در تمام ایستگاه ها و حتی در وسط تونل ها «هواساز» وجود داشته باشد، هواساز چیه؟ هواساز همان هواکش است. یعنی تهویه! در صورتی که تمام ایستگاه های مترو تهران به هواساز مجهز نیست و دلیل آلودگی بعضی از خطوط مترو همین است. از آلودگی گفتم بگذارید این موضوع رو هم اضافه کنم که خطوط مترو ما نصفه و نیمه افتتاح می شوند و این کاملا غلط است. فرض کنید ایستگاه یک و سه ساخته شد ولی ایستگاه دو که میان این دو ایستگاه است هنوز افتتاح نشده و کارگران آنجا مشغول کارهای عملیاتی هستند و این یعنی گرد وخاک و آلودگی در داخل تونل.»

او با اشاره به اینکه ایستگاه های مترو تهران از نظافت کافی برخوردار است، می گوید: «کل سیستم مترو ما چینی است مگر اینکه عکسش ثابت شود. چرا مترو تهران باید جزو ۱۰ مترو برتر دنیا باشد وقتی ما سیستم ATP درست حسابی نداریم؟!»

گفتنی است ATP همان سیستم ایمنی قطار است. میزان در تشریح عملکرد این سیستم نوشته بود: «به زبان ساده تر این سامانه که مدت‌هاست در خطوط مترو جهان مورد استفاده قرار گرفته است، با کنترل خودکار قطارها، خطای احتمالی انسانی راهبر قطار را پوشش داده و تحت هر شرایطی مانع برخورد قطارها در تونل یا ایستگاه‌های مترو می‌شود. این سیستم حتی در صورت وقوع خطای انسانی در کنترل قطارها، با نزدیک شدن دو قطار به یکدیگر به صورت خودکار فعال شده و موجب توقف قطارها در خطوط می‌شود تا از هرگونه خطر برخورد احتمالی جلوگیری شود.»

معیار برتری چه بود؟

مترو تهران در حال حاضر ۱۹۰ کیلومتر است و با ۱۱۵ ایستگاه در زیر شهر تهران آمد و شد می‌کند. مازیار حسینی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران در این باره گفته بود: «هم اکنون ۱ میلیون ۹۰۰ هزار سفر در روز با مترو در تهران انجام می شود که قطعا این آمار در نیمه دوم سال افزایش می یابد. با شرایط امروز مترو می توانیم بگوییم مترو تهران جزو ۱۰ مترو برتر دنیا است و اگر ناوگان را افزایش دهیم جز ۵ مترو برتر دنیا خواهیم بود.»

با نگاه به آماری که در این باره منتشر شده است. ایران را نمی توان جزو ۱۰ مترو برتر دنیا دانست!

اگر بخواهیم مترو تهران را از نظر وسعت و طول خط مترو با سایر شهرهای دنیا مقایسه کنیم براساس اطلاعات موجود مترو شهر شانگهای چین با طول ۵۸۸ کیلومتر بزرگترین مترو دنیا است و رتبه های بعدی مترو شهرهای پکن، لندن، نیویورک و مسکو به ترتیب با مسافت ۵۷۴، ۴۰۲، ۳۸۰ و ۳۴۶ قرار دارند. همچنین از رتبه ۵ تا ۱۱ وسعیترین خط مترو جهان نیز ازآن شهرهای سئول، گوآنژو، مادرید، شنژن، نانجینگ و مکزیکوسیتی است. به عبارتی مترو تهران نه تنها در ده مترو برتر دنیا از لحاظ مسافت نیست بلکه با ۱۹۰ کیلومتر در رتبه ۱۷ کشورهای دارای مترو قرار دارد.

این تنها مسافت مترو نیست که تهران را در لیست ۱۰ کشور برتر دنیا از لحاظ مترو قرار نداده، بلکه از لحاظ تعدد ایستگاه نیز مترو تهران با ۱۱۵ ایستگاه در رتبه بیست و چهارمین کشور قرار خواهد گرفت. گفتنی است شهرهای نیویورک، شانگهای، پکن، پاریس، مادرید، لندن، سئول و مسکو به ترتیب دارای بیشترین تعداد ایستگاه هستند. مترو شهر نیویورک ۴۷۲ ایستگاه و مترو شانگهای ۳۴۶ ایستگاه دارد. حال باید پرسید معیارهای شهرداری تهران برای عنوان کردن این مطلب که مترو تهران جزو ۱۰ مترو برتر دنیا است و با افزایش ناوگان قرار است به ۵ مترو برتر دنیا دست یابد چیست!

یک کارشناس رشته حمل و نقل راه آهن در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» می گوید: «واگن های قرمز که اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد از فرانسه وارد کشور شد، دارای مرغوبیت بیشتری هستند. هرچند از سن این قطارها بیش از ۱۵ سال گذشته است. قطارهای آبی رنگ که در دهه هشتاد و نود وارد ناوگان حمل و نقل شهری تهران شد محصول کشور چین است و نمی توان به آن اطمینان داشت.»